ރާއްޖޭގެ ގިނަ ރަށްތަކެއްގައި ގެސްޓް ހައުސް ވިޔަފާރި ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި ހިންގަމުންދާއިރު އއ. ރަސްދޫއަކީ ވެސް ގެސްޓް ހައުސް ވިޔަފާރީގައި ފާހަގަކޮށްލެވޭ ރަށެވެ. އެ ރަށުގައި ޓޫރިޒަމް މިނިސްޓްރީގެ ދަށުން ރަސްމީކޮށް ރަޖިސްޓްރީ ވެގެން 15 ގެސްޓް ހައުސް ހިންގަމުންދާއިރު މިހާރު ގާތްގަނޑަކަށް 29 ގެސްޓް ހައުސް އިން އަންނަނީ ހިދުމަތްދެމުންނެވެ. ޓޫރިޒަމް މިނިސްޓަރު އަލީ ވަހީދު ވެސް ވަނީ މި ހަފްތާ ބަންދުގައި އެ ރަށަށް ވަޑައިގެން ރަށުގެ ގެސްޓް ހައުސްތައް ބައްލަވައިލައްވައިފަ އެވެ.
މި ވިޔަފާރި ކުރުމުގައި އެ ރަށުގެ އެންމެ ބޮޑު ތަފާތަކީ ރަށުގެ ގެސްޓް ހައުސްތަކުގެ ނަންތަކެވެ. ރަސްދޫ އައިލެންޑް އިން ބީޗް ފްރޮންޓް، ޝެލޯ ލެޖޫން ރަސްދޫ، ހޮލިޑޭ ގާޑަން ރަސްދޫ، މަޑިވަރު ކްރޯ ރަސްދޫ އާއި ރަސްދޫ ވޯޓަ ސްޕޯޓްސް ސެންޓަރާއި ރަސްދޫ ޑައިވް ލޮޖާއި ވައިޓް ކޮރަލް ރަސްދޫ، މިއީ އެ ރަށުގެ ބައެއް ގެސްޓްހައުސްތަކުގެ ނަންތަކެވެ. އެ ރަށުގެ ގިނަ ގެސްޓް ހައުސްތަކުގެ ނަމުގައި "ރަސްދޫ"ގެ ނަން ހިމެނެ އެވެ. މިއީ ރަސްދޫން އެންމެ ފެންނަ އެންމެ އުފާވެރި އެއް މަންޒަރެވެ. މިކަމާ ގުޅޭ ގޮތުން ރަށުގެ ރައްޔިތުން ކައިރިން ސުވާލުކޮށްލީމެވެ. ގިނަ މީހުން ބުނަނީ "ރަސްދޫ"ގެ ނަމުގައި ވިޔަފާރި ހިންގަން ފަސޭހަ ކަމަށެވެ.
އެ ރަށު ކައުންސިލްގެ ރައީސް އަބްދުލް ޖަލީލު ވިދާޅުވީ، އެގޮތަށް ނަން ދީފައި ވަނީ ރަސްދޫ ޖަހައިގެން ގޫގުލްގައި ވެސް ފަސޭހައިން ހޯދޭނެތީ ކަމަށެވެ. ރަސްދުއަކީ މީގެ ކުރިން ވެސް އިޝްތިހާރުވެފައިވާ ނަމެއް ކަމަށާއި އެހެން ކަމުން މިހާރު ރަސްދުއަކީ ބްރޭންޑެއް ކަމަށެވެ. ރަށުގެ ނަން ބްރޭންޑެއްގެ ގޮތުގައި ވިއްކައިގެން މި ވިޔަފާރި ކުރަން ވަރަށް ބޮޑަށް ގެސްޓްހައުސްތަކަށް ފަސޭހަ ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.
"ކުރީއްސުރެ ވެސް މިތާ ކައިރި ރިސޯޓުތަކުން ވެސް ރަސްދޫ އަންނަނީ ޕްރޮމޯޓްކުރަމުން. އެހެންވީމަ ރަސްދޫގެ ނަން މިވަނީ ބްރޭންޑަކަށްވެފައި. ރަސްދޫގެ ނަމުގައި ބޭނުން ކުރުމުން ގެސްޓުންނަށް ސެލްކުރަން ފަސޭހަވޭ،" ޖަލީލު ވިދާޅުވި އެވެ.
ދެހާސް ތޭރަ ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން ރަށުގައި ކުރިއަށް ގެންދަމުންދާ ގެސްޓް ހައުސްގެ ވިޔަފާރި ފުޅާކޮށް ކުރިއަށް ގެންދިއުމުގައި މި ރަށަށް ވަނީ ގޮންޖެހުންތަކެއް ވަނީ ކުރިމަތިވެފަ އެވެ. އެންމެ ބޮޑު ގޮންޖެހުމަކީ މަސައްކަތް ފުޅާ ކުރުމަށް ލޯނު ނެގުމުގައި ދިމާވާ ދަތިތަކެވެ. ލޯނުތައް ހޯދަން ހުށަހަޅާތާ އަހަރުވެގެންދާއިރު ވެސް ބައެއް ފަރާތްތަކަށް ލޯނެއް ހަމަނުޖެހެ އެވެ. ލޯނު ލިބުނު ކަމުގައިވީ ނަމަވެސް ލޯނު އަނބުރާ ދައްކަން ފަށާއިރު ވެސް ގެސްޓްހައުސް އިމާރާތުގެ މަސައްކަތް ނުނިމޭތަން ވެސް ބައެއް ފަހަރު އާދެ އެވެ.
ރަޖިސްޓާޑް ގެސްޓްހައުސްތަކުގެ އިތުރުން ޓޫރިޒަމް މިނިސްޓްރީގައި ރަޖިސްޓަ ނުކުރާ ގެސްޓްހައުސްތައް ވެސް އެ ރަށުގައި ވަރަށް ގިނަ އެވެ. އޭގެ އެންމެ ބޮޑު އެއް ސަބަބަކީ، ރަޖިސްޓަ ކުރަން ބޭނުންވާ ތަންތަނުގައި ފުރިހަމަ ކުރަންޖެހޭ ކަންކަން އަދިވެސް ހުރުން ކަމަށް ޖަލީލު ވިދާޅުވި އެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި އިންސްޕެކްޓް ކުރުމަށް އައުން ލަސްވުން ފަދަ ކަންކަން ވެސް ހިމެނޭ ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.
ގާތްގަނޑަކަށް 150 ބެޑް ތަރައްގީ ކުރެވިފައިވާ އިރު މި ވިޔަފާރި ފުޅާ ކުރުމަށް ކުރިމަތިވާ އަނެއް މައްސަލައަކީ ތިމާވެށީގެ މައްސަލަތަކެވެ.
"އިރުވައި މޫސުމުގައި ރަށް ގިރުމުގެ މައްސަލަ ވަރަށް ބޮޑަށް ކުރިމަތިވޭ. އަދި ކުރީގެ ކުނިގޮނޑު ސަރަހައްދުން އިރުވައި މޫސުމުގައި ގިރާލައިގެން ގޮސް މުޅި ފަރުމައްޗާ ބީޗާއެއްކޮށް ކުނިތައް ފެތުރިގެން ދަނީ،" ޖަލީލު ވިދާޅުވި އެވެ.
މިކަމުގެ ސަބަބުން ރަށުގެ މޫދުގައި ފީނާ ފަރާތްތަކަށް ކަޑުގެ ރީތިކަމުގެ ކަމުގެ ބަދަލުގައި ފެންނަނީ ކުނިތަކެވެ. މިއީ ރަށުގެ ގެސްޓް ހައުސް ވިޔަފާރި ތަރައްގީ ކުރުމަށް އަވަސް ހައްލެއް ބޭނުން ވެފައިވާ ކަމެއް ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.
އިރުވައި މޫސުމަށް ރަސްދޫ މޫދު ސަރަހައްދުގައި ކުނިތައް ފެތުރުނު ނަމަވެސް އެ އަތޮޅުގައި ތަފާތު 17 ޑައިވިން ސްޕޮޓް ހުރެ އެވެ. އެ ރަށަށް އަންނަ ގިނަ ޓޫރިސްޓުންނަކީ ސްނޯކްލިން އާއި ޑައިވް ކުރުމަށް އަންނަ މީހުންނެވެ. ރަށުގެ ގިނަ ގެސްޓްހައުސްތަކުގައި ޓޫރިސްޓުންނަށް ގަޔާވާނެ ގިނަ ސްނޯކްލިން ޕެކޭޖުތައް ވަނީ ހެދިފަ އެވެ. މީގެ އިތުރުން އެ ރަށަކަށް އަންނަ ގިނަ ގެސްޓުންނަށް ކުޑަފީއެއްގައި ކައިރީގައި އޮންނަ ޕިކްނިކް އައިލެންޑް "މަޑިވަރު" އަށް ވެސް ދެވެ އެވެ. އެ ރަށުގެ މޫދު ސަރަހައްދުގައި ވެސް ޓޫރިސްޓުންނަށް ސްނޯކްލިން ކުރުމަށް ރަނގަޅު ސްޕޮޓްތައް ހުރެ އެވެ.
ގެސްޓްހައުސް ވިޔަފާރިއާ އެކު އުމްނާރީ ބޮޑެތި ބަދަލުތަކެއް ފާއިތުވެދިޔަ ފަސް އަހަރު ރަސްދު އަށް ވަނީ އައިސްފައިވެ އެވެ. މިއީ އެ ރަށުގައި ރައްޔިތުން އާމްދަނީ ހޯދުމަށް އެންމެ ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި ކުރާ މަސައްކަތްތަށް ވާ އިރު ރަށުގެ ރައްޔިތުން އެންމެ ބޮޑަށް ބޭނުންވަނީ ގެސްޓް ހައުސް ވިޔަފާރި ކުރުމަށް ފަސޭހަ ކަމާ އެކު ލޯނު ލިބޭނެ ނިޒާމެއް ގާއިމް ވެގެންދިއުމެވެ. އަދި ރަށުގެ ތިމާވެށީގެ މައްސަލަތަކަށް އަވަސް ހައްލެއް ލިބިއްޖެ ނަމަ "ރަސްދޫ" ބްރޭންޑެއްގެ ގޮތުގައި ތަރައްގީ ކުރުމަށް އިތުރަށް ފަސޭހަ ވެގެންދާނެ ކަމަށް އެ ރަށުގެ ރައްޔިތުން ދެކެ އެވެ.
