ތާލިބާނުންގެ އެނބުރި އައުން: އެމެރިކާގެ ރޭވުމެއް ނޫންތަ؟

އެމެރިކާ ސިފައިން އަފްޣާނިސްތާނުގައި 20 އަހަރު ތިބުމަށް ފަހު އެ ގައުމުން ފޭބުމާ އެކު ތާލިބާނުންގެ ބާރު ވަނީ ދައްކާލައިފަ އެވެ. ފަހަރަކު ސިޓީއެއް ހިފަމުން ގޮސް އެންމެ ފަހުން ރިޔާސީ ގަނޑުވަރު ހިފައި އަފްޣާނިސްތާނުގެ މަދަނީ ވެރިކަން ވަނީ ވައްޓާލައިފަ އެވެ.

ތާލިބާނުންގެ ކުއްލި އެނބުރި އައުން އެހާ އަވަސްވުމުން ވަރަށް ގިނަ ބައެއްގެ ހިތުގައި ސުވާލުތައް އުފެދެ އެވެ. އެމެރިކާ ސިފައިން 20 އަހަރު އަފްޣާނިސްތާނުގައި ކުރީ ކޮން ކަމެއްތޯ ބައެއް ފަރާތްތަކުން ސުވާލު ކުރެ އެވެ. އަފްޣާން ސިފައިންނަށް ދިނީ ކޮން ތަމްރީނެއްތޯ ޝައްކު އުފައްދަ އެވެ. ވިހި އަހަރު ތެރޭ އެމެރިކާ އިން ވަނީ ދެ ޓްރިލިއަން ޑޮލަރު ހޭދަކޮށްފަ އެވެ.

އޮކްޓޯބަރު 7، 2001 ގައި އެމެރިކާ ސިފައިން އަފްޣާނިސްތާނަށް އެރީ ޓެރަރިޒަމާ ދެކޮޅު ހަނގުރާމަ ކާމިޔާބު ކުރުމަށެވެ. އަފްޣާނިސްތާނަށް ހަމަޖެހުން ގެނެސް އިގްތިސާދީ ގޮތުން އެ ގައުމު ހަމައަކަށް އެޅުވުމަށެވެ. އެކަމަކު ވޭތުވެދިޔަ 20 އަހަރުގެ މަސައްކަތުން މިއިން އެއްވެސް ކަމެއް ހާސިލް ކުރެވިއްޖެ ހެއްޔެވެ؟ އަފްޣާނިސްތާނަކީ ފަގީރު ގައުމެއް ނޫނެވެ. ރަން އެކްސްޕޯޓް ކުރުމުގައި ދުނިޔޭގައި ފާހަގަކޮށްލެވޭ ގައުމެކެވެ. މޭވާގެ ބާވަތްތައް މެދުއިރުމައްޗަށް އެންމެ ގިނައިން އެކްސްޕޯޓްކުރާ އެއް ގައުމަކީ އަފްޣާނިސްތާނެވެ. އަފްޣާނިސްތާނުގެ މަރުކަޒީ ބޭންކުން ބުނި ގޮތުގައި ރިޒާވްގައި ނުވަ ބިލިއަން ޑޮލަރު މިހާރުވެސް އެބަހުއްޓެވެ.

އެމެރިކާ ސިފައިން އަފްޣާނިސްތާނުން މުޅިން ފައިބައި ނުނިމެނީސް ތާލިބާނުންގެ ބާރު ހިންގާލުމުން އެކަމުގެ ތުހުމަތު އިނގިލި އެމެރިކާ އަށް ބައެއް ފަރާތްތަކުން ދިއްކުރެ އެވެ. އެ ހުރިހާ ތުހުމަތެއްގެ ދިފާއުގައި އެމެރިކާގެ ރައީސް ޖޯ ބައިޑަން ވަނީ ވާހަކަ ދައްކަވައިފަ އެވެ.

ބައިޑަން ވިދާޅުވި ގޮތުގައި އެމެރިކާ ސިފައިން އަފްޣާނިސްތާނުން ބޭލުމަކީ ކުރީގެ ސަރުކާރުން އެމަނިކުފާނާ ހަމައަށް ވާރުތަވެފައިވާ މަސައްކަތެކެވެ. ކުރީގެ ރައީސް ޑޮނަލްޑް ޓްރަމްޕުގެ ވެރިކަމުގައި ވަނީ އެމެރިކާ ސިފައިން އަފްޣާނިސްތާނުން ބޭލުމަށް މަޝްވަރާ ފަށާފައި ކަމަށް ބައިޑަން ވިދާޅުވި އެވެ. ތާލިބާނުންނާ އެކު އެމެރިކާ ސަރުކާރުން އެއްބަސްވެފައިވާ ގޮތުން މި އަހަރުގެ މެއި 1 ވަނަ ދުވަހުގެ ކުރިން އެމެރިކާ ސިފައިން އެ ގައުމުން ފައިބަން ޖެހެ އެވެ.

"އަޅުގަނޑު މިހުރީ އަޅުގަނޑުގެ ނިންމުން ދިފާއު ކުރުމުގައި،" ވައިޓް ހައުސްގައި ދެއްވި ބަޔާނުގައި ބައިޑަން ވިދާޅުވި އެވެ. "20 އަހަރުގެ ތަޖްރިބާ އިން އަޅުގަނޑަށް އެނގުނީ އެމެރިކާ ސިފައިން އަފްޣާނިސްތާނުން ބޭލުމަށް ވަކި ރަނގަޅު ވަގުތެއް ނެތްކަން."

އޭގެ ފަހުން އެމަނިކުފާން ވަޑައިގެންނެވީ ކޭމްޕް ޑޭވިޑަށް ހަފުތާ ބަންދުގެ ޗުއްޓީއަށެވެ.

ބައިޑަން ވިދާޅުވީ އެމެރިކާ ސިފައިން ފޭބި ނަމަވެސް ތާލިބާނުން އެހާ އަވަހަށް އެނބުރި އަތުވެދާނެ ކަމަށް އުއްމީދު ނުކުރައްވާ ކަމަށެވެ. ނަމަވެސް ތާލިބާނުން އެހާ އަވަހަށް ގަދަވެ ގަތުމުގެ ފަހަތުގައި ވަނީ އަފްޣާނިސްތާނުގެ ސިޔާސީ ލީޑަރުންނާއި އަސްކަރިއްޔާގެ ނުކުޅެދުންތެރިކަން ކަމަށް ބައިޑަން ފާހަގަ ކުރެއްވި އެވެ. ހަފުތާއެއްހާ ދުވަސް ތެރޭ ތާލިބާނުން ގައުމު ހިފި އިރު ދިފާއުގައި އަފްޣާނިސްތާނުގެ އަސްކަރިއްޔާ ފެއިލްވެފައިވާކަން ބައިޑަން ވިދާޅުވި އެވެ.

އެމެރިކާގެ އިދިކޮޅު ފަރާތްތަކުން ބުނަނީ އެމެރިކާ ސިފައިން އަފްޣާނިސްތާނުން ފޭބުމުން ދެން ވާނެ ގޮތެއް ބައިޑަންގެ ސަރުކާރަށް އަންދާޒާ ކުރެވިފައި ނުވާ ކަމަށެވެ. އަދި އެކަމުގެ ހިތި ނަތީޖާ މިހާރު ފެންނަމުންދާ ކަމަށް ބުނެފައިވެ އެވެ.

ތާލިބާނުން މިހާރު ވަނީ އެ މީހުން 1996 -2001 އަށް ވެރިކަން ކުރި އިރު ގެންގުޅުނު ހަރުކަށި އުސޫލުތައް ބަދަލު ކުރާނެ ކަމަށް ބުނެފަ އެވެ. އަންހެނުން ވަޒީފާ އަދާކުރުމުގެ ހުއްދަދީ، އަންހެން ކުދިން ސްކޫލަށް ދާން ހުއްދަ އޮންނާނެ ކަމަށް ވެސް ވަނީ ބުނެފަ އެވެ. އަދި ކުރީ ސަރުކާރުގައި މަސައްކަތް ކުރި މީހުންނަށް އަމާންކަން އޮންނާނެ ކަމަށް ވެސް ބުނެފައިވެ އެވެ. އިސްލާމީ އޮނިގަނޑުގެ ތެރޭގައި އަންހެނުންނަށް މުޖްތަމައުގައި ހަރަކާތްތެރިވާނެ ކަމަށް ތާލިބާނުން ވަނީ ބުނެފަ އެވެ.

ތާލިބާނުން އަފްޣާނިސްތާނުގެ ވެރިކަމަށް އައުމާ އެކު އެ ވެރިކަން ބަލައިގަތުމުގައި އެމެރިކާ އިން ވަނީ ޝަރުތުތަކެއް ކަނޑައަޅައިފަ އެވެ. އިންސާނީ ހައްގުތަކަށް ރައްކާތެރިވުމެވެ. ޓެރަރިސްޓުންނަށް ހިތްވަރު ނުދިނުމެވެ. ޝަރުތުތަކާ އެކު ނަމަވެސް ތާލިބާނުންގެ ސަރުކާރު ބަލައިގަންނާނެކަމުގެ އިޝާރާތެއް އެމެރިކާ އިން ދިނުމުން ލިބާނުން ވެރިކަމަށް އައުމުގައި އެމެރިކާގެ ރޯލާ މެދު ޝައްކު އުފެއްދުމުގެ ޖާގަ ވަނީ ލިބިފަ އެވެ.