ރާއްޖޭގައި މަރަން މަރުހިފާނެ ކަމާއި އެކަން ތަންފީޒުކުރަން ޖެހިލުންވެވަޑައިނުގަންނަވާނެ ކަމަށް ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީން ވަނީ ވަރަށް ގިނަ ފަހަރު ވިދާޅުވެފަ އެވެ. ތަކުރާރުކޮށް އެގޮތަށް ރައީސް ވިދާޅުވަމުން ގެންދަވާތީ ބައެއް މީހުންނަށް ހީވާނީ މަރުގެ އަދަބު ތަންޒީފުކުރުމުގެ އެންމެ ފަހު ބަސް ބުނާ ފަރާތަކީ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ހެންނެވެ. އެކަމަކު ރާއްޖޭގައި ހަދާފައި ހުރި ގާނޫނުތަކާއި ގަވާއިދުތަކަށް ބަލާއިރު އެއަށް ވުރެ ބޮޑު ބާރެއް ނުވަތަ އެންމެ ފަހު ވަގުތުގެ ހުރިހާ ބާރެއް އޮތީ ރައީސަށް ނުވަތަ ސުޕްރީމް ކޯޓަކަށް ވެސް ނޫނެވެ؛ މަރުވި މީހާގެ ވާރިސުންނަށެވެ.
ރާއްޖޭގެ ފުރަތަމަ ރައީސް މުހައްމަދު އަމީން ދީދީގެ ވެރިކަމުގައި މަރުގެ އަދަބު ތަންފީޒުކުރި ފަހުން ރާއްޖޭގައި ދައުލަތުން މީހަކު މަރާފައެއް ނުވެ އެވެ. އޭގެ ފަހުން މަރުގެ އަދަބު ތަންފީޒުކުރުމާ އެންމެ ކައިރި އަށް ވެސް ދިޔައީ 1988 ގައި ރާއްޖެ އަށް ދިން އަދި 19 ދިވެހިން މަރުވި، ޓެރަރިސްޓް ހަމަލާގައި އިސްކޮށް ތިބި މީހުންނަށް އޭރުގެ އެންމެ މަތީ ކޯޓު، ހައި ކޯޓުން މަރަން ހުކުމްކުރުމުންނެވެ. އެކަމަކު އޭރުގެ ރައީސް މައުމޫން އަބްދުލްގައްޔޫމް 1989 ގައި، މުޅި ރާއްޖެ އަށް އިއްވެވި ގަރާރެއްގައި، އެ އެންމެންގެ މަރުގެ އަދަބު، އުމުރު ދުވަހުގެ ޖަލު ހުކުމަށް ބަދަލުކުރެއްވިކަން އިއުލާންކުރެއްވި އެވެ.
މީހުން މެރުމުގެ ކުށް ސާބިތުވާ މީހުންނަށް މަރުގެ ހުކުމް އިއްވުމަކީ ރާއްޖޭގައި އާންމު ކަމެކެވެ. ނުކުރާ ކަމަކީ ތަންފީޒުކުރުމެވެ. މަރުގެ އަދަބު ތަންފީޒުނުކޮށްގެންނެއް އާންމުން އޭރު ކަންބޮޑެއް ވެސް ނުވެ އެވެ. އެކަމަކު ވާރިސުންނަށް ލިބިފައިވާ ބާރެއް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އަށް ނިގުޅައިނުގަނެވޭނެ ކަމަށް އޭރު ވެސް މަދު ބަޔަކު ވާހަކަ ދައްކަ އެވެ.
ގާތިލުންނަށް މަރުގެ އަދަބު ތަންފީޒުކުރަން ޖެހޭނެ ކަމަށް އާންމުންގެ ތެރޭގައި އެންމެ ގަދައަށް ވާހަކަދެކެވެން ފެށީ ގޭންގް ކުށްތަކުގަ އާއި އެހެން ވެސް ރުޅިވެރިކަމުގައި މީހުން މެރުން ގިނަވަމުން ދާތީ މާޔޫސްވެގެންނެވެ. މީގެ 10 ވަރަކަށް އަހަރު ކުރިއަށް ބަލައިލާ އިރު މީހަކު މަރާލިކަމުގެ ޚަބަރުން އާންމުންނަށް ޝޮކެއް ލިބި، ބިރުވެރިކަން ފެތުރެ އެވެ. އެކަމަކު މިހާރު މަރެއްގެ ވާހަކަ އިވިގެން އާންމު މުޖުތަމައު ސިހޭ ވަރަށް ވުރެ ލޭއޮހޮރުވުން އޮތީ އާންމުވެފަ އެވެ.
ރައީސްގެ ޖެހިލުންވުން ކުޑަ ވާހަކަފުޅުތައް
ރައީސް ޔާމީން ފިޔަވައި ރާއްޖޭގެ ދެ ވަނަ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ އެއްވެސް ރައީސަކު މަރުގެ އަދަބު ތަންފީޒުކުރައްވާނެ ކަމަކަށް ފާޅުގައި، ތަކުރާރުކޮށް ވިދާޅުވެފައެއް ނުވެ އެވެ. އެހެންކަމުން އެއީ ރައީސް ޔާމީންގެ ހިތްވަރުފުޅު ގަދަކަމޭ، އެމަނިކުފާނުގެ ސަޕޯޓަރުން ގަބޫލުކޮށްފާނެ އެވެ. އެކަމާ ދެކޮޅު ބައެއް މީހުންގެ ނަޒަރުގައި ރާއްޖޭގައި މަރުގެ އަދަބު ތަންފީޒުކުރެވޭ ވަރަށް ވުރެ ޝަރުއީ ނިޒާމަށް އާންމުން ކުރާ އިތުބާރު މާ ކުޑަ އެވެ.
މި ދެ ފިކުރު އޮތް ނަމަވެސް ސަރުކާރުން މިހާރު ހިފާފައި އެހުރީ މަރުގެ އަދަބު ތަންފީޒުކުރުމާ ދިމާއަށެވެ. ވިހަ އިންޖެކްޝަން ޖަހައިގެން މަރުގެ އަދަބު ތަންޒީފުކުރަން ގަވާއިދުގައި ހިމެނި ނަމަވެސް އެކަހަލަ އިންޖެކްޝަން ރާއްޖެ އަށް ނުލިބޭނެކަން އެނގުމުން ސަރުކާރުން މިހާރު ނިންމާފައި ވަނީ ދަންޖައްސައިގެން މަރާށެވެ. އެކަމަކު އެހާ ހިސާބަށް ދާން ބަލާއިރު ފުރިހަމަކުރަން ޖެހޭ ގިނަ އިޖުރާތުތަކެއް އެބަ ހުއްޓެވެ.
މީހަކަށް މަރުގެ އަދަބު ތަންފީޒުކުރަން އަމުރުކުރުމުގެ ބާރު ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އަށް ލިބެނީ އެންމެ ފަހުންނެވެ. އެއީ ފުރިހަމަކުރަން ޖެހޭ ގާނޫނީ އަދި އެހެން އިޖުރާއަތުތައް ފުރިހަމަކުރިކަން ކަނޑައަޅައި، ޕްރޮސެކިއުޓަ ޖެނެރަލާއި އުއްތަމަފަނޑިޔާރު ނުވަތަ އުއްތަމަފަނޑިޔާރު ކަނޑައަޅާ މީހަކާއި ކޮމިޝަނާ އޮފް ޕްރިޒަންސް ހިމެނޭ ކޮމިޓީއަކުން ސޮއިކޮށް ރައީސަށް ފޮނުވާ ލިއުމަކަށް ފަހު އެވެ. މަރުގެ އަދަބު ތަންފީޒުކުރުމުގެ އަމުރު ރައީސް ނެރެދެއްވަން ޖެހެނީ އެ ލިއުން ލިބިވަޑައިގަންނަވާތާ ތިން ދުވަހުގެ ތެރޭގަ އެވެ.
އެހާ ހިސާބުން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ބާރު މިކަމުގައި އެ ނިމުނީ އެވެ. އެކަމަކު އަދިވެސް ގާތިލް ސަލާމަތްކުރުމުގެ ދޮރެއް ބަންދެއް ނުވެ އެވެ. ގަވާއިދު ބުނާ ގޮތުން މަރުގެ އަދަބު ތަންފީޒުކުރަން އޮންނަ ދުވަހު ވެސް، ވާރިސުންގެ ބަސް ހޯދަން، މޯލްޑިވްސް ކަރެކްޝަނަލް ސާވިސް އިން، އިސްލާމިކް އެފެއާޒް މިނިސްޓްރީ މެދުވެރިކޮށް މަސައްކަތްކުރަން ޖެހެ އެވެ. ގާތިލުންނަށް މައާފު ކުރުމުގެ ފުރުސަތު ވާރިސުންނަށް މާތް ﷲ ވަނީ ދެއްވައިފަ އެވެ. އެހެންކަމުން އެންމެ ފަހު ވަގުތު ވެސް ވާރިސުންގެ ތެރެއިން އެކަކު ވެސް ގާތިލަށް މައާފު ދީފި ނަމަ މަރުގެ އަދަބު ތަންފީޒެއް ނުކުރެވޭނެ އެވެ.
"ވާރިސުން ކުށް ސާބިތުވެފައިވާ މީހާގެ އަތުން މަރުގެ ދިޔަ އަތުލުމަށް ފަހު މައާފު ދީފި ނަމަ ނުވަތަ މަރުގެ ދިޔައަކާ ނުލައި މައާފު ދީފި ނަމަ، މަރުގެ އަދަބު ތަންފީޒުނުކޮށް، އެކަން ސުޕްރީމް ކޯޓަށް އަންގަންވާނެ އެވެ. އަދި ސުޕްރީމް ކޯޓުން އެހެން ގޮތަކަށް ނާންގާހާ ހިނދަކު، ކުށް ސާބިތުވެފައިވާ މީހާގެ މައްޗަށް މަރުގެ އަދަބު ތަންފީޒުކޮށްގެން ނުވާނެ އެވެ،" މަރުގެ އަދަބު ތަންފީޒުކުރުމާ ބެހޭ ގަވާއިދުގެ 13 ވަނަ މާއްދާގެ ނ. ގައި ބުނެފައިވެ އެވެ.
އެގޮތަށް ވާރިސަކު މައާފު ދިނުމުން ސުޕްރީމް ކޯޓަށް އެހެން އަދަބެއް ކަނޑައަޅަން ގަވާއިދު ހުރަސް ނާޅައޭ ބުނެފައި އޮތަސް، ހަގީގަތުގައި، ވާރިސުންނަށް ލިބިފައިވާ ބާރު ސުޕްރީމް ކޯޓަށް ނިގުޅައިނުގަނެވޭނެ ކަމަށް، ގާނޫނީ ބައެއް ފަރާތްތަކުން ގަބޫލުކުރެ އެވެ.
މި ހުރިހާ ކަމަކަށް ބަލާއިރު މަރުގެ އަދަބު ތަންފީޒުކުރައްވާނެ ކަމަށް ރައީސް ޔާމީން، ވަރަށް ކެރި ހުންނަވައިގެން ވިދާޅުވިޔަސް މި ގަވާއިދުން އެނގެނީ އެއީ ފުރިހަމަކުރަން ޖެހޭ އިޖުރާއަތްތަކުގެ އެއް ބައި ކަމެވެ. ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އަށް އޭގެ ހުރިހާ ބާރެއް ނެތެވެ.
ސައުދީގައި ވެސް ހަމަ މަރާލަނީކީ ނޫން
މަރުގެ އަދަބު ދިނުމުގައި ބައެއް އާންމުން މިސާލު ނަގަނީ ސައުދީ އަރަބިއްޔާ އިންނެވެ. އެކަމަކު މަރުގެ އަދަބު ކަނޑައަޅާ ޝަރީއަތްތައް ސައުދީގައި ކުރިއަށް ގެންދަނީ ރާއްޖެ އަށް ވުރެ ވެސް މާ ވަރުގަދަ އަށް ކަމަށް، ޝަރުއީ ދާއިރާގެ ބައެއް ފަރާތްތަކުން ބުނެ އެވެ. އެގޮތުން އެންމެ ދަށު ކޯޓުގައި ވެސް އެފަދަ މައްސަލަތައް ބަލަނީ ތިން ފަނޑިޔާރުން ހިމެނޭ ބެންޗަކުންނެވެ. އަދި މަރުގެ އަދަބު ދޭން ތިން ފަނޑިޔާރުން އިއްތިފާގު ވެސް ވާން ޖެހެ އެވެ.
އިސްތިއުނާފް މަރުހަލާގެ ފުރަތަމަ ބައިގައި ފަސް ފަނޑިޔާރުން އަދި އެންމެ ފަހު މަރުހަލާގައި ހަތް ފަނޑިޔާރުންގެ ބެންޗަކުން މައްސަލަ ބަލައި، އިއްތިފާގު ހުކުމެއް އިއްވައިގެން ނޫނީ ސައުދީގައި މަރުގެ އަދަބާ ހަމައަށް ނުދެވޭނެ ކަމަށް، މައުލޫމާތު ހުރި ބައެއް ވަކީލުން ބުނެ އެވެ.
މަރުގެ ހުކުމް އިއްވާ މީހުން މެރުމަކީ ދުނިޔޭގެ އެއްވެސް ތަނެއްގައި އެހާ ފަސޭހައިން ނިންމާލެވޭ އަދި ނިންމާލެވެން އޮތް ކަމެއް ވެސް ނޫނެވެ. ރާއްޖޭގައި ވެސް އެކަން އޮންނަން ޖެހޭނީ އެގޮތަށެވެ.
