ރާއްޖޭގެ މަރުކަޒީ ބޭންކުން ރާއްޖޭގެ ބައެއް ބާރުގަދަ ފަރާތްތަކަށް "ފައިސާ ދޮންނަން" އެހީވި ކަމަށް ދެކެވޭ ވާހަކައަކީ ޤަބޫލުކުރެވޭ ވާހަކައެއް ނޫނެވެ. އެފަދަ ކަންތައްތައް ކުރުމަށް ހުރަސް އެޅުމުގެ ގޮތުން އެފަރާތުން ވިޔަފާރި ބޭންކުތައް މެދުވެރިކޮށް އަޅަމުންދާ ފިޔަވަޅުތަކަށް ބަލައިލުމުންނެވެ. ފައިސާ ދޮވުމޭ މިދަންނަވަނީ ޤާނޫނާ ޚިލާފަށް ހޯދާފައިވާ ފައިސާ ނުވަތަ ޙަލާލު ނޫން ގޮތުގައި ހޯދާފައިވާ ފައިސާއަކީ ރަނގަޅު ގޮތުގައި ހޯދައިފައިވާ ފައިސާ ކަމަށް ދައްކަން، ފައިސާގެ މަސައްކަތްކުރަން ޤާނޫނުން އުފައްދާފައިވާ މުއައްސަސާތަކުން އެހީތެރިވެ ދެއްވުމަށެވެ.
މިހާރު ރާއްޖޭގެ ބޭންކެއްގައި އެކައުންޓެއް ހުޅުވުމަކީ ވެސް އުނދަގޫ ކަމެކެވެ. ފުރަތަމަ ޖެހެނީ އެޕޮއިންޓްމެންޓެއް ހަދާށެވެ. އެޕޮއިންޓްމެންޓެއް ލިބެނީ ވެސް އެހާ ދުވަހުންނެވެ. މިއާ ޚިލާފަށް ރާއްޖެއިން ބޭރުގައި، އެބޭންކަކުން ދޫކުރާ ފޯމެއް ފުރިހަމަކުރުމަށް ފަހު، އެފަރާތުން ބޭނުންވާ ޝަރުތުތައް ފުރިހަމަކުރުމުން ބޭންކުން ނުކުންނަނީ އެކައުންޓު ހުޅުވައިގެންނެވެ. އޭޓީއެމް މެޝިނުން ފައިސާ ނަގަން ބޭނުންވާ މީހާ ބޭންކުން ނުކުންނަނީ ކާޑު ވެސް ހިފައިގެންނެވެ. އެއްފަހަރާ އެއް ދުވަހުން ހުރިހާ ކަމެއް ނިމުނީ އެވެ. އެކަމަކު އެފަރާތުން ބޭނުންވާ ހުރިހާ ޝަރުތުތަކެއް ފުރިހަމަ ކުރުމުންނެވެ. މިކަމާ ބެހޭ ގޮތުން އެއްޗެއް ބުނުމުން ބޭންކުން ބުނަނީ މަރުކަޒީ ބޭންކުން އަންގާ ގޮތަށް ކަންތައްކުރަނީ ކަމަށެވެ. ދިވެހި ބޭންކުން ފައިސާ ދޮވުމާ އިދިކޮޅަށް ކުރައްވާ މަސައްކަތާ ހުރެ އަޅުގަނޑާ ކުރިމަތިވި ކަންތައްތަކުގެ ވާހަކަ ދަންނަވާލާނަމެވެ.
އަޅުގަނޑު ބޭނުންވީ ޒަމާނީ ސައިކަލެއް ގަންނާށެވެ. އަޅުގަނޑު ރައްކާކޮށްފައި ހުރި ފައިސާ ބޭންކުގައި ހުއްޓެވެ. ފައިސާ އަޅުގަނޑުގެ އެކައުންޓަށް ޖަމާވެފައިވާ ގޮތް އަޅުގަނޑުގެ ބޭންކު އެކައުންޓް ބަލާލަމުން، ކަމެއް ސާފުކުރަން ބޭނުންވާ މީހަކަށް ރަނގަޅަށް ސާފުކުރެވޭނެ އެވެ. އަޅުގަނޑު ބޭނުންވީ 70،000ރ އެވެ. ކައުންޓަރުގައި އިން އޮފިސަރު އަޅުގަނޑާ ސުއާލުކުރީ ކީއްކުރަން ނަގާ ފައިސާއެއްތޯ އެވެ؟ "ތިޔަ ބޭފުޅުންނަށް އެނގެން ޖެހޭތޯ އެވެ؟" އަޅުގަނޑު ސުއާލުކުރީމެވެ. ބޭނުން ނުބުނަންޏާ ފައިސާ ނުލިބޭނެ ކަމަށް ވިދާޅުވި އެވެ. އަޅުގަނޑު ސައިކަލެއް ގަންނަން ކަމަށް ދެންނެވީމެވެ. އަދި އަޅުގަނޑު ލައްވާ ޗެކުގެ އަނެއް ފުށުގައި ފައިސާ ބޭނުންވާ ސަބަބު ލިއުއްވި އެވެ. އެއާ އެކު އަޅުގަނޑުގެ ހުރިހާ ވަނަވަރެއް ލިއުއްވާ ސޮއިކުރުވި އެވެ. އޭނާ ތެދުވެވަޑައިގެން ހިންގަވައިގަތީމާ ކިހިނެއް ވީތޯ އަޅުގަނޑު ސުވާލުކޮށްލީމެވެ. އޭނާ ވިދާޅުވީ މެނޭޖަރުގެ ހުއްދަ ހޯއްދަވަން ވަޑައިގަންނަވަނީ ކަމަށެވެ. އަޅުގަނޑުގެ ފައިސާ އިން އަޅުގަނޑު ސައިކަލެއް ގަންނަން މެނޭޖަރު ހުއްދަދެއްވައިފި އެވެ. އަޅުގަނޑުގެ ފައިސާ އަޅުގަނޑު ބޭނުން ގޮތަކަށް ޤާނޫނީ އިމުގެ ތެރޭގައި ހޭދަކުރުމަކީ އަޅުގަނޑަށް ލިބިފައި އޮންނަ ޙައްޤެއް ނޫން ބާވަ އެވެ؟ ޑިމޮކްރަސީ އަށް "ލާ" ކިޔާ ޒަމާނެއްގައި، ސަޢޫދީ ޢަރަބިއްޔާ ފަދަ ޤައުމުތަކުގައި އޮންނަ އުސޫލަށް "ނަޢަަމް" ކިޔާ ޒަމާނެއްގައި މިވާހަކަ ދެއްކުމަކީ ބޭކާރު ކަމަކަށް ވެސް ވެދާނެ އެވެ. ދާދި ފަހުން ސަރުކާރުގެ ޕުރޮޕެގެންޑާ ރޭޑިއޯގައި ދީނީ ޢިލްމުވެރިއަކު ވާހަކަ ދައްކަވަމުން ވިދާޅުވީ ޙައްޤުގެ ވާހަކަ ނުދައްކާށެވެ. ތިމާގެ މަސްއޫލިއްޔަތުގެ ވާހަކަ ދައްކާށެވެ. މިކަން އިސްލާމްދީނުގައި އޮންނަ ގޮތް ޕީޕީއެމްގެ ޕާލަމެންޓަރީ ގުރޫޕްގެ ލީޑަރުން އަޅުގަނޑުމެންނަށް ސާފުކޮށް ދެއްވިއްޔާ ވަރަށް ރަގަޅުވާނެ އެވެ. އަބުރާ ބެހުން އިސްލާމް ދީނުގައި މާނަކުރެވޭ ގޮތް ސާފުކޮށްދެއްވާ ގޮތަށެވެ. ބޭންކުން ކުރިން ދެންނެވި ގޮތަށް ކަންތައްކުރައްވަނީ މަރުކަޒީ ބޭންކުގެ އެންގެވުމަކަށް ކަމަށްވެ އެވެ. އެބޭފުޅުން އިންޓަލިޖެންސް ޔުނިޓްގެ ބޭނުމަށެވެ.
އެހެން ދުވަހެކެވެ. އަޅުގަނޑަށް މީހަކު ދިން ޗެކެކެވެ. ޗެކެއް ކަމަށްވާ ނަމަ ޗެކް ދިން ފަރާތް ބޭންކަށް ރަނގަޅަށް ސާފުކުރެވޭނެ އެވެ. އަޅުގަނޑުގެ ޗެކް ޖަމައެއް ނުކުރި އެވެ. ސަބަބެއް ކަމަށް ވިދާޅުވީ އަޅުގަނޑުގެ މައުލޫމާތު ފުރިހަމަނުވުމެވެ. އަޅުގަނޑަކީ ބޭންކުގައި އެކައުންޓު ހުޅުވައިގެން އުޅޭތާ އެތައް އަހަރެއް ވެފައިވާ މީހެކެވެ. އެވެސް މަރުކަޒީ ބޭންކުގެ ބޭނުމަށް ކުރައްވާ ކަމަކަށްވެ އެވެ. ކަޅު ފައިސާ ދޮވުނަނުދިނުމަށެވެ. ބޭންކަށް ދޭން ޖެހޭ މައުލޫމާތުގެ ތެރޭގައި އެހެން ބޭންކެއްގައި އަޅުގަނޑުގެ އެކައުންޓެއް އޮތްތޯ ވެސް އެގެން ޖެހެ އެވެ. އަޅުގަނޑުގެ ހިއްސާއެއް އެއްވެސް ކުންފުންޏެއްގައި ވާ ނަމަ އެކަން ވެސް އެނގެން ޖެހެ އެވެ. އަދި އަޅުގަނޑުގެ ތަޢުލީމީ ފެންވަރު ވެސް އެނގެން ޖެހެ އެވެ. އަޅުގަނޑުގެ ތަޢުލީމީ ފެންވަރާއި ބޭންކަށް އަޅުގަނޑު ޖަމާކުރާ ފައިސާއާ ހުރީ ކޮން ގުޅުމެއްތޯ ދަންނަވާލުމުން ކަމާ ބެހޭ ބޭފުޅަކު ވިދާޅުވީ އެއީ އެމެރިކާގެ ބޭނުމަކަށް ކަމަށެވެ.
މިފަހަރު މިކަން ދިމާވީ އަޅުގަނޑުގެ ރައްޓެއްސަކަށެވެ. އޭނާއަކީ ބޭރު ކުންފުންޏަކަށް މަސައްކަތްކުރާ މީހެކެވެ. އޭނާގެ މުސާރަ ލިބެނީ ބޭރު ކުންފުނިންނެވެ. ވަަޒީފާއާ ބެހޭ ހުރިހާ މާލޫމާތަކާއި ލިއުންތަކެއް ބޭންކުގެ ބޭނުމަށް ހުށައެޅި އެވެ. ފުރަތަމަ މަހުގެ މުސާރަ އައުމުން ވެސް އެކައުންޓަށް ޖަމާނުކޮށް އެތައް ދުވަހަކު ހިފަހައްޓާލި އެވެ. ކޮންމެވެސް ބެލުންތަކެއް ބަލާށެވެ. އޭގެ ފަހުން ބުނީ ފައިސާ ދޭ ރަސީދު އެފަރާތުން ބުނާ ގޮތަކަށް ބަދަލުކުރުމަށެވެ. އޭރު އޮތީ ފައިސާ ދައްކާފަ އެވެ. އެހެން ފަހަރެކެވެ. ކުންފުނިން މުސާރަ ޖަމާކުރުމުން، މުސާރަ އެކައުންޓަށް ޖަމާނުކޮށް އެތައް ދުވަހަކު ހިފަހައްޓާލި އެވެ. އެކޮޅުން ޖަމާކުރާ ފައިސާ ބޭންކަށް ބަލައިގަތުމަށް ފަހުގަ އެވެ. މިގޮތަށް ހެދުމުން ފައިދާވަނީ ކޮން ބައަކަށްތޯ އެވެ؟ ވިޔަފާރި އިދާރާއެއްގައި އެންމެ ދުވަހަކު ފައިސާ ބެހެއްޓިއަސް، އެފައިސާއެއް ބެހެއްޓި ތަނަކަށް އެދުވަހުން ފެށިގެން ފައިދާވާނެ އެވެ. މިފަދަ ކަމެއް ޢާއްމު މީހަކު ކޮށްފި ނަމަ އެއަށް ކިއަނީ ނާޖާއިޒު ގޮތުން ފައިދާނެގުމެވެ. ވިޔަފާރި އިދާރާތަކުން މިހާ ވަރަށް ސްކުރީން ކުރަނީ، މަރުކަޒީ ބޭންކުގެ ބޭނުމަށް، ކަޅު ފައިސާ ދޮވުނަ ނުދިނުމަށް ކަމަށްވެ އެވެ. މިކަމުގައި އެންމެ އުނދަގޫ އުފުލަން ޖެހެނީ މަދު ފައިސާކޮޅެއް ގެންގުޅޭ އާއްމު ރައްޔިތުންނަށެވެ. ކަޅު ފައިސާ ރާއްޖޭގައި ނުދޮވެވެނީ މަރުކަޒީ ބޭންކުގެ އެންގެވުމަށް އެހެން މާލީ އިދާރާތަކުން މިހާ ރަނގަޅަށް މިކަން ކުރައްވާތީވެ އެވެ. މޫނަށް، މަޤާމަށް ބެލުމެއް ނެތި ހަމަހަމަ ކަންމަތީ އެންމެނަށް އެއްގޮތަކަށް ކަންތައްކުރައްވާތީވެ އެވެ. އަދީބަކަށް ވިޔަސް، ޝާޢިރަކަށް ވިޔަސް ނުވަތަ ޙާފިޒަކަށް ވިޔަސް އެފަރާތްތަކުން ކަންތައް ކުރައްވަނީ ވަކި ފަރާތަކަށް ބުރަނުވެ ހަމަހަމަކަންމަތީގަ އެވެ.
ބައެއް މާލީ އިދާރާތަކުން ޚިދުމަތް ހޯދާ ޢާއްމު ފަރުދުންނަށް، މަރުކަޒީ ބޭންކުގެ ބޭނުމަކަށް ކަމަށް ބުނެ، ކުރިމަތިކުރުވާ ހުރަސްތަކާއި ދަތިތަކަކީ އަޅުގަނޑުގެ ނަޒަރުގައި ޤާނޫނުއަސާސީގެ 51 ވަނަ މާއްދާގެ ރޫޙާ ޚިލާފް އަމަލުތަކެކެވެ. ކުށެއް ކޮއްފިކަން، އެކަށީގެންވާ މިންވަރެއްގެ ޝައްކެއް ނެތި، ޝަރީޢަތުގައި ސާބިތުނުކުރެވޭ ނަމަ އެމީހަކީ ކުށެއް ނެތް މީހަކު ކަމަށް ބެލުމުގެ ޙައްޤު، ޤާނޫނުއަސާސީން އަޅުގަނޑުމެންނަށް ދީފައިވެ އެވެ. އަދި ޤާނޫނުއަސާސީގެ 19 ވަނަ މާއްދާގައި މިނިވަންކަމާ އެކު މަސައްކަތްކުރެވޭނެ ހުދޫދު ކަނޑައަޅާފައިވެ އެވެ. އަޅުގަނޑަށް ޤާނޫނުއަސާސީގެ މި މާއްދާތައް މާނަކުރެވެނީ ޙަޤީޤަތުގައި ވެސް ރަނގަޅަށްތޯ ބެއްލެވުމަށް ޤާނޫނުއަސާސީގެ މާނަކުރުމާ ބެހޭ ގޮތުން ފަހު ބަސް ވިދާޅުވާ ފަރާތުގެ ބަހެއް ހޯއްދެވުމުގެ ބޭނުމެއް ނެތެވެ. ތިޔަ ބޭފުޅުން މާނަކުރައްވާނީ ރަނގަޅަށް ކަމަށް ބަލައިގެން، މިނިވަންކަމުގައި، ހަތަރު އުދަރެސް ފެނުގައި ޖެހިފައި ހުރި، އަޅުގަނޑަށް ޖެހެނީ، މިއަދު މިވަރުން ފުއްދާލާށެވެ.
"ވަޅެއް ނުތެޅޭނެ އެވެ. ތެޅޭނީ ދާނި" ކަން ވެސް އެނގެ އެވެ.
