ކޮލަމް 27: އަތް ނުލެވޭހާ ބޮޑު އަގެއް ކިޔަމާ! އިހުލާސްތެރިކަން ހުރި ވަރެއް އެނގޭނީ އޭރުން!

ވިލިމާލޭގެ މެމްބަރު އަހުމަދު ނިހާން ވިދާޅުވި ވާހަކަ އަށް އަޅުގަނޑު ތާއީދުކުރަމެވެ. އޭނާގެ ވިސްނުމަކީ ސިނގިރޭޓް ފޮއްޓެއްގެ އަގު 100ރ. އަށް ބޮޑުކުރުން ނަމަވެސް، އަޅުގަނޑުގެ ވިސްނުމަކީ އެއަށް ވުރެ ވެސް ބޮޑު އަގެކެވެ. ބޮޑުވެގެން ގޮސް އޭގައި އަތް ނުލެވޭ ވަރުގެ އަގެކެވެ. ސަބަބުތައް ބައިވަރެވެ. މައިގަނޑު ސަބަބަކީ އެ ވަބާއިން މީހުން ދުރުކުރުވުމެވެ.

އެކަމަކު ސަރުކާރުގެ ވިސްނުމަކީ މީހުން އެއިން ދުރުހެލިކުރުވުމެއް ނޫނެވެ. ވަރަށް ސާފު ބަހުން މި ދަންނަވަނީ ސިނގިރޭޓާއި އެނާޖީ ޑްރިންކުން ނަގާ ޓެކްސް އަކީ މީހުން އެއާ ދުރުހެލިކުރުވުމަށް ވުރެ ބޮޑަށް ދައުލަތަށް އާމްދަނީ ހޯދަން ޖަހާ މަޅިއެއް ކަމެވެ. މިއީ، ސިއްހީ ދުޅަހެޔޮ ވެއްޓެއް އުފައްދަން ކުރާ ކަމެއް ނަމަ ސުވާލު އުފެދޭ ބައިވަރު ކަންތައްތަކެއް އެބަ ހުއްޓެވެ. އޭގެ ބަދަލުގައި ސަރުކާރުގެ ވިސްނުން ހުރީ ރައްޔިތުންނަށް ސިނގިރޭޓް ބޮވޭ ވަރަށް އަގު ބަހައްޓައިގެން އެއިން އާމްދަނީ ހޯދުން ކަމަށް އަޅުގަނޑަށް ގަބޫލު ކުރެވެ އެވެ.

ބެލެވޭ ގޮތުގައި އަންނަ މަހުން ފެށިގެން ސިނގިރޭޓް އަގު ބޮޑުވެގެން ދާނީ ފޮއްޓަކުން ގާތްގަނޑަކަށް 25 ވަރަކަށް ރުފިޔާ އެވެ. އާންމު ބައެއް އެނާޖީ ޑްރިންކުން ދަޅަކުން ބޮޑުވެގެން ދާނީ ބައި ރުފިޔާ ނުވަތަ އެންމެ ބޮޑުވެގެން ވެސް ރުފިޔާއެއް ވަރެވެ. މިއީ، މިހާރު މި އާދަ އަށަގެންފައިވާ މީހުން އެއާ ދުރުހެލިވާނެ އަދަދެއް ނޫނެވެ. މީގެ ކުރީގެ ތަޖުރިބާތަކަށް ބަލާއިރު، މި ރޭންޖްގައި ސިނގިރޭޓްގެ އަގު ވަނީ ބޮޑުވެފަ އެވެ. އޭގެ ފަހުން، ފަސް ވަރަކަށް އަހަރު ވެގެން ދިޔައިރު ދިރާސާއެއް ކޮށްލައިފި ނަމަ ފެންނާނީ ހަމަ ކުރިއެކޭ އެއް މަންޒަރެކެވެ. ވިއްޔާ ވީ، ސިނގިރޭޓް ބޯ މީހުންގެ އަދަދު އިތުރެވެ. އެތެރެކުރާ ސިނގިރޭޓްގެ އަދަދު ވެސް ވީ އިތުރެވެ. ދައުލަތަށް އެއިން ލިބޭ އާމްދަނީ ވެސް ވީ އިތުރެވެ.

ސިނގިރޭޓަކީ ރާއްޖޭގައި އަގުގެ ގޮތުން ބަލާއިރު އެންމެ ގިނަ އަދަދަކަށް އެތެރެކުރެވޭ ބާވަތެވެ. ހަމަ އެހެންމެ އެނާޖީ ޑްރިންކް ވެސް މި ވަނީ ވަކި ޖީލެއްގެ އެންމެ ގާތް އެކުވެރިޔާ އަށް ވެފަ އެވެ. އެހެންވެ، ދައުލަތުގެ އާމްދަނީ އިތުރުކުރުމަށް ޓަކައި ނުވަތަ ބަޖެޓް ހަމަޖެއްސުމަށް ޓަކައި، މި އަހަރުގެ ބަޖެޓް ފޮތުގައި އެ ދެ ބާވަތުގެ އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީ ބޮޑުކުރަން ވަނީ ހުށަހަޅާފަ އެވެ. ސީދާ އާމްދަނީ އިތުރު ކުރުމުގެ ލިސްޓުގައި އެކަން ހިމަނާފައި ވާތީ އޭގެ މާނައަކީ ބޮޑު ހޭދައެއް ރައްޔިތުން ކުރާ ކަމަކުން ސަރުކާރަށް ލިބޭ ބައި އިތުރު ކުރުމުގެ ވިސްނުން ކުރިއަށް ނެރުމެވެ.

ދުންްފަތުގެ އިސްތިއުމާލު ކުރުން ރާއްޖޭގައި މައިތިރި ކުރަން ބޭނުން ނަމަ ޑިއުޓީ ބޮޑުކުރުމަކީ، އޭގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ އެއް ކަންތަކެވެ. ނަމަވެސް ހަމައެއާ އެކު ކުރަން ޖެހޭ ބައިވަރު އެހެން ކަންތައްތަކެއް ވެސް އެބަ ހުއްޓެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ އެންމެ މުހިންމު ކަމަކީ ދުންފަތް ކޮންޓްރޯލް ކުރުމާ ބެހޭ ގާނޫނު ތަންފީޒު ކުރުމެވެ. މީގެ އަށެއްކަ އަހަރު ކުރިން ހަދާފައިވާ ގާނޫނު އަދިވެސް އޮތީ އޮތް ތާނގަ އެވެ. އެ ގާނޫނުގެ ދަށުން ބޯޑެއް އުފައްދާފައި އޮތަސް، ދާދި ފަހަކާ ޖެހެންދެން ވެސް އެ ބޯޑު އޮތީ ފާޑަކަށް މަރުވެފަ އެވެ. ގާނޫނުގެ ދަށުން ހަދަން ޖެހޭ ގަވައިދު ރައީސް އޮފީސް ތެރޭގައި ތާށިވެފައި އޮންނަތާ އެތަކެއް އަހަރު ވެއްޖެ އެވެ. އެހެން އޮވެއޮވެ އެ ގަވައިދުގެ މުއާލާތްް ވެސް މިހާރު ކެނޑިއްޖެ އެވެ. އެ ގާނޫނުގެ ދަށުން ކިރިޔާ ވެސް ކުރެވޭ ކަމަކީ ބައެއް ސައި ހޮޓާ/ ރެސްޓޯރަންޓްތަކުގެ މަނާ ސަރަހައްދުގައި ސިނގިރޭޓް ބޯ މީހުން ޖޫރިމަނާ ކުރުމެވެ. އެއީ ވެސް، ފަހަރެއްގައި އެއިން ލާރިކޮޅެއް ލިބޭތީ ފުލުހުން ކުރާ ކަމެއް ކަމަށް ވެދާނެ އެވެ. ގާނޫނުގައި ވަރަށް މުހިންމު އެހެން ބައިތަކެއް ހުރިހެނެއް ހިޔެއް ނުވެ އެވެ.

ސީދާ އާމްދަނީ އިތުރު ކުރުމުގެ ލިސްޓުގައި އެކަން ހިމަނާފައި ވާތީ އޭގެ މާނައަކީ ބޮޑު ހޭދައެއް ރައްޔިތުން ކުރާ ކަމަކުން ސަރުކާރަށް ލިބޭ ބައި އިތުރު ކުރުމުގެ ވިސްނުން ކުރިއަށް ނެރުމެވެ.

ސިނގިރޭޓް ވިއްކައިގެން އެއިން ލިބޭ އާމްދަނީން ގައުމު ހިންގުމުގެ ވިސްނުމަކީ ވަރަށް ގޯސް ވިސްނުމެކެވެ. އެކަމަކު މިހާރު އަޅުގަނޑަށް މަންޒަރު ފެންނަނީ އެ ގޮތަށެވެ. ހަމައެކަނި ޑިއުޓީ ބޮޑުކޮށް، ދައުލަތް ހިންގަން ހޯދާ އާމްދަނީގެ ތެރެއަށް އެ ފައިސާ އަޅަން މި އޮތީ ނިންމައިފަ އެވެ. އޭގެ ބަދަލުގައި، ގާނޫނު ތަންފީޒުކޮށް، ސިނގިރޭޓުން ނަގާ ޑިއުޓީގެ ފައިސާ، އެއާ ދެކޮޅަށް ކުރެވޭ މަސައްކަތްތަކަށް ހޭދަކުރެވޭ ނަމަ މިއީ ސަރުކާރަށް އެންމެން ވެސް މަރުހަބާ ކިޔާނެ ކަމެކެވެ. ނަމަވެސް، ހަމައެކަނި ޑިއުޓީ ބޮޑުކޮށް، ދައުލަތުގެ މީހުންނަށް މުސާރަ ދޭން އެ ފައިސާ ބޭނުންްކުރާ ނަމަ، މިއީ ކިތައް މީހުންް ތަރުހީބު ދޭނެ ކަމެއްތޯ ވިސްނާލަން ޖެހެ އެވެ. ހަމަ ގައިމު ވެސް އެގޮތަކަށް އަޅުގަނޑު ތާއީދެއް ނޫނެވެ. ރައްޔިތުން ލައްވައި ނުބައި ކަމެއް ކުރުވާފައި އެއިން ފައިސާ ހޯދައިގެން ދައުލަތް ހިންގުމަކީ އެކަކު ވެސް ތަރުހީބު ދޭނެ ކަމެއް ނޫނެވެ. މި އާދައާ މީހުން ދުރުކުރަން ބޭނުން ނަމަ، އޭގައި ނިކަން އަތް ނުލެވޭވަރުގެ އަގެއް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ފާސްކޮށްބަލާށެވެ! އޭރުން އިޚުލާސްތެރިކަން ހުރި ވަރެއް އެނގޭނެ އެވެ.

އެކި ނަންނަމުގައި ޓެކްސްތައް އިތުރުވަނީ އެވެ. ގްރީން ޓެކްސްއެއް އިތުރުވެ، އެއީ ތިމާވެށީގެ ހަރަކާތްތަކަށް ހޭދަކުރާ ފައިސާއެއް ކަމަށް ބަލައި، ޓޫރިސްޓު މީހާ އެ ޓެކްސް ދެއްކިޔަސް ހަގީގަތުގައި އެ ފައިސާ ތިމާވެށި ހިމާޔަތް ކުރާކަށް ހޭދައެއް ނުކުރެވެ އެވެ. ހަމަ އެގޮތަށް ސިނގިރޭޓްގެ ޑިއުޓީ ބޮޑުކޮށްގެން ވެސް، ސިނގިރޭޓް ބޯ މީހުން އެއާ ދުރުހެލި ކުރަން އެ ފައިސާއެއް ހޭދައެއް ނުކުރެވެ އެވެ. ސިނގިރޭޓް ބޯ މީހުންގެ އަދަދު މަދެއް ނުވެ އެވެ. އެކަން ހުއްޓުވާލެވޭ ވަރުގެ އަގެއް ހުށަހަޅާކަށް ނުކެރެ އެވެ. ބޯން ވެސް ޖެހެ އެވެ. ބޯން ދޭން ވެސް ޖެހެ އެވެ. ހުއްޓާލައިފި ނަމަ ދައުލަތަށް ބޮޑު ގެއްލުމެއް އެބަ ވެ އެވެ. ސިނގިރޭޓް ކޮންޓްރޯލް ކުރަން ގާނޫނެއް އޮންނަން ޖެހެ އެވެ. ގާނޫނެއް ނުވެއް ހިންގަ އެވެ. އެކަމަކު ބޭރު ފުށުން މި ޑިއުޓީ އިތުރުވަނީ އެކަން ހުއްޓުވުމުގެ ބޭނުމުގަ އެވެ. ނަތީޖާ ސުމެކެވެ.