މީޑިއާ ކޮމިޝަނާ އެކު ނޫސްވެރިކަން ކުޑަގޮޅި އަށް!

ސަރުކާރަށް މިއަދު އޮތް އެންމެ ބޮޑު ގޮންޖެހުމަކީ، މިނިވަންކަމާ އެކު މައުލޫމާތު ހާމަކޮށް ޚިޔާލު ފާޅުކުރުމުގެ ހައްގު ގާނޫނުއަސާސީން ކަށަވަރު ކޮށްދީފައި އޮތުމެވެ. އަދި އެކަމަށް މަގު ފަހިކުރުވާ އެންމެހައި ހައްގުތައް ވެސް ކަށަވަރު ކޮށްދީފައި އޮތުމެވެ.

ނަމަވެސް އޭގެ ތެރެއިން ބައެއް ހައްގުތައް މިހާރު ވަނީ، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގައި ސަރުކާރަށް، ކުރިން އޮތް ބޮޑު އަޣުލަބިއްޔަތުގެ ނާޖާއިޒު ފައިދާ ނަގައި، ގާނޫނުތައް ހަދައިގެންނާއި ބައެއް ގާނޫނުތަކަށް ބަދަލު ގެނެސްގެން ނިގުޅައިގެންފަ އެވެ. އެފަދަ އެއް ކަމަކީ ސުލްހަވެރިކަމާ އެކު އެއްވެ އުޅުމުގެ ހައްގާއި މުޒާހަރާ ކުރުމުގެ މިނިވަންކަމެވެ.

އެފަދަ ހައްގުތަކާއި މިނިވަންކަމުގެ ތެރެއިން މިހާރު ބާކީ އޮތް ހަމައެކަނި ކަމަކީ ނޫސްވެރިކަމުގެ މިނިވަންކަމުގެ ހައްގެވެ. އެ ހައްގު ހަނިކުރުމަށް އެންމެ ފަހުން ހެދި ގާނޫނަކީ އަބުރު ރައްކާތެރި ކުރުމުގެ ނަމުގައި ނޫސްވެރިކަން ދުއްވައިލުމަށް ހެދި ގާނޫނެވެ. އަބުރުގެ ގާނޫނުގެ ތެރެއިން ވެސް ނޫސްވެރިކަން މުޅިން އޮބިއެޅޭ ގޮތް ނުވުމުން، ސަރުކާރުން މިހާރު އަމާޒު ހިފާފައި ވަނީ، ސަރުކާރުގެ ފުރިހަމަ ކޮންޓްރޯލް އޮންނަ ކޮމިޝަނެއް އުފައްދައިގެން ސަރުކާރުން ބޭނުންވެއްޖެ ހިނދެއްގައި މީޑިއާގެ އިދާރާތަކަށް ފުލުހުން ވައްދައިގެން އެ މީޑިއާތައް ހުއްޓުވުމުގެ "ގާނޫނީ ހުއްޖަތެއް" ހޯދުމަށެވެ.

މީޑިއާގެ ކަންތައް ބެލެހެއްޓުމަށް މިހާރު ދެ އިދާރާއެއް އޮވެ އެވެ. މިއީ ނޫސްވެރިން ވެސް އެހާ ގަބޫލުކުރާ ކަމެއް ނޫނެވެ. އޭގެ ބަދަލުގައި އެއް އިދާރާއަކުން ރާއްޖޭގެ ނޫސް މަޖައްލާތަކާއި ރޭޑިއޯ ޓީވީތައް ރެގިއުލޭޓް ކުރެވޭނެ ގާނޫނީ ނިޒާމަކަށް ނޫސްވެރިން ވެސް ބޭނުންވެ އެވެ.

އެކަމަކު ސަރުކާރުން މިހާރު އެ ބޭނުންވާ ގޮތަކަށް ނޫނެވެ. މިހާރު އޮތް މީޑިއާ ކައުންސިލާއި ބްރޯޑްކާސްޓިން ކޮމިޝަން އުވާލާފައި، މީޑިއާ ކޮމިޝަން އުފެއްދުމަށް މަޖިލީހަށް ފޮނުވާފައިވާ ބިލްގެ މާއްދާތަކަށް ބަލައިލުމުން އެނގެނީ މިނިވަން ނޫސްވެރިކަން ހިމާޔަތް ކުރުމަށް ވުރެ ބޮޑަށް، ސަރުކާރާ މެދު ކިޔަމުންދާ ފާޑުކިޔުންތަކާއި ސަރުކާރުގައި ހިނގާ ވިޔާނުދާ އަމަލުތަކުގެ ވާހަކަތައް އާންމުންނާ ހަމައަށް ތިލަކޮށްދިނުމަށް ނޫސްވެރިން ކުރާ މަސައްކަތް ހުއްޓުވުމަށް ހުށަހަޅާފައި އޮތް ބިލެއް ކަމެވެ.

މީޑިއާ ކޮމިޝަންގެ ބިލްގެ ހަ ވަނަ މާއްދާގެ (ކ) އާއި 39 ވަނަ މާއްދާ (ނ) ގައި ބުނެފައިވާ ގޮތުގައި މީޑިއާތައް ވާންޖެހޭނީ ވަކި ސިޔާސީ ފިކުރެއް، މާލީ ބާރެއް ނުވަތަ މަސްލަހަތަކަށް ބުރަވުމެއް ނެތި ޚަބަރާއި މައުލޫމާތު ފަތުރާ ތަނަކަށެވެ. ނަމަވެސް މިއީ، ވިޔަފާރިވެރިންނާއި ސިޔާސީ ޕާޓީތަކުންނާއި ސިޔާސީ ފިކުރުގެ މީހުން މީޑިއާތައް ހިންގާ ޒަމާނެއްގައި ކުރެވޭނެ ކަމެއް ނޫނެވެ.

މިއީ ދުނިޔޭގެ ކުރިއަރާފައިވާ ގައުމުތަކުގައި ވެސް ނޫސްވެރިކަން ކުރާ ގޮތެއް ނޫނެވެ. މަޝްހޫރު ނޫސް މަޖައްލާތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ނިއު ޔޯކް ޓައިމްސް އާއި ވޮޝިންޓަން ޕޯސްޓް އާއި ޑެއިލީ މެއިލް ފަދަ މީޑިއާތަކުން އެ ގައުމުތަކުގެ އިންތިޚާބުތަކުގައި ވަކި ކެންޑިޑޭޓަކު އެންޑޯޒްކޮށް އެ ކެންޑިޑޭޓް ޕްރޮމޯޓް ކުރަން ފާޅުގައި މަސައްކަތް ކުރާކަމީ މީޑިއާ ބައްޓަންވެފައި އޮންނަ ގޮތުގެ ހަގީގަތެވެ.

މިހާރު އޮތް މީޑިއާ ކައުންސިލަކީ ނޫސްވެރިންގެ ތެރެއިން އަށް މީހަކާއި އާންމުންގެ ތެރެއިން ހަތް މީހަކު ހިމެނޭ ގޮތަށް އެކުލަވައިލާ އިދާރާއެކެވެ. އަދި އެ 15 މެންބަރުން އެ ކޮމިޝަނަށް އިންތިހާބު ކުރަނީ، ރަޖިސްޓްރީކޮށްފައިވާ މީޑިއާ އިދާރާތައް ތަމްސީލުކުރާ ބަޔަކު ވޯޓު ލައިގެންނެވެ.

އެހެންކަމުން އެ ކައުންސިލް ވެފައި އޮންނަނީ، ސަރުކާރުން ބުނާހާ ގޮތަކަށް ނޫސްވެރިންނާ ދެކޮޅަށް ފިޔަވަޅު އަޅާ ބަޔަކަށް ވުރެ، ނޫސްވެރިންގެ ހިމާޔަތުގައި މަސައްކަތް ކުރާ އިދާރާއަކަށެވެ. ނަމަވެސް ކަނޑައެޅިފައިވާ ސުލޫކީ މިންގަނޑާ ޚިލާފުވާ ފަރާތްތަކަށް އެ ކައުންސިލުން ފިޔަވަޅު އަޅާފައި ވެސް އެބަ ހުއްޓެވެ. އެއީ ނޫސްވެރިން ދެކޮޅު ހަދާ ކަމެއް ނޫނެވެ.

އެ ކައުންސިލް އުވައިލުމަށް ފަހު، މިހާރު އުފައްދަން އުޅޭ ކޮމިޝަނަކީ ނޫސްވެރިންނާ އެއްވެސް ގުޅުމެއް ނެތް ސިޔާސީ ކޮމިޝަނެކެވެ. ކޮމިޝަނަށް މެންބަރުން އައްޔަން ކުރަނީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ރުހުމާ އެކު ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އެވެ. އަދި ކޮމިޝަންގެ މެމްބަރުންގެ ތެރޭގައި ނޫސްވެރިން ނުވަތަ ނޫސްވެރިކަމުގެ ތަޖުރިބާ ހުރި ބަޔަކު ހިމެނުމަށް ބިލްގައި ބުނެފައެއް ނެތެވެ.

އޭގެ އިތުރުން ނޫސްވެރިން އަމަލު ކުރަންވީ ގޮތުގެ ސުލޫކީ މިންގަނޑު އެކުލަވައިލުމުގެ ބާރު އެ ބިލްގެ 37 ވަނަ މާއްދާގައި ދީފައި އޮތީ ވެސް ނޫސްވެރިންގެ މަޝްވަރާއާ އެކު އެ ކޮމިޝަނަށެވެ. މި ގޮތަށް އޮތުމުން، މިހާރު ވެސް ސަރުކާރުގެ ޕްރޮޕެގެންޑާ ފަތުރާ ޕީއެސްއެމް އާއި ޗެނަލް13 ފަދަ މީޑިއާތަކުން ދެތިން މީހަކު ހިމަނައިގެން ވެސް ސުލޫކީ މިންގަނޑު އެކުލަވައިލެވުމުން، އެ ބިލްގައި އެ ބުނާ ނޫސްވެރިންގެ މަޝްވަރާ ހޯދުނީ އެވެ.

ކޮމިޝަންގެ ބިލްގެ 40 ވަނަ މާއްދާ (ޅ) ބުނާ ގޮތުން ވަކި ފަރާތަކަށް ފާޑުކިޔައި ޚިޔާލު ފާޅުކުރާ ނަމަ، އެކަން ވެސް ކުރަން ޖެހޭނީ އިންސާފުވެރިކަމާއި ހަމަހަމަ ކަމާ އެކުގަ އެވެ. މިއީ ބުއްދީގެ ހަމަތަކުން ބަލާއިރު ކުރެވިދާނެ ކަމެއް ނޫނެވެ. ސަރުކާރުގެ މުވައްޒަފަކު ނުވަތަ މުޖްތަމައުގެ މަސްލަހަތު ހިމެނިފައިވާ އިދާރާއަކުން ބޮޑު ވައްކަމެއް ނުވަތަ ޚިޔާނާތެއް ހިންގައިގެން، ފާޑުކިޔާއިރު، އެބުނާ އިންސާފުވެރިކަމާއި ހަމަހަމަކަން ހިފަހައްޓާނީ ކިހިނެއްތޯ ސުވާލު އުފެދެ އެވެ.

ނޫސްވެރިކަމުގެ މިނިވަންކަން ކަށަވަރު ކުރުމަށް ގާނޫނު އަސާސީގެ 28 ވަނަ މާއްދާގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ އެންމެ މުހިންމު އުސޫލަކީ، މައުލޫމާތުގެ ދިން ފަރާތް ނުވަތަ މަސްދަރު ހާމަކުރަން ނުޖެހުމެވެ. ނަމަވެސް މި ބިލްގެ 40 ވަނަ މާއްދާގެ (ބ) އާއި 55 ވަނަ މާއްދާގައި ބުނެފައިވާ ގޮތުން ގާނޫނަކުން ލާޒިމްކުރާ ހާލަތްތަކުގަޔާއި މީޑިއާ ކޮމިޝަނުން އެދިއްޖެ ނަމަ މަސްދަރު ހާމަކުރަން ޖެހޭނެ އެވެ.

ސަރުކާރުން ހުށަހެޅި ގޮތަށް ބިލް މަޖިލީހުން ފާސްކުރަން ފައި ވިއްދަވައިގެން ތިއްބެވި މެމްބަރުން ވެސް ހަނދާނުގައި ބަހައްޓަވަންވީ، ގާނޫނުއަސާސީގައި ކަޅާއި ހުދުން ކަނޑައަޅާފައިވާ ހަމަތަކާއި އުސޫލުތަކާ ޚިލާފަށް ގާނޫނެއް ނުހެދޭނެ ކަމެވެ. ހެދިޔަސް އެ ވާނީ ބާތިލު އެއްޗަކަށް ކަން ގާނޫނުއަސާސީގައި އެ އޮތީ ބުނެފަ އެވެ.

އަބުރުގެ ގާނޫނު ފާސްކުރަން ޖެހުނީ، ސަރުކާރުގެ އިސް ވެރިންތަކެއް ހިންގެވި އެމްއެމްޕީއާރްސީގެ ބޮޑު ޚިޔާނާތުގެ ވާހަކަތައް ފާޅުގައި ދައްކައި އެކަމަށް ފާޑުކިޔަން ފެށި ހިސާބުން ކަމަށް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެމްބަރަކު ވިދާޅުވި އެވެ. އަދި މި ސަރުކާރުގައި ޖެހުނު އަދި މިހާތަނަށް ވެސް ނުފިލައިގެން އުޅޭ ލައްގަނޑަކީ އެ ޚިޔާނާތުގެ މައްސަލަ އެވެ.

އެހެންކަމުން ސަރުކާރު މިހާރު ވެސް އެންމެ ބިރުގަންނަ ކަމަކީ ސަރުކާރުގައި ހިމެނޭ ބައެއް ބޭފުޅުން ހިންގަވާ ކޮރަޕްޝަނާއި ފަސާދަ އާއި ޚިޔާނާތުގެ ވާހަކަތައް މީޑިއާތަކުން ތިލަކުރުމެވެ. އަލަށް އުފައްދާ މީޑިއާ ކޮމިޝަންގެ އެއް ޒިންމާއަކީ ވެސް އެފަދަ ވާހަކަތައް މީޑިއާތަކުގައި ހާމަކުރޭތޯ ބަލައި ފިޔަވަޅު އެޅުންކަން އެ ބިލްގެ 41 ވަނަ މާއްދާގެ (ބ) އިން އެނގެ އެވެ. އެއީ މީހުންގެ ފައިސާގެ މުއާމަލާތްތަކާއި ދަރަނިވެރިކަމުގެ މައުލޫމާތު ހާމަކޮށްގެން ނުވާނެ ކަމަށް އެ މާއްދާގައި އޮތުމުންނެވެ.

ޚަބަރާއި މައުލޫމާތަކީ އޭގައި ދޮގާއި ތެދު ވެސް ހިމެނިދާނެ އެއްޗެކެވެ. ގަސްދުގައި ދޮގު ޚަބަރެއް ލިޔުމަކީ މީޑިއާގެ އަޚުލާގީ މިންގަނޑާ ޚިލާފު ކަމެކެވެ. މި ބިލްގެ 43 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ)ގައި ބުނެފައިވާ ގޮތުގައި ދޮގަކަށް ވެދާނެ ކަމަށް ބެލެވޭ މައުލޫމާތެއް ވެސް ހާމަކޮށްގެން ނުވާނެ އެވެ.

އެކަމުގެ ކުޑަކުޑަ މިސާލެކެވެ. މިހާރު ބަންގާޅުގައި މަރުވެގެން އުޅޭ އައްޑޫ ފިރިހެން މީހާގެ މަރާ ބެހޭ ގޮތުން އޭނާގެ އެއް ދަރިއަކު ބުނަނީ ބަޔަކު މީހުން ބައްޕަ މަރައިލީ ކަމަށް ޝައްކުކުރެވޭ ކަމަށެވެ. އަނެއް ދަރިއަކު ބުނަނީ އެ ގޮތަށް ޝައްކު ނުކުރެވޭ ކަމަށެވެ.

މީޑިއާތަކުން މި ދެ ގޮތަށް ވެސް ޚަބަރު ގެނެސްދީފައި އެބަހުއްޓެވެ. އެހެންކަމުން ހަމަ ގައިމުވެސް އޭގެ ތެރެއިން ކޮންމެވެސް އެއް ޚަބަރެއް ދޮގުވާނެ އެވެ. އެއީ އެ މީހާގެ މަރު އަންނާނީ ކޮންމެވެސް އެއް ގޮތަކުންނެވެ. އެއް ގޮތަކީ ބަޔަކު ހަމަލާދީ މަރައިލުމެވެ. އަނެއް ގޮތަކީ ގުދުރަތީ ގޮތުން މަރުވުމެވެ. ޝާއިއުކުރާ އެއްޗަކާ މެދު ޝަކުވާއެއް އޮތް ނަމަ، މިހާރު އޮންނަ އުސޫލަކީ، އެ މައުލޫމާތެއް ރައްދުވާ ފަރާތަކުން، އެ މީޑިއާއަށް އެކަމެއް ހުށަހަޅައިގެން ސުލްހަވެރިކަމާ އެކު އެކަމެއް ހައްލު ކުރުމެވެ. އެ ގޮތަށް ހައްލު ނުކުރެވިއްޖެ ނަމަ މީޑިއާ ކައުންސިލަށް ހުށަހެޅުމެވެ.

ނަމަވެސް މި ބިލްގެ 68 ވަނަ މާއްދާ (ހ)ގެ (2) އޮތް ގޮތުން، އެ ދެ ފަރާތުން ސުލްހަވެރި ގޮތުގައި މައްސަލަ ހައްލު ކުރުމުގެ ބަދަލުގައި އެންމެ ފުރަތަމަ ވެސް އެމައްސަލަ ހުށަހަޅަންވީ މީޑިއާ ކޮމިޝަނަށެވެ. އެފަދަ ހާލަތެއްގައި ނަމަ، ބްރޯޑްކާސްޓިން ކޮމިޝަނުން މިހާރު ވެސް އަމަލުކުރާ އުސޫލުން، ސަރުކާރު ހިތްހަމަނުޖެހޭ މީޑިއާއާ މެދު ހަރުކަށި ފިޔަވަޅު އެޅުމަށް ބާރު ލިބިދެ އެވެ.

އޭގެ އިތުރުން މި ބިލްގެ 69 ވަނަ މާއްދާގެ (ނ) އޮތް ގޮތުން، މީޑިއާއެއްގައި ޝާއިއުކުރާ އެއްޗަކާ ގުޅޭ ގޮތުން ތަހުގީގުކުރާ ދެ އިދާރާއަކުން އެއްފަހަރާ އެ މައްސަލަ ތަހުގީގުކުރުމުގެ ފުރުސަތު ފަހިވެ އެވެ. އަބުރުގެ ގާނޫނުގެ ދަށުން ފުލުހުންނަށް މައްސަލަ ހުށަހެޅޭ އިރު، މި ބިލްގެ ދަށުން މީޑިއާ ކޮމިޝަނަށް ހުށަހެޅުމުން އެ ކޮމިޝަނަށް ވެސް ތަހުގީގު ކުރެވޭނެ އެވެ. މީޑިއާ ކޮމިޝަނަށް ހުށަހެޅޭ މައްސަލައެއް، ތަހުގީގުކުރާ އެހެން އިދާރާއަކުން ތަހުގީގު ކުރަމުންދާ ނަމަ، އެ މައްސަލައެއް ކޮމިޝަނުން ބަލައިގެން ނުވާނެ ކަމަށް މި ބިލްގައި ބުނެފައެއް ނުވެ އެވެ.

އަބުރުގެ ގާނޫނުގެ ދަށުން ފުލުހުންނަށް ހުށަހެޅޭ މައްސަލައަކީ، މީޑިއާގައި ޝާއިއުކުރާ އެއްޗަކާ ގުޅޭ ގޮތުން ހުށަހެޅި މައްސަލައެއް ނަމަ، އެ މައްސަލައެއް މީޑިއާ ކޮމިޝަނަށް ފޮނުވުމަށް ވެސް ބުނެފައެއް ނުވެ އެވެ. އެހެންކަމުން ދެ އިދާރާ އިން އެއް ފަހަރާ އެއް މައްސަލައެއް ބަލައި، އެއް މައްސަލައެއްގައި ދެ ފަހަރަށް އަދަބު ދިނުމުގެ ފުރުސަތު ފަހިވާނެ އެވެ.

މި ބިލުން ނޫސްވެރިން ބަނދެވިގެންދަނީ ހަމައެކަނި ޚިޔާލު ފާޅުކުރުމުގެ ދާއިރާއަކުން ނޫނެވެ. ނޫސްވެރިއެއްގެ މައްސަލައެއް ކޮމިޝަނުން ބަލަމުންދާ ނަމަ، އެމީހަކު ރާއްޖޭން ބޭރަށް ފުރިޔަ ނުދީ ހިފެހެއްޓުމުގެ ބާރު، މި ބިލްގެ 69 ވަނަ މާއްދާގެ (ޅ) އިން ކޮމިޝަނަށް ލިބިދެ އެވެ.

މި ބިލްގެ 70 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) ގައި، ކޮމިޝަނުން ނިންމާ ނިންމުމަކާ މެދު ހިތްހަމަނުޖެހޭ ނަމަ، އެ މައްސަލައެއް ކަމާ ބެހޭ އިދާރާއަކަށް ހުށަހެޅިދާނެ ކަމަށް ބުނެފައި އޮތުމުން، މީޑިއާ ކޮމިޝަންގެ މައްޗަށް ވެސް މީޑިއާގެ ކަންތައް ބަލަހައްޓާ އިދާރާއެއް ހުންނާނެ ކަމަށް މާނަކުރެވެ އެވެ. ނަމަވެސް އެއީ ކޮން ތަނެއް ކަމެއް މި ބިލްގައި ބުނެފައި ނުވާއިރު، އެފަދަ މައްސަލައެއް އިސްތިއުނާފް ކުރެވޭނެ ކަމަށް މި މާއްދާގައި ނެތުމުން، ހަމަގައިމުވެސް އެއީ ޝަރުއީ ކޯޓެއް ނޫން ކަން އެނގެ އެވެ.

ދެން އޮތީ މިހާތަނަށް މީޑިއާ ކައުންސިލަށް ވެސް އަދި ބްރޯޑްކާސްޓިން ކޮމިޝަނަށް ވެސް ލިބިދީފައި ނެތް ބާރެކެވެ. އެއީ މީޑިއާ އިދާރާތަކަށް ފުލުހުން ފޮނުވައިގެން އެ މީޑިއާއެއްގެ ޕްރޮގްރާމްތައް ހުއްޓުވުމާއި ޝާއިއުކުރިޔަ ނުދީ ހިފެހެއްޓުމުގެ ބާރު ކޮމިޝަނަށް ލިބިދިނުމެވެ.

މި ބިލްގެ 71 ވަނަ މާއްދާގެ (ޅ) އޮތް ގޮތުން، ޓީވީ ރޭޑިއޯތަކުން ފޮނުވާ ޕްރޮގްރާމަތަކާއި ލައިވް އިވެންޓްތައް ވަގުތުން މެދުކަނޑައިލުމަށް އެންގުމުގެ ބާރު ކޮމިޝަނަށް ލިބިދެ އެވެ. އަދި އެ މީޑިއާއެއްގައި ޝާއިއުކުރި ނުވަތަ ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރި ކޮންޓެންޓަކީ ގައުމީ ސަލާމަތާއި އާންމު ނިޒާމާއި އާންމު ސިއްހަތަށް ނުރައްކަލެއް ކަމަށް ބެލެވިދާނެ ހާލަތުގައި އެ ތަނަކަށް ފުލުހުން ފޮނުވައިގެން އެ ސްޓޭޝަނެއް ނުވަތަ ނޫސް މަޖައްލާއެއް ހުއްޓުމުގެ ބާރު މި ބިލްގެ 71 ވަނަ މާއްދާ (ކ)، އާއި 72 ވަނަ މާއްދާގެ (ކ) އިން ކޮމިޝަނަށް ލިބިދެ އެވެ.

މާނައަކީ ޝާއިއު ކުރި ނުވަތަ ބްރޯޑްކާސްޓް ކުރި ކޮންޓެންޓަކީ، ގައުމީ ސަލާމަތާއި އާންމު ނިޒާމާއި އާންމު ސިއްހަތަށް ނުރައްކަލެއް ކަމަށް ނުވިޔަސް ވެސް، އެ ކޮމިޝަންގައި ރައީސް އައްޔަން ކުރައްވާފައި ތިއްބެވި މެންބަރުންގެ ނަޒަރުގައި އެއީ، ގައުމީ ސަލާމަތާއި އާންމު ނިޒާމާއި އާންމު ސިއްހަތަށް ނުރައްކަލެއް ކަމަށް ބެލެވުނަސް، ފުލުހުން މެދުވެރިކޮށް އެ މީޑިއާއެއް ވަގުތުން ހުއްޓުވޭނެ އެވެ.

ސުލޫކީ މިންގަނޑާ ޚިލާފު ވުމުން އަދަބު ދިނުމަކީ އޭގެ ޒާތުގައި ރަނގަޅު އުސޫލެކެވެ. ނަމަވެސް އަދަބު ދިނުމުގައި ވަކި ހަމަތަކެއް ގެންގުޅުމަކީ، ނޫސްވެރިކަމާ މެދު ކުޑަ ވެސް ރަހުމެއް ހުރި ނަމަ ކުރަން އެންމެ ރަނގަޅު ކަމެކެވެ. މި ބިލްގެ 72 ވަނަ މާއްދާ (ބ)، 73 ވަނަ މާއްދާ (ށ)ގައިވާ ގޮތުން ސުލޫކީ މިންގަނޑާ ޚިލާފުވާ ނޫސް، މަޖައްލާތަކާއި ނޫސް މަޖައްލާގައި ލިޔާ މީހުން 10،000-100،000 ރުފިޔާ އިން ޖޫރިމަނާ ކުރެވިދާނެ އެވެ.

ރަނގަޅު ގޮތެކެވެ. ނަމަވެސް ޖޫރިމަނާ ކުރާ ފުރަތަމަ ފަހަރު ވަކިވަރެއް، ދެ ވަނަ ފަހަރު އެއަށް ވުރެ ބޮޑަށް އަދި ތަކުރާރުވާ ވަރަކަށް ޖޫރިމަނާ ބޮޑުވަމުންދާ އުސޫލެއް ބިލަކު ނެތެވެ. މިހާރު މި ބިލް އޮތް ގޮތުން، ޗެނަލް 13 ވީމާ ޖޫރިމަނާ ނުކުރެވިފައި ރާއްޖެ ޓީވީ ނަމަ ކޮންމެ ފަހަރަކު އެއް ލައްކަ ރުފޔާ އިން ޖޫރިމަނާ ކުރެވޭ ކަހަލަ ގޮތަކަށް އޮތީމާ ކަމަކުނުދާނެ އެވެ.

މި ބިލްގެ އެންމެ ނުރައްކާތެރި އަނެއް މާއްދާއަކީ 72 ވަނަ މާއްދާ (ޅ) އެވެ. މި މާއްދާގައިވާ ގޮތުން، ކޮމިޝަނުން އަންގާ ގޮތަށް އަމަލު ނުކުރާ ނަމަ، އެ މައްސަލައެއް ބަލައި ނިމެންދެން އެ ނޫސް މަޖައްލާއެއް ވަގުތީ ގޮތުން މެދުކަނޑައިލުމުގެ ބާރު ކޮމިޝަނަށް ލިބިދެ އެވެ.

މީޑިއާއެއްގައި ޝާއިއުކުރާ އެއްޗަކާ މެދު މައްސަލަ ހުށަހެޅުމަށް އެއް އަހަރުގެ ދިގު މުއްދަތެއް ދިނުމުން ވެސް އެތައް މައްސަލައެއް ކުރިމަތިވާނެ އެވެ. މި ބިލްގެ 74 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ)ގައި ވާ ގޮތުން، އެ މައުލޫމާތެއް ޝާއިއުކުރި ތާރީޚުން ފެށިގެން އެއް އަހަރުގެ ތެރޭގައި ކޮމިޝަނަށް މައްސަލަ ހުށަހެޅިދާނެ އެވެ.

މިހާ ދިގު މުއްދަތެއް ދިނުމުން، މީޑިއާގައި ޝާޢިއުކުރާ އެއްޗަކާ ގުޅޭ އެތައް ކަމެއް، އެއެއްޗެއް ޝާއިއުކުރި ހާލަތާ ޚިލާފަށް ބަދަލުވެ، އެ މައްސަލައެއް އެ މައްޗަށް ބިނާވާ ރުކުންތަކާއި އުންސުރުތައް ބަދަލުވެގެން ހިނގައްޖެ ނަމަ، ކަމާ ނުގުޅޭ ކަންތަކެއްގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް މައްސަލަ ނިންމުމުގެ ފުރުސަތު އޮންނާނެ އެވެ.

މި ބިލްގެ 76 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ)ގައި ބުނެފައިވާ ގޮތުން، މި ބިލް ގާނޫނަކަށްވެ އަމަލު ކުރަން ފަށާއިރު، މީޑިއާ ކައުންސިލާއި ބްރޯޑްކޮމްގައި ނުނިމި ހުރި ޝަކުވާތަކުގެ މައްސަލަތައް، މި ބިލުން އުފަންވާ މީޑިއާ ކޮމިޝަނަށް ނަގުލުވާނެ އެވެ.

މީޑިއާ ކައުންސިލަށް މިހާރު ހުށަހެޅޭ މައްސަލަތައް ބިނާވަނީ ވަކި އިޖުރާއާތުތަކެއްގެ މައްޗަށް ކަމަށް ވެފައި، މީޑިއާ ކޮމިޝަނަށް މައްސަލަ ހުށަހެޅުމުގައި އަމަލުކުރަން ޖެހޭ އިޖުރާއާތުތައް ވެސް އަލަށް އުފައްދާ ކޮމިޝަންގައި އަމަލުކުރާ އިޖުރާއާތުތަކާ މުޅިން ތަފާތެވެ. އަދި މީޑިއާ ކައުންސިލުން މައްސަލަ ބަލައި ފިޔަވަޅު އަޅާ ގޮތާއި، މީޑިއާ ކޮމިޝަނުން ފިޔަވަޅު އަޅާ ގޮތް ވެސް ތަފާތެވެ. މީޑިއާ ކައުންސިލުން އަޅާ ފިޔަވަޅުތަކާއި ދޭ އަދަބުތައް، މީޑިއާ ކޮމިޝަނުން ކަނޑައަޅާ ފިޔަވަޅުތަކާއި އަދަބުތަކަށް ވުރެ މާ ބޮޑަށް ވެސް ލުޔެވެ.

މިހެން އޮތުމުން މެދުވެރިވާ ގޮތަކީ، އެ ކަމެއް ހިނގި އިރު އެކަމަށް ކަނޑައެޅިފައި އޮތް އަދަބަށް ވުރެ ބޮޑު އަދަބެއް ދެވެނީ އެވެ. އެހެންކަމުން، ދެ ގާނޫނަކުން އެއް މައްސަލައެއްގައި ދެ އަދަބެއް ކަނޑައެޅިފައިވާ ނަމަ، އޭގެ ތެރެއިން ލުއި އަދަބު ދިނުމަށް އޮންނަ ގާނޫނީ މަބްދައު މި ބިލްގައި ދަމަހައްޓައިފައެއް ނުވެ އެވެ.

މިފަދަ ހަރުކަށި ގޮތަކަށް ގާނޫނެއް ހަދައި، އެ ހަރުކަށި އުސޫލުތަކުން ދިވެހި ނޫސްވެރިކަން ބަނދެލުމަށް ސަރުކާރަށް މަޖުބޫރުވީ ސަބަބުތަކެއް ހުރެގެން ކަމަށް، ސަރުކާރަށް ތާއީދުކުރާ ބައެއް މީހުން ވެސް ބުނެ އެވެ. އެއީ ބައެއް ނޫސްވެރިން އެއްވެސް ހަމައެއް އަޚުލާގީ މިންގަނޑެއް ނެތި، ސާބިތު ނުހިފޭ ދޮގު ތުހުމަތުތަކުން މީހުންގެ އަބުރު ކަތިލަމުން ދިޔުމެވެ.

ނަމަވެސް މިއީ އެކަމަށް އޮތް ހުއްޖަތަކަށް ނުވެދާނެ އެވެ. ދޮގު މައުލޫމާތާއި ދޮގު ޚަބަރު ފަތުރާ ނޫސްވެރިންނާ މެދު ފިޔަވަޅު އެޅޭނެ ގޮތްތައް މިހާރުގެ ގާނޫނީ އޮނިގަނޑުގެ ތެރޭގައި އެބަ ހުއްޓެވެ. އެހެންކަމުން މުޅި މީޑިއާ އެކުގައި ކުޑަ ގޮޅިއަށް ލުމަކީ ގައުމަށް ވެސް ލިބޭ ދެރައަކަށް ނޫނީ ނުވާނެ އެވެ.