"ކީއް ކުރާނީ، އަހަރެމެންނަށް މި ނޫން ގޮތެއް ނެތް"

ރާއްޖޭގެ މިނިވަން ރަން ޔޫބީލްގެ އަހަރު ބަނަވާނެކަމުގެ ކުޑަކުޑަ ނިޝާންތަކެއް 2014 ގެ ފަހުކޮޅު ފެންނަން ފެށި އެވެ. އެކަމަކު 2015 ގައި މުޅި ގައުމު އެހާ ބޮޑެތި މައްސަލަތަކެއްގެ ތެރެއަށް ވެއްޓި، އެ އުފާވެރި އަހަރުގެ ކިލަނބުކަން އެ މިންވަރަށް އުފެދިދާނެއޭ އެކަކު ވެސް ހިއެއްނުކުރާނެ އެވެ.

ރައްޔިތުންގެ ފަރާތުން ދިން މިނިވަން ޖާފަތުގެ ތެރެއަށް ހިޔާނާތް ވަދެ، ރަހަތަކުގެ މީރުކަން ވަގަށް ގެންދިއުން އެކަންޏެއް ނޫނެވެ. އެ ރަސްމީ ހަފުލާގައި ބައިވެރިވެވަޑައިގެންނެވި ބޭރުގެ ހަމައެކަނި ވެރިޔާ ސްރީ ލަންކާގެ ރައީސް މައިތުރިޕާލާ ސިރިސޭނާ އަށް ފަރިއްކުޅުވާނެ އެއްޗެއް ލިބިވަޑައިގަތުން ލަސްވެ، ދިވެހިންގެ މެހެމާންދާރީގެ އަގު ވެއްޓުން އެކަންޏެއް ވެސް ނޫނެވެ. ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީން އަވަހާރަކޮށްލަން ނައިބު ރައީސް އަހުމަދު އަދީބު އަޑީގައި ހުންނަވައި ދެއްވި ހަމަލާ އާއި ރައްޔިތުންގެ މުދަލުން ކުރި 1.2 ބިލިއަން ރުފިޔާގެ ބޮޑު ވައްކަމުން ވެސް ރާއްޖޭގެ މިނިވަންކަމުގެ ރަން ޔޫބީލް އަހަރު ނިވާކޮށްލީ، ހަގީގަތުގައި، އަނދިރިކަމުގެ ސާލަކުންނެވެ.

ތެދެކެވެ. އަޅުގަނޑުމެން އެންމެންނަށް ކުލަބޮކިތައް ފެނުނެވެ. ހަވާގެ ހިތްގައިމުކަމާއި ބޭރުގެ އެކި ފަންނާނުންގެ މިޔުޒިކާއި ލަވަތަކުގެ ޖާދޫގައި ޖެހުނެވެ. ރާއްޖޭގައި އޭގެ ކުރިން ނުބާއްވާ ވަރުގެ ފެންވަރުމަތީ ކުޅިވަރުތަކުން ގަލޮޅު ދަނޑު އުޖާލާކޮށްލި އެވެ. ގިނަ ރައްޔިތުންނަަށް މިނިވަން 50 ނިމިގެން ދިޔައީ އުފާވެރި ހަނދާންތަކާ އެކުގަ އެވެ. އެ ރައްޔިތުންގެ ކުށެއް ނެތެވެ.

އެކަމަކު ރާއްޖޭގެ ވެރިކަމުގައި ތިއްބެވި ބޭފުޅުންގެ "ކުށްތައް" ބައިވަރެވެ. މިނިވަން 50 ފާހަގަކުރިތާ މި ހަފުތާ އަށް އަހަރެއް ވީ އިރު ވެސް ގައުމާ މެދު ވިސްނާ ދިވެހިންގެ ތެރެއަށް ފެތުރިފައި އޮތް މާޔޫސްކަމަށް ބަދަލެއް ނާދެ އެވެ.

ގާތް ރައްޓެއްސަކު އަޅުގަނޑަށް މިނިވަން ދުވަހުގެ މަރުހަބާއާ އެކު ކާޑެއްގެ ފޮޓޯ، ވައިބާ އިން ފޮނުވި އެވެ. އެކަމުން އަޅުގަނޑަށް އުފަލެއް ލިބުނު ހެއްޔެވެ؟ ކިއުންތެރިންނަށް ދޮގެއް ހެދުމުގެ ބޭނުމެއް ނެތެވެ. ނުލިބެ އެވެ. އެއީ ރާއްޖޭގެ މިނިވަން ދުވަސް ގަބޫލުނުކުރާތީއެއް ނޫނެވެ. އެ ދުވަހަށް އަޅުގަނޑުގެ ހިތުގައި އިހުތިރާމެއް ނެތިގެންނެއް ވެސް ނޫނެވެ. އެކަމަކު ދިވެހި ރައްޔިތުންނަށް ގާނޫނުއަސާސީން ލިބިދީފައި އޮތް އެތައް ހައްގުތަކެއް ރާއްޖޭގެ ވެރިންނާއި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހާއި ޝަރުއީ ދާއިރާ އިން ނިގުޅައި ގަންނަމުން ދާ އިރު މިނިވަން ދުވަހޭ ކިޔައިގެން ދެއްކުންތެރިކަމުގެ އުފަލެއް ލިބިގަންނަން ބޭނުންނުވަނީ އެވެ.

ވިސްނޭނީ މަދު ބަޔަކަށް، ޝަކުވާކުރާނީ ވެސް އެމީހުން

އާންމު ގިނަ ރައްޔިތުންނަކީ، ދުނިޔޭގެ އެއްވެސް ގައުމެއްގައި، މުޒާހަރާގައި ބައިވެރިވާ ބައެއް ނޫނެވެ. މަގުމައްޗަށް ނުކުމެ އަޑުއުފުލާ ބައެއް ވެސް ނޫނެވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުގެ މެޖޯރިޓީ އޮތް ވެރިކަން ކުރާ ޕާޓީގެ މެމްބަރުން ފާސްކުރަން މިހާރު އެ އުޅޭ "އަބުރު ރައްކާތެރިކުރުމުގެ ގާނޫނު" ގެ ހަގީގަތެއް ގިނަ ރައްޔިތުންނަކަށް ނޭނގެ އެވެ. ގެއްލެން އެ އުޅެނީ ހަމައެކަނި ރާއްޖޭގައި ނޫސްވެރިކަން ކުރާ 200 ވަރަކަށް ނޫސްވެރިންގެ ހައްގެއް ނޫނޭ، ވިސްނާކަށް ވެސް ގިނަ ރައްޔިތުން ބޭނުމެއް ނުވެ އެވެ. އެއަށް ވުރެ ބޮޑަށް އެ މީހުންގެ ސަމާލުކަން، ހިންދީ ސިލްސިލާއެއްގައި އުޅޭ އަންހެނަކަށް ވެސް ލިބޭކަން، އަންގާރަދުވަހު "ރަސްފަންނު" އަށް އެއްވި މީހުންގެ އަދަދުން އެ ސާބިތުވީ އެވެ.

ބާރުގަދަ ވެރިން އަބަދުވެސް ނަގާނީ އެ ހާލަތުގެ ނާޖާއިޒު ފައިދާ އެވެ. މިނިވަން 50 އާ ގުޅުވައިގެން، ކުރީގެ ނައިބު ރައީސް އަދީބު އިސްކޮށް ހުންނަވައި ރާއްޖެ ގެނައި އެކި ވަރުވަރުގެ ތަރިންނަށް އެހާ ބޮޑު ހޭދައެއް އެކުރީ އެކަން އެނގިވަޑައިގެން ހުންނަވަ އެވެ. ގިނަ ރައްޔިތުންގެ ބޮލަށް އެރުމަކީ އެހާ އުނދަގޫ ކަމެއް ނޫނެވެ.

އެކަމަކު ވިސްނޭ މަދު ބަޔަކު އަބަދުވެސް އެ މީހުންގެ އަޑު، އެފަހަރަކު އުފުލުނު ގޮތަކަށް، އުފުލާނެ އެވެ. އެހެންކަމުން މިދިއަ އަހަރެކޭ އެއްގޮތަށް އެ މީހުންނަށް މި އަހަރުގެ މިނިވަންދުވަހުގެ އުފަލެއް ވެސް ނެތެވެ. އެމީހުންގެ ޝަކުވާތައް ހުރީ ފުނިޖެހިފަ އެވެ. އެއީ ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީނުގެ ސަރުކާރާ ނުވަތަ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުގެ މެމްބަރުންނާ މެދު އޮތް ޒާތީ ރުޅިވެރިކަމެއް ނޫނެވެ. ގައުމުގައި ތަރައްގީގެ ކިތައްމެ މަޝްރޫއުއެއް ހިންގިޔަސް، މާލޭ/ހުޅުލޭ ބްރިޖް އެޅިޔަސް، އެއާޕޯޓް ބޮޑުކުރިޔަސް، ރައްޔިތުންގެ އަސާސީ ބައެއް ހައްގުތަކަށް އަރައިގަނެ، ދައުލަތުގެ މިނިވަން މުއައްސަސާތައް ބޭކާރު ތަންތަނަށް ހަދަމުން ދާ ކަމަށް ވަންޏާ އެއީ ގައުމަށް ލިބޭ އަސްލު ތަރައްގީއެއް ކަމަށް، މި ދެންނެވި މަދު މީހުން ގަބޫލެއް ނުކުރާނެ އެވެ؛ އެއީ ގައުމުގެ މޫނުގައި ހަވީރު ފުށް ޖެހުން ފަދަ ކަމެކެވެ. އެފުށުގެ ރީތިކަން، ކުޑައިރުކޮޅެއްގެ ތެރޭގައި އޮންނާނީ ގެއްލިފަ އެވެ.

ވިސްނޭ އެ މަދު ދިވެހިންނަކީ، ގައުމުގެ ބާރު ހުރި ފަރާތްތަކުގެ ނަޒަރުގައި "މޮޔައިންނެ"ވެ. ހަމާގައި ތިބީ، ނުވަތަ ގައުމު ދާންވާ މިސްރާބު އެނގޭނީ، އެވެރިން ގަބޫލުކުރާ ގޮތުގައި، ހަމައެކަނި އެމީހުންނަށެވެ. އެކަމަކު ބިރުދައްކައިގެން ބަޔަކު މައިތިރިކުރުމަކީ ދާއިމީ ހައްލަކަށް ވާނެ ހެއްޔެވެ؟ ނުވާނެ އެވެ. އެކަން އެންމެ ރަނގަޅަށް އެނގިވަޑައިގަންނަވާނެ ވެރިޔަކަށް މިވަގުތު ދުނިޔޭގައި ހުންނެވީ ކުރީގެ ރައީސް މައުމޫން އަބްދުލްގައްޔޫމެވެ. އެމަނިކުފާނަށް ކުރިމަތިވެވަޑައިގެންނެވި އުނދަގޫ މަރުހަލާގެ ހުރިހާ ކަމެއް މިހާރުގެ ރައީސް ޔާމީން ވާނީ ތަޖުރިބާކުރައްވައިފަ އެވެ. އެހެންކަމުން އުފެދޭ ސުވާލަކީ ރައީސް ޔާމީން، ރާއްޖޭގައި ނާކާމިޔާބުވެފައި އޮތް ސިޔާސަތެއް އެ ގެންގުޅުއްވަނީ ކީއްވެގެން ހެއްޔެވެ؟ ޖަވާބަކީ ހުރިހާ ބާރެއް އަތްޕުޅަށް އެރުމުން މާޒީ ހަނދުމަފުޅު ނެތުމެވެ.

ރައީސް މައުމޫން ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ކަމެއް ކޮންޓްރޯލްކުރައްވައިގެން 25 އަހަރު ވެރިކަން ކުރެއްވި އެވެ. ފަހު ފަސް އަހަރު ދިޔައީ އެ ކޮންޓްރޯލް ނެތި އެވެ. އެކަމަކު މިހާރު ރާއްޖެ އިން ފެންނަ ފަދަ އިލްމީ އަދި މައުލޫމާތު ހުރި ދިވެހިންނެއް، މައުމޫންގެ ވެރިކަމުގެ ބޮޑު ބައެއްގައި ނުއުފެދެ އެވެ. އަދި މިހާރުގެ ޒަމާނީ ވަސީލަތްތަކެއް ވެސް ނެތެވެ. އެ ދެ ބައި އެކުވުމުން، 1980 އާއި 1990ގެ އަހަރުތަކުގައި މައުމޫން ވެރިކަން ކުރެއްވި ގޮތަށް މިހާރު ރާއްޖޭގެ ވެރިންނަށް ވެރިކަމެއް ނުކުރެއްވޭނެ އެވެ. ގާނޫނުއަސާސީއާ ކަނޑައެޅިގެން ފުށުއަރާ ގާނޫނުތަކުން ރައްޔިތުން ބިރުގެންނެވިޔަސް، ފާޑުކިޔުން ކުރިއަށް ގެންދާނެ ނިޒާމް އަދުގެ ޓެކްނޮލޮޖީން ވަނީ ފަހިކޮށްދީފަ އެވެ.

ވިސްނޭ މަދު ބަޔަކު، ނުވިސްނޭ ގިނަ ބަޔަކާ ހަމައަށް މައުލޫމާތު ފޯރުކޮށްދޭނެ އެވެ. އަދި އެ މައުލޫމާތު ދޮންވެ ފައްކާވެ، އޭގެ ބޭނުން ހިފޭނެ ދުވަސް ވެސް ނުފެންނާނެއޭ ހީކޮށްގެން ނުވާނެ އެވެ. އެކަމަށް މެދުވެރިވާނީ ނުބައި ވަގުތެއްގައި އެޅޭ ނުބައި އެންމެ ފިޔަވަޅެކެވެ. ޖަލުގައި ހިނގި ހަމަނުޖެހުމެއްގެ ސަބަބުން، ބާރުގަދަ ރައީސް މައުމޫނަށް އިސްލާހީ އެޖެންޑާއެއް އިއުލާންކުރައްވަން ޖެހިވަޑައިގަންނަވާ ހިސާބަށް ގައުމުގެ ހާލަތު ވެއްޓިދާނެ ކަމަށް ހީކުރީ ފަހެ ކާކު ހެއްޔެވެ؟ އެކަމަކު މައުމޫނާއި ރައީސް ޔާމީނާ ވަރަށް ބޮޑު ތަފާތެއް އެބަ ހުއްޓެވެ. މައުމޫން ދޫދެއްވަ އެވެ. ރައީސް ޔާމީންގެ ވިސްނުންފުޅުގައި، ދޫދެއްވުމަކީ ބަލިވުމެވެ.

މާޔޫސްކަމެއް ނުފިލާ

މިނިވަން 50 ފާހަގަކުރިތާ އެއް އަހަރު ވެގެން ދިޔައީ އެވެ. އެކަމަކު ރީތި ކުލަތަކުން ގައުމު ޖަރީ ކުރިޔަސް ، ސިޔާސީ ގޮތުން ފެނުނު ހަމަނުޖެހުންތަކާއި، ބޮޑެތި ވައްކަންތަކާއި ނުހައްގުން އެތައް ބަޔަކަށް ލިބެމުން އަންނަ އަނިޔާތަކުން ފެތުރުނު މާޔޫސްކަން މިހާރު ވެސް ހަމަ މި އޮތީ އެވެ. ސަރުކާރަށް ނިސްބަތްވާ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުގެ ބައެއް މެމްބަރުންގެ ތެރޭގައި ވެސް އެ މާޔޫސްކަން އެބަ އޮތެވެ. ބައެއް މީހުން އަމިއްލަ ގޮތުން ދައްކާ ވާހަކަތަކުގައި "ކުރާނީ ކީއްހޭ، މި ނޫން ގޮތެއް މިވަގުތު އަހަރެމެންނަކަށް ނެތޭ" އެ ބުނަނީ ގައިމު ހިތުގެ އަޑިން ގަބޫލުނުކުރާ ކަންކަން ހިނގަމުން ދާތީތާ އެވެ.

ދައުލަތުގެ ބޮޑެތި މުސާރަވެރިން، ގައުމުގެ އެހެން ހުރިހާ ކަމެއް ހަނދާން ނައްތާލައިފައި، ޓައި އަޅައިގެން، ނަލަހެދިގެން، މިނިވަން ދުވަސް ފާހަގަކުރިޔަސް، ހުޅުވިފައިވާ ސިކުނޑިއަކުން، ތެދުވެރިކަމާ އެކު ވިސްނާލައިފި ނަމަ، އަޅުގަނޑު މި ދަންނަވާ މާޔޫސްކަން އިހުސާސްނުކުރެވި ނުދާނެ އެވެ. މިނިވަން ދުވަހުގެ ޖާފަތުން ކޭ އެއްޗެއް ހޮޑަށް އަންނާކަށް ވެސް މާ ގިނައިރެއް ނުނަގާނެ އެވެ.

މޫސާ ލަތީފަކީ މިހާރު ހުއްޓާލައިފައިވާ "ހަވީރު"ގެ އެޑިޓަރެވެ. މި އަހަރުގެ މިނިވަން ދުވަހުގެ އަދަދަށް މަޒުމޫނެއް ލިއެދެއްވަން ދިން ފުރުސަތުގައި މި މަޒުމޫން "މިހާރު"އާ ހިއްސާކުރެއްވީތީ އަޅުގަނޑުމެން ޝުކުރު ދަންނަވަމެވެ.