ކޮލަމް ށަވިޔަނި: ނަމެއްގައި މިނިވަން މުއައްސަސާތަކެއްގެ ބޭނުމެއް ނެތް!

އެމީހަކު އިޚްތިޔާރުކުރާ ކޮންމެ ވަޒީފާއެއް އަދާކުރުން ނުވަތަ މަސައްކަތެއް ކުރުމަކީ ދިވެހި ކޮންމެ ރައްޔިތަކަށް ގާނޫނުއަސާސީން ލިބިދޭ މުހިއްމު ހައްގެކެވެ. "ހަވީރު" ނޫޙުގެ ކުރީގެ މުވައްޒަފުންގެ މައްޗަށް ސިވިލް ކޯޓުން ކުރި ހުކުމުގައި އޮތީ އެމީހުންގެ ކިބައިން އެ ހައްގު ނިގުޅައިގެންފަ އެވެ. އެކަމަކު ހައިރާންވާން ޖެހުނީ ދެ އަހަރު ދުވަސް ވަންދެން "ހަވީރު" ނޫން ތަނެއްގައި މަސައްކަތްކުރުން މަނާކުރި ކޯޓު އަމުރުގެ ބޭއިންސާފުކަމާ މެދު އެކަންޏެއް ނޫނެވެ. އެތައް ބައެއްގެ އަސާސީ ހައްގަކަށް އަރައިގަތީމާ އެކަމާ ބެހޭ ގޮތުން ޗުއްޕު ވެސް ބުނެ ނުލާ އޮތް ހިއުމަން ރައިޓްސް ކޮމިޝަން އޮފް ދަ މޯލްޑިވްސް (އެޗްއާރުސީއެމް)ގެ ހިމޭންކަމާ މެދު ވެސް މެ އެވެ.

މިއީ ރާއްޖެ އަށް މިހާރު ވެރިވެފައި އޮތް ކަނު އަނދިރިކަމެއްގެ އެންމެ މިސާލެކެވެ.

ދިވެހިންނަށް ގާނޫނުއަސާސީ އާއި ގާނޫނުތަކުން ކަށަވަރުވެފައިވާ މުހިއްމު ހައްގުތަކަކަށް ދައުލަތުގެ ބާރުތަކުން އެބަ އަރައިގަނެ އެވެ. އެކަމަކު އެކަންކަމާ ބަސް ބުނަން ޖެހޭ "މިނިވަން" މުއައްސަސާތައް ކޮބާ ހެއްޔެވެ؟ ނުފޫޒުން އެއްކިބާވެ ރައްޔިތުންނަށް ޚިދުމަތްކުރަން ޖެހޭ ކޮމިޝަންތަކުގެ ދައުރު ކޮބާ ހެއްޔެވެ؟

ހަގީގަތުގައި މިނިވަން ނުވަތަ ގާނޫނުއަސާސީގައި ބުނާ ފަދަ "މުސްތަގިއްލު" މުއައްސަސާތަކެއް މިހާރަކު ނެތެވެ. ވަކިވަކި ގާނޫނުތަކެއްގެ ދަށުން އުފައްދައި ރައްޔިތުންގެ ފައިސާ އިން ބޮޑެތި މުސާރަ އާއި އިނާޔަތްތައް ދީގެން މެމްބަރުން ލައިފައި ތިބި ތަންތަނުން ހިމާޔަތްކުރަނީ ރައްޔިތުންގެ ހައްގުތަކެއް ނޫނެވެ. އެ ތަންތަނުން އިސްކުރަނީ އެހެން މަސްލަހަތެކެވެ. ދައުލަތުގެ އެކި ބާރުތަކުން ކުރާ ކަމަކަށް ފާޑުކިޔުމެއް އަދި އެއިން ކަމެއް އިސްލާހުކުރުމެއް ވެސް ނެތެވެ. ނުވި ތާކަށް ބައެއް މުއައްސަސާތައް މަސައްކަތްކުރަނީ ސީދާ ސަރުކާރުން އަންގާ ގޮތަކަށް ނުވަތަ ސަރުކާރުން ބޭނުންވާ ގޮތަކަށެވެ.

ދާދި ފަހުން އެންޓި ކޮރަޕްޝަން ކޮމިޝަން (އޭސީސީ) އިން ވަނީ އޭގެ ވަރަށް ނަމޫނާ މިސާލެއް ދައްކާފަ އެވެ. ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީނާއި އެ މަނިކުފާނުގެ ބޭބޭފުޅު ކުރީގެ ރައީސް މައުމޫން އަބްދުލްގައްޔޫމާ ދެމެދު އުފެދިފައިވާ މައްސަލަގަނޑު އެންމެ ހޫނުވި ދަނޑިވަޅުގައި އައި އެންމެ އަޖައިބުކުރުވި ޚަބަރަކީ 2008ގެ އޮޑިޓް ރިޕޯޓެއްގެ މައްސަލައިގައި މައުމޫން އޭސީސީ އަށް ހާޒިރުކުރަން އުޅޭ ވާހަކަ އެވެ. އޭސީސީގެ ރައީސް ހަސަން ލުތުފީ ކުއްލިއަކަށް ވިދާޅުވީ އެ މައްސަލަ ކުރިންސުރެ ތަހުގީގުކުރަމުން އައިސް މައުމޫނާ ސުވާލުކުރާ ހިސާބަށް ދިޔައީ އަދި ކިރިޔާ ކަމަށެވެ. މިއީ ބުއްދި ސަލާމަތުން ހުރި އެއްވެސް މީހަކު ގަބޫލުކުރާނެ ވާހަކައެއް ހެއްޔެވެ؟ އޭސީސީގެ އެހެން މެމްބަރަކު ލުތުފީގެ ވާހަކަތައް ފަހުން ދޮގު ނުކުރައްވަނީސް ވެސް ކަމުގެ ހަގީގަތް އޮތީ ވަރަށް ސާފުކޮށް ފެންނާށެވެ. އޭސީސީން މައުމޫނަށް ޕްރެޝަރުކޮށްލީ އެވެ.

ޑިމޮކްރެޓިކް ނިޒާމަށް ކޮންމެހެން މުހިއްމު މައި ތަނބުތަކެއްގެ ގޮތުގައި ނަން ހުސްކޮށް ކޮމިޝަންތައް އުފައްދާފައި ހުއްޓަސް ހަގީގަތުގައި އާއްމުންނަށް ވާ ފައިދާއެއް ނެތެވެ. ހައްގުތައް ނެގެހެއްޓުމުގެ ޒިންމާ އަދާކުރާ ތަނެއް ނުފެނެ އެވެ. އެހެން ފަރާތްތަކުން އެ ހައްގުތަކަށް އަރައިގަތީމާ ރައްޔިތުންގެ ދިފާއުގައި ތެދުވުމެއް އަމުދުން ނެތެވެ.

މިސާލެއް ދައްކާ ނަމަ، އެއްވެ އުޅުމުގެ މިނިވަންކަމެވެ. ސަރުކާރާ އިދިކޮޅު ސިޔާސީ ފަރާތްތަކުން ބާއްވަން އުޅޭ ކޮންމެ އެއްވުމަކަށް ފުލުހުން ހުރަސް އަޅަ އެވެ. ދުރާލާ އިންޒާރުތައް ދެ އެވެ. އެކަމަކު ފުލުހުންގެ އަމަލުތަކަށް ފާރަވެރިވާން ޖެހޭ ނެޝަނަލް އިންޓެގްރިޓީ ކޮމިޝަނާއި ހައްގުތައް ދިފާއުކޮށްދޭން ޖެހޭ އެޗްއާރުސީއެމުން އެކަމާ އެއްޗެއް ނުބުނަނީ އެއީ ހަމަ ރަނގަޅު ކަމަކަށް ވާތީ ހެއްޔެވެ؟

ފުލުހުންގެ ފަރާތުން ބޮޑެތި މައްސަލަތައް ފެންނަ އިރު ވެސް ހާލަކީ މި އެވެ. ކުރީގެ ޑިފެންސް މިނިސްޓަރު މުހައްމަދު ނާޒިމްގެ އެޕާޓްމެންޓުން ފިސްތޯލައެއް ފެނުނު މައްސަލަ އާއި ނޫސްވެރިޔާ އަހުމަދު ރިލުވާން ވަގަށް ނެގި މައްސަލައިގެ ތަހުގީގާ މެދު ވެސް އެތައް ބައިވަރު ޝައްކުތަކަކާއި ސުވާލުތައް އުފެދެ އެވެ. އެކަމަކު އެ ހުރިހާ ކަމެއް ވެސް ހުރި ގޮތަށް ހުރީ އެވެ. ފުލުހުންނާ މެދު ކިތަންމެ ބޮޑެތި ތުހުމަތުތަކެއް ކުރެވުނަސް އަދި އެ މީހުންގެ ފަރާތުން ސުލޫކީ އެތައް މައްސަލައެއް ފެނުނަސް އެއިން ކަމެއް ތަހުގީގުކޮށް ފިޔަވަޅެއް އަޅާ ތަނެއް ނުފެނެ އެވެ.

ޝަރުއީ ދާއިރާ އަށް ފާރަވެރިވުން ވެސް އޮތީ ހަމަ އެކަހަލަ ގޮތަކަށެވެ.

އިލެކްޝަންސް ކޮމިޝަންގެ މުސްތަގިއްލުކަމާ މެދު އުފެދޭ ސުވާލުތައް ވަކި މަދެއް ނޫނެވެ. ޕާޓީތަކުގެ މެދުގައި ތަފާތުކުރުމާއި ވަކި ޕާޓީއެއްގެ މަސްލަހަތު ކުރިއަރުވަން އުޅޭ ކަމުގެ ތުހުމަތު އެ ކޮމިޝަނަށް އަމާޒުވަނީ ސަބަބުތަކެއް ހުރެގެންނެވެ. ސިވިލް ސާވިސް ކޮމިޝަނަށް ބެލިޔަސް ފެންނަނީ މުވައްޒަފުންގެ ހައްގުތައް އިސްކުރާ މަންޒަރެއް ނޫނެވެ. މުސާރަ އާއި އިނާޔަތްތަކާ މެދު ސިވިލް ސާވެންޓުން ކުރާ ޝަކުވާތަކަށް ހައްލު ހޯދަން އެ ތަން އޮތީ ތާއަބަދަށް ނުކުޅެދިފަ އެވެ.

ނޫސްވެރިންނާއި ނޫސްވެރިކަމުގެ ހައްގުގައި ތެދުވަން ޖެހޭ ކޮންމެ ދަނޑިވަޅެއްގައި ބްރޯޑްކާސްޓިން ކޮމިޝަން ވެސް ފަހަތު ފަޔަށް ބުރަވެ އެވެ. ވަކި ކަމަކާ ބެހޭ ގޮތުން ސަރުކާރުން ދެކޭ ގޮތް ބަލަން މަޑުކުރާތަން ފެނެ އެވެ. "ހަވީރު" ގެ ކުރީގެ މުވައްޒަފުންގެ މައްސަލާގައި ވެސް އެ ކޮމިޝަނުން ނުކުތީ އެޓާނީ ޖެނެރަލް މުހައްމަދު އަނިލްގެ ވިސްނުންފުޅު ހާމަކުރެއްވި ފަހުންނެވެ.

އިންސާނީ ހައްގުތަކާ ގުޅިފައިވާ ކަމެއްގައި އެންމެ ފުޅާކޮށް ޒިންމާ އަދާކުރަން ޖެހެނީ އެޗްއާރުސީއެމުންނެވެ. އެ ކޮމިޝަންގެ ދައުރު ވަރަށް ވަރުގަދަވެފައި ހަރަކާތްތެރިވާން ޖެހެ އެވެ. އެކަމަކު އެޗްއާރުސީއެމްގެ ޚަބަރެއް ނުވާތާ ކިތަންމެ ދުވަހެކެވެ. އެ ކޮމިޝަނަށް މިދިޔަ އަހަރުގެ އޮގަސްޓް މަހު އައްޔަންކުރި މެމްބަރުން އަދިވެސް މީޑިއާގެ ކުރިމައްޗަށް ނާރާ އިރު، އެ ތަނުން ކުރަނީ ކޮން ކަމެއްތޯ ސާފެއް ނުވެ އެވެ.

"ހަވީރު"ގެ ކުރީގެ މުވައްޒަފުންނާ ދެކޮޅަށް އިއްވި ހުކުމާ ގުޅިގެން ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ އަސާސީ ހައްގެއް ގެއްލޭތި އެޓާނީ ޖެނެރަލްގެ ފަރާތުން ވަނީ މަސައްކަތް ފަށައިފަ އެވެ. އަދި އެ ހުކުމުގައި ހުރި ގިނަ މައްސަލަތަކެއް ބަންޑާރަ ނައިބު ވަނީ ފާހަގަކުރައްވައިފަ އެވެ. އެ މައްސަލަ ހައި ކޯޓުގައި އިސްތިއުނާފުކުރައްވަން ވެސް ވަނީ ނިންމަވައިފަ އެވެ. މިއީ ދައުލަތުގެ މުއައްސަސާއެއްގެ ފަރާތުން މި މައްސަލާގައި މިހާތަނަށް ލިބުނު ހަމައެކަނި އެހީތެރިކަމެވެ.

އެކަމަކު އެޓާނީ ޖެނެރަލްއެކޭ އެއް ފަދައިން އެފަދަ ހައްގުތަކުގެ ހިމާޔަތުގައި ފާރަވެރިވެ، ތެދުވަން ޖެހޭ ދައުލަތުގެ މުއައްސަސާތައް ވަނީ އުފައްދައިފަ އެވެ. އެ ކޮމިޝަންތަކުން އެ ތަންތަނުގެ ޒިންމާ އަދާ ނުކުރާކަން ކިތަންމެ ކަމަކުން މި ދަނީ ފެންނަމުންނެވެ. މިއަދު ގެއްލުނީ "ހަވީރު"ގެ ކުރީގެ މުވައްޒަފުން ހައްގެވެ. މާދަމާ އެފަދަ ކަމަކާ ކުރިމަތިލާނީ ކޮން ބައެއް ކަމެއް ނޭނގެ އެވެ.