ކުރީގެ ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީންގެ އިސްތިއުނާފް ޝަރީއަތް ނިމެންދެން އެމަނިކުފާނު ކަފާލާތުގެ ދަށުން މިނިވަން ނުކުރެވޭނެ ކަމަށް ހައި ކޯޓުގައި ދައުލަތުން ބުނުމުން އެކަމާ މެދު ދެ ފަރާތުން ވަރުގަދަ ބަހުގެ ހަމަލާތަކެއް ބަދަލުކޮށް، ފަނޑިޔާރުންގެ ގިނަ ސުވާލުތައް ދައުލަތަށް އަމާޒުވެއްޖެ އެވެ.
މަނީ ލޯންޑްރިންގެ ކުށުގައި ޔާމީން ފަސް އަހަރަށް ޖަލަށްލުމަށާއި ފަސް މިލިއަން ޑޮލަރުން ޖޫރިމަނާ ކުރަން ކްރިމިނަލް ކޯޓުން ކުރި ހުކުމް އެމަނިކުފާނުގެ ފަރާތްޕުޅުން އިސްތިއުނާފް ކުރުމަށްފަހު، އިސްތިިއުނާފް މައްސަލަ ނިމެންދެން ކަފާލާތުގެ ދަށުން އެމަނިކުފާނު މިނިވަން ކުރުމަށާއި ދަށު ކޯޓުގެ ހުކުމަށް އަމަލު ކުރުން ފަސް ކުރުމުގެ އަމުރަކަށް އެމަނިކުފާނުގެ ފަރާތްޕުޅުން އޮތީ އެދިފަ އެވެ.
އިސްތިއުނާފް ޝަރީއަތް މިއަދު ހެނދުނު ފެށުމާ އެކު، ކަފާލާތު ދިނުމާއި ހުކުމް ތަންފީޒު ކުރަން ފަސް ކުރުމުގެ އަމުރާ ބެހޭގޮތުން ވާހަކަ ދައްކަވަމުން ޔާމީންގެ ވަކީލުންގެ ޓީމުގައި ހިމެނިވަޑައިގަންނަވާ އަބްދުﷲ ޝިޔާޒް ވިދާޅުވީ މީގެކުރިން ވެސް ޖިނާއީ ބައެއް މައްސަލަތަކުގައި ސުޕްރީމް ކޯޓުން ހުކުމް ތަންފީޒު ކުރުން ފަސް ކުރުމުގެ އަމުރު ނެރެދީފައިވާ ކަމަށާއި މަތީ ކޯޓުތަކަށް އިސްތިއުނާފް މަރުހަލާގައި އެ ބާރު އެބައޮތް ކަމަށެވެ.
މީގެ އިތުރުން ހައި ކޯޓުގެ ގަވާއިދުގެ ދަށުން ކަފާލާތުގެ ދަށުން މިނިވަން ކުރުމުގެ އަމުރު ނެރުމުގެ ބާރު ވެސް އެބައޮތް ކަމަށާއި އެގޮތަށް އެ ކޯޓުން އަމަލު ކޮށްފައިވާކަން ޝިޔާޒް ފާހަގަ ކުރެއްވި އެވެ. އެގޮތުން ކުރީގެ ރައީސް މައުމޫން އަބްދުލްގައްޔޫމާއި ޖުމްހޫރީ ޕާޓީގެ ލީޑަރު ގާސިމް އިބްރާހިމާއި ދިއްގަރު ދާއިރާގެ ކުރީގެ މެމްބަރު އަހުމަދު ފާރިސް މައުމޫން ހައި ކޯޓުން ކަފާލާތުގެ ދަށުން މިނިވަންކުރި ކަން އޭނާ ފާހަގަ ކުރެއްވި އެވެ.
ކަފާލާތުގެ ހައްގަކީ ބައިނަލްއަގްވާމީ މުއާހަދާތަކުގެ ދަށުންނާއި އެހެން ގައުމުތަކުގައި ވެސް ދެމުން އަންނަ ހަ ހައްގެއް ކަމަށް ވިދާޅުވެ އޭނާ އެދިވަޑައިގަތީ ހުކުމް ތަންފީޒު ކުރުން ފަސް ކުރުމުގެ އަމުރަކާއި ކަފާލާތުގެ ދަށުން ބަންދުން ދޫކުރުމުގެ އަމުރެއް ނެރެދެއްވުމަށެވެ. އަދި އިސްތިއުނާފް މައްސަލަ ނިމޭއިރު ދަށު ކޯޓުގެ ހުކުމް ބާތިލްކޮށްފި ނަމަ، އޭގެ ނަތީޖާއަކަށް ވާނީ ނުހައްގު ގޮތެއްގައި ބަންދުގައި ހުންނަން ޖެހުން ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.
އަމިއްލަފުޅަށް ވާހަކަ ދައްކަވަމުން ޔާމީން ވިދާޅުވީ އެމަނިކުފާނުގެ ސިއްހީ މައްސަލަތަކެއް އެބަހުރި ކަމަށާއި އޭގެ ތެރެއިން ހިތުގެ މައްސަލައަކަށް ފަރުވާ ހޯއްދަވަން ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ދިއުމަށް ޑޮކްޓަރުން ލަފާ ދީފައި އެބައޮތް ކަމަށެވެ. އަދި ހުކުމުގެ ކުރިން ބޭރަށް ވަޑައިނުގަތީ އެމަނިކުފާނު ޝަރީއަތަށް ފިއްލަވަން އުޅުއްވީ ކަމަށް ބައެއް މީހުން ގަބޫލު ކޮށްފާނެތީ ކަމަށް ޔާމީން ވިދާޅުވި އެވެ.
އެމަނިކުފާނަކީ އިދިކޮޅު ޕާޓީއެއްގެ ރައީސް ކަމަށާއި ކޮންމެ ފަހަރަކު އިންތިޚާބަކާ ދިމާކޮށް އެމަނިކުފާނު ހުންނަވަނީ ޖަލުގައި ކަމަށް ޔާމީން ވިދާޅުވި އެވެ. އަދި ލޯކަލް ކައުންސިލް އިންތިޚާބު ގާތްވެ، ހުރިހާ ޕާޓީތަކުން ކެމްޕެއިންގައި ތިބިއިރު އެމަނިކުފާނު ޖަލުގައި އޮންނަވަން ޖެހިވަޑައިގަތުމުން ގެއްލެނީ އެތައް ބައެއްގެ ހައްގު ކަމަށް ޔާމީން ވިދާޅުވި އެވެ.
މީގެ އިތުރުން އޭގެ ސަބަބުން ސަރުކާރު ޖަވާބުދާރީ ކުރުވުމުގެ މަސައްކަތަށް ވެސް ހުރަސް އެޅިގެންދާ ކަމަށް ޔާމީން ވިދާޅުވި އެވެ. އެހެންވެ، އެމަނިކުފާނު ކަފާލާތުގެ ދަށުން ދޫކޮށްދެއްވުމަށް ޔާމީން އެދިވަޑައިގަތެވެ.
ކުށްވެރިވުމަށް ފަހު ކަފާލާތު ދެވޭނެ ހަމައެއް ރާއްޖެއަކު ނެތް
އެކަމަށް ދެކޮޅު ހަދައި، ދައުލަތުން ބުނީ ކުށް ސާބިތުވުމުގެ ކުރިން ތަހުގީގު މަރުހަލާ އާއި ދައުވާ އުފުލުމުގެ މަރުހަލާގައި ކަފާލާތު ދިނުމުގެ ފުރުސަތު ގާނޫނު އަސާސީ އާއި ގާނޫނުތަކުން ލިބިދޭ ކަމަށާއި އެކަމަކު ކުށް ސާބިތުވުމަށް ފަހު ކަފާލާތު ދެވޭނެ އުސޫލެއް އެއްވެސް ގާނޫނެއްގައި ނެތް ކަމަށެވެ. އަދި ގާނޫނު އަސާސީ އޮތްގޮތުން ވެސް ކަފާލާތުގެ ހައްގަކީ ތުހުމަތުގައި ތިބޭ މީހުންނަށް ލިބޭ ހައްގެއް އެކަނި ކަމަށް ދައުލަތުން ބުންޏެވެ.
ޖިނާއީ އިޖްރާއާތުގެ ގާނޫނުގައި ވެސް އިސްތިއުނާފް މަރުހަލާގައި ކަފާލާތު ދެވޭނީ ދަށު ކޯޓުން ކުށް ސާބިތުނުވި މީހެއްގެ މައްސަލަ ދައުލަތުން އިސްތިއުނާފް ކުރުމަށް ފަހު އޭނާ ބަންދުގައި ބަހައްޓަން އެދޭ ހާލަތުގައި އެކަނި ކަމަށް ދައުލަތުން ބުންޏެވެ.
ދައުލަތުން ބުނިގޮތުގައި ކުށް ސާބިތުވުމަށް ފަހު އިސްތިއުނާފް މަރުހަލާގައި ކަފާލާތު ދިނުމާއި ހުކުމް ތަންފީޒު ކުރުން ފަސް ކުރުމުގެ އަމުރު ނެރޭ ގައުމުތަކުގައި ވެސް އެކަން ކުރަނީ ވަކި ބާވަތުގެ ކުށްތަކެއްގައި އަދި ވަކި ޚާއްސަ ޝަރުތުތަކެއް ފުރިހަމަވެގެންނެވެ. މި މައްސަލާގައި އެފަދަ އެއްވެސް ކަމެއް ނެތް ކަމަށާއި އަދި މަނީ ލޯންޑްރިންގެ ކުށަކީ ޖިނާއީ އިޖްރާއާތުގެ ގާނޫނުގައި ބުނާ ފަދަ ބޮޑު ޖިނާއީ ކުށެއް ކަމަށް ވުމުގެ އިތުރުން އެ މައްސަލާގައި ކުށް ކޮށްފައިވާ ގޮތާއި ޔާމީން ހުކުމުގައި މިހާތަނަށް ހޭދަކުރި މުއްދަތު ކުރުވުމުން ކަފާލާތު ދެވޭނެ ސަބަބެއް ނެތް ދައުލަތުން ބުންޏެވެ.
މީގެ އިތުރުން ދަށު ކޯޓުގެ ހުކުމުގައި އާދަޔާ ޚިލާފް ގޯހެއް އޮތްކަން ފާހަގަވުމަކީ ވެސް، ކުށް ސާބިތުވުމަށް ފަހު ކަފާލާތު ދޭ ގައުމުތަކުގައި އެކަމަށް ބަލަމުން އަންނަ ޝަރުތެއް ކަމަށް ބުނެ ދައުލަތުން ވަނީ ޔާމީންގެ މައްސަލާގައި އެފަދަ ކަމެއް އެމަނިކުފާނުގެ ފަރާތުން ވެސް ފާހަގަ ކޮށްފައެއް ނެތް ކަމަށް ބުނެފަ އެވެ.
ޕީޕީއެމްގެ ސިޔާސީ މަސައްކަތްތަކަށް ހުރަސް އެޅޭ ކަމަށް ޔާމީން ވިިދާޅުވި ވިދާޅުވުމަށް ރައްދު ދީ، ދައުލަތުން ބުނީ ޖަލުތަކާއި ޕެރޯލްގެ ގާނޫނު އޮންނަ ގޮތުން ކުށް ސާބިތުވެގެން ހުކުމް ތަންފީޒުކުރާ އެއްވެސް މީހަކު ޕާޓީއެއްގެ ރައީސްގެ މަގާމު އަދާ ކުރަން ފުރުސަތު ނޯންނާނެ ކަމަށެވެ.
ގާނޫނު ނެތުމަކީ ހައްގެއް ނުދެވޭނެ ސަބަބެއް ނޫން
ދައުލަތުގެ ވާހަކަތަކަށް ރައްދު ދެއްވައި ޔާމީންގެ ވަކީލުންގެ ޓީމުގައި ހިމެނިވަޑައިގަންނަވާ ކުރީގެ ނައިބު ރައީސް ޑރ. މުހައްމަދު ޖަމީލް ވިދާޅުވީ ކުށް ސާބިތުވުމަށް ފަހު ކަފާލާތު ދިނުމަކީ އެހެން ގައުމުތަކާއި ރާއްޖެއަށް ވެސް އާ ކަމެއް ނޫން ކަމަށެވެ. ކަފާލާތުގެ ހައްގަކީ ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި ދެވޭ ހައްގެއް ކަމަށް ވިދާޅުވެ، ޖަމީލް ވިދާޅުވީ އެއީ ރާއްޖޭގެ ނިޒާމުގައި ވެސް ބަލައިގަންނަ ކަމެއް ކަމަށެވެ.
ގާނޫނެއް ނެތުމަކީ ހައްގެއް ނުދިނުމަށް ނުވަތަ ހަނިކުރެވޭނެ ސަބަބެއް ނޫން ކަމަށް ގާނޫނު އަސާސީގައި އޮންނަ ކަން ފާހަގަ ކުރައްވައި، ޖަމީލް ވަނީ މީގެކުރިން ވެސް ބައެއް މައްސަލަތަކުގައި ކަފާލާތު ދިންކަން ފާހަގަ ކުރައްވައިފަ އެވެ. އޭރު އެ މައްސަލަތަކުގައި ހައި ކޯޓުން ކަފާލާތު ދިން ދިނުން ގޯސް ކަމަށް ބުނެ ދައުލަތުން މިހާރު ވާހަކަ ދައްކަނީ ކީއްވެގެންތޯ އާއި ޔާމީންގެ މައްސަލަ އާއި އެ ބޭފުޅުންގެ މައްސަލާގައި ތަފާތު ކުރަނީ ކީއްވެގެންތޯ ވެސް އޭނާ ސުވާލު އުފެއްދެވި އެވެ.
"ކީއްވެތޯ އަދީބު ގޭގައި ހުންނަންވީ؟ ކީއްވެގެންތޯ ޒިޔަތު ގޭގައި ހުންނަންވީ؟" ޖަމީލް ސުވާލު ކުރެއްވި އެވެ.
ޖަމީލް ވިދާޅުވި ގޮތުގައި އެހެން ގައުމުގައި އިސްތިއުނާފް މަރުހަލާގައި ކަފާލާތުގެ ދިނުމުގައި ބަލާ އެންމެ ވަރުގަދަ ޝަރުތަކީ އިސްތިއުނާފް މައްސަލާގައި ހުރި ބުރަދަނެވެ. ޔާމީންގެ މައްސަލާގައި ދަށު ކޯޓުގެ ހުކުމުގައި ބޮޑެތި އެތައް ގޯސްތަކެއް ހަދާފައި އެބަހުރި ކަމަށާއި މަތީ ކޯޓުތަކުގެ ނިންމުންތަކާ ޚިލާފް އެތައް ކަމެއް އެބައޮތް ކަމަށް ޖަމީލް ވިދާޅުވި އެވެ. އަދި އެކަންކަން އެގޮތަށް ހުރިއިރު، އަދި ޔާމީންގެ ފަރާތުން މައްސަލައަށް އަސަރުކުރާ ފަދަ އެއްވެސް ކަމެއް ނެތީސް ކަފާލާތު ނުދެވޭނެ ސަބަބެއް ނެތް ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.
"ތިޔަ ބޭފުޅުންގެ ކުރިމަތީގައި މި ހުންނެވީ. ހެއްކަށް ނުފޫޒު ފޯރުވާ ފަދަ ކަމެއް ކުރެއްވިތޯ؟ ސާފު ފެންނަން އެ އޮތީ. ފިއްލަވައިގެން ވަޑައިގަތްތޯ؟ ސާފުކޮށް ފެންނަން މި އޮތީ،" ފަނޑިޔާރުންނަށް އިޝާރާތް ކުރައްވައި، ޖަމީލް ވިދާޅުވި އެވެ.
ރައްދުގައި ދައުލަތުން ބުނީ އަދީބާއި ޒިޔަތު ގޭގައި ތިބީ ޕްރޮސެކިއުޓާ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހުގެ ނިންމުމަކުން ނޫން ކަމަށާއި އެއީ އެހެން މުއައްސަސާތަކަކުން ނިންމި ނިންމުމެއް ކަމަށެވެ. އަދި މީގެކުރިން ކަފާލާތު ދިން މައްސަލަތަކާއި ޔާމީންގެ މައްސަލައާ ތަފާތު ކަމަށާއި އެ މައްސަލަތަކުގައި ދަށު ކޯޓުން އިޖްރާއީ ބޮޑެތި ގޯސްތަކެއް ހަދާފައި ހުރިކަން މަތީ ކޯޓުތަކުގެ ހުކުމްތަކުން އެނގޭ ކަމަށް ދައުލަތުން ބުންޏެވެ.
ބެންޗުގެ ސުވާލުތައް ދައުލަތަށް
ކަފާލާތު ދިނުމުގެ މައްސަލާގައި ފަނޑިޔާރުންގެ ބެންޗުގެ ގިނަ ސުވާލުތައް ދައުލަތަށް އަމާޒުވި އެވެ. އެގޮތުން މަނީ ލޯންޑްރިންގެ ކުށަކީ ކަފާލާތު ނުދެވޭނެ ކުށެއްގެ ގޮތުގައި މަނީ ލޯންޑްރިންގެ ގާނޫނުގައި އޮވޭތޯ ފަނޑިޔާރުން ސުވާލު ކުރެއްވުމުން ދައުލަތުން ބުނީ އެގޮތަށް އެ ގާނޫނުގައި ނެތް ކަމަށެވެ.
ކުރިން ބައެއް ބޭފުޅުންނަށް ކަފާލާތު ދިނުމާއި ބައެއް ބޭފުޅުންގެ ހުކުމް ތަންފީޒު ކުރުން ފަސް ކުރަން ސުޕްރީމް ކޯޓުން އަމުރު ނެރެފައި ވާއިރު، އެކަންކަން ރިވިއުކުރަން ނުވަތަ އިސްތިއުނާފް ކުރަން ދައުލަތުން ހުށަހެޅިތޯ ބެންޗުން ސުވާލު ކުރެއްވުމުން ދައުލަތުން ބުނީ އެކަން ޔަގީންކަމާ އެކު ބުނަން ނޭނގޭ ކަމަށެވެ. އެކަމަކު އެ މައްސަލަތަކާއި ޔާމީންގެ މައްސަލަ ތަފާތު ކަމަށް ދައުލަތުން ބުންޏެވެ.
ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ އަމުރެއްގެ ދަށުން ހުކުމް ތަންފީޒު ކުރުން ފަސްކުރި މައްސަލަތަކުގެ ތެރޭގައި ޖިނާއީ ބޮޑު ކުށެއްގެ ގޮތުގައި ހިމެނޭ ޓެރަރިޒަމްގެ ކުށް ސާބިތުވެފައި ތިބި ބޭފުޅުން ވެސް ހިމެނޭ ނޫންތޯ ބެންޗުން ސުވާލު ކުރެއްވި އެވެ.
އެކަމާ ގުޅިގެން ދައުލަތުން ބުނީ އެ މައްސަލަތަކުގައި އިޖްރާއީ ބޮޑެތި ގޯސްތަކެއް ހުރިކަން މަތީ ކޯޓުތަކުން ފާހަގަކުރި ކަމަށެވެ. އެކަމަކު މި މައްސަލާގައި އެފަދަ ކަމެއް ނެތް ކަމަށް ދައުލަތުން ބުންޏެވެ.
ދައުލަތުން އެގޮތަށް ބުނުމުން، ޔާމީނަކީ ނުރައްކާތެރި ކުށްވެރިއެއް ކަމަށް ދައުލަތުން ދެކެނީތޯ ވެސް ބެންޗުން ސުވާލު ކުރެއްވި އެވެ. ޖަވާބުގައި ދައުލަތުން ބުނީ ވަކި މީހަކީ ނުރައްކާތެރި ކުށްވެރިއެއްތޯ ނުވަތަ ނޫންތޯ ބުނަން ނޭނގޭނެ ކަމަށާއި މުޖްތަމައުއަށް ނުރައްކާތެރި މީހެއްތޯ ގާނޫނީ ގޮތުން ބަލަނީ ކުށުގެ ތުހުމަތު ކުރެވޭ މީހުންގެ ބަންދާ މެދު ގޮތެއް ނިންމުމަށް ކަމަށެވެ.
ސުޕްރީމް ކޯޓުން ކުރިން ގާނޫނާ ޚިލާފަށް ނިންމި ނިންމުންތަކާ ގުޅިގެން ބައެއް ފަނޑިޔާރުންނަށް ފިޔަވަޅު އެޅިއިރު، ބައެއް ބޭފުޅުންގެ ޖަލު ހުކުމް ތަންފީޒު ކުރުން ފަސްކުރި މައްސަލާގައި އެއްވެސް ފަނޑިޔާރަކާ މެދު ފިޔަވަޅު އެޅިތޯ ވެސް ބެންޗުން ދައުލަތާ ސުވާލު ކުރެއްވި އެވެ.
ދައުލަތުން ބުނީ އެކަމާ މެދު އެއްޗެއް ބުނަން ނޭނގޭ ކަމަށެވެ.
ޔާމީންގެ ސިއްހީ ހާލަތާ ގުޅިގެން އެމަނިކުފާނު ފާޅުކުރެއްވި ކަންބޮޑުވުންތަކާ ގުޅިގެން ފަނޑިޔާރުންގެ ބެންޗުން އެންގެވީ އެކަމާ ގުޅޭ ލިޔުންތައް ތިން ދުވަސް ތެރޭގައި ހުށަހެޅުއްވުމަށެވެ.
ދެ ގަޑިއިރަށް ވުރެ ގިނަ ވަގުތު ހޭދަވެގެން ދިޔަ އެ އަޑުއެހުން ނިންމާލީ ކަފާލާތު ދިނުމާއި ހުކުމް ތަންފީޒު ކުރުން ފަސް ކުރުމާ މެދު ފަހުން ގޮތެއް ނިންމަވާނެ ކަން އިއުލާން ކުރެއްވުމަށް ފަހު އެވެ.
އެ މައްސަލަ ބައްލަވަނީ ފަނޑިޔާރު ހުސައިން މަޒީދާއި ފަނޑިޔާރު މުހައްމަދު ނިޔާޒްގެ އިތުރުން ފަނޑިޔާރު ހުސައިން ޝަހީދެވެ. ރިޔާސަތު ބަލަހައްޓަވަނީ ފަނޑިޔާރު މަޒީދެވެ.
