އެންމެ ކެންޑިޑޭޓެއްތަ؟ ނުވަތަ ގިނަ ކެންޑިޑޭޓުންތަ؟

އަންނަ އަހަރުގެ ރިޔާސީ އިންތިޚާބުގައި ހޮވަން ޖެހޭނީ އިންތިގާލީ ރައީސެއް ކަމަށް ވިދާޅުވެ، ކުރީގެ ރައީސް މުހައްމަދު ނަޝީދު މިދިޔަ މަހު އެމަނިކުފާނުގެ ހިޔާލުފުޅު ދޫކުރެއްވި ނަމަވެސް، މިހާތަނަށް ކަން ހިނގަމުން އަންނަ ގޮތަށް ބަލާއިރު، އެއީ މާ އޮށްޓަރު ހުރި ވާހަކައެއް ކަމަކަށް ނުވެ އެވެ. އެހެން ބުނަން ޖެހެނީ އެމަނިކުފާނު އެހެން ވިދާޅުވި ފަހުން އެކަމާ ގުޅޭ ގޮތުން އެއްވެސް މަޝްވަރާއެއް ސިޔާސީ އިދިކޮޅު ފަރާތްތަކުގެ މެދުގައި ކޮށްފައި ނެތުމާއި އެކަމަށް ތާއީދުކޮށް ވެސް ގިނަ ވާހަކަތަކެއް ދެއްކެވިފައި ނެތުމުންނެވެ. އެކަމަކު އޭގެ މާނަ އަކީ އަންނަ އަހަރުގެ ރިޔާސީ އިންތިޚާބާ ގުޅޭ ގޮތުން އިދިކޮޅު ފަރާތްތަކުން "ނިދީގައި" ތިބުމެއް ނޫނެވެ.

ރިޔާސީ އިންތިޚާބު ބޯމަތިވެފައިވާއިރު، ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީން ވޯޓުން ބަލިކޮށްލުމަށް އިދިކޮޅު ފަރާތްތަކުން ގެންގުޅޭނެ ފޯމިއުލާ އަކީ ކޮބައިކަން އެނގެން އެތަައް ބަޔަކު ބޭނުންވެ އެވެ. އެކަމާ ގުޅޭ ގޮތުން އިދިކޮޅު ކޯލިޝަނުން އަދިވެސް މަޝްވަރާގެ ސްޓޭޖުގައި އުޅޭއިރު، ކޮންމެ ގޮތަކަށް ނިންމުން ވެސް ވަރަށް ކައިރި އެވެ. އެއީ ހުރިހާ ޕާޓީތައް ގުޅިގެން އެއް ކެންޑިޑޭޓަކު ރައީސް ޔާމީނާ ދެކޮޅަށް ނެރުން ނުވަތަ އިދިކޮޅު ހުރިހާ ޕާޓީތަކުން ވަކިވަކިން ކެންޑިޑޭޓުން ނެރުމެވެ.

އިދިކޮޅު ފަރާތްތަކުގެ ކުރިމަތީގައި މިވަގުތު އޮތް ކަރުދާހަކީ ހުރިހާ އެންމެންނަށް ބައިވެރިވެވޭނެ، މިނިވަން، އިންސާފުވެރި އިންތިޚާބެއް ބޭއްވޭނެ މާހައުލެއް ގާއިމްކުރުމަށް މި އަހަރުގެ މާޗް މަހު ހުރިހާ ލީޑަރުން ސޮއިކުރެއްވި އެއްބަސްވުމެވެ.

"އެ އެއްބަސްވުމުގެ މަތީގައި އަޅުގަނޑުމެން މިތިބީ. އަންނަ އަހަރާއި 2019 ގެ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ އިންތިޚާބުގައި އެކުގައި މަސައްކަތް ކުރެވިދާނެތޯ އާއި އެކަން ކުރާ ނަމަ ކުރާނެ ގޮތްތަކާ ގުޅޭ މަޝްވަރާތައް މިހާރު ފަށައިފިން. އެ މަޝްވަރާ އަށް ފަހު އަދި ހުރިހާ ޕާޓީތައް ގުޅިގެން ވަކި މަޝްވަރާއެއް ފަށާނެ. އޭގެ ފަހުން ގޮތެއް ނިންމާނެ،" އިދިކޮޅު ހަރަކާތުގެ އިސް އެއް ލީޑަރު، ޖުމްހޫރީ ޕާޓީގެ ޑެޕިއުޓީ ލީޑަރު އަބްދުﷲ ރިޔާޒް ވިދާޅުވި އެވެ.

"ރައްޔިތުންނަށް އޮތް އުންމީދަކީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ލީޑަރުން ތިބީ 2018 ގައި ވެސް 2019 ގައި ވެސް އެކުގައި، އެއް ރޫހެއްގައި މަސައްކަތް ކުރުމުގެ ވިސްނުމުގައި ކަން. ރައީސް ޔާމީން ބަލިކުރުން ނޫން ވިސްނުމެއް ނެތް."

މިހާރު އެކުލަވާލާފައިވާ އިދިކޮޅު ހަރަކާތުގައި ބޮޑެތި މައްސަލަތަކެއް ނުޖެހި އަހަރަކަށް ވުރެ ގިނަ ދުވަސް ވީއިރު، ސަރުކާރަށް ތާއީދުކުރާ ފަރާތްތަކުގެ ވިސްނުމަކީ ރިޔާސީ އިންތިޚާބު ގާތްވާ ވަރަކަށް ބޮޑެތި ކޯޅުންތަކެއް އުފެދި އެ ހަރަކާތް ބައިބައިވެ، ރޫޅި ހިނގައިދާނެ ކަމެވެ. ޚާއްސަކޮށް ޕާޓީތައް ވަކިން ވާދަކުރަން ނިންމައިފި ނަމަ އެކަން ވަރަށް އަވަހަށް ފެންނާނެ ކަމަށް އެ މީހުން ދެކެ އެވެ. ތިބީ ވެސް އެ އިންތިޒާރުގަ އެވެ.

އެކަމަކު ރިޔާޒް ވިދާޅުވީ އިދިކޮޅު ލީޑަރުންގެ ތެރޭގައި ތިއްބެވީ ސިޔާސީ ގޮތުން ތަސައްރަފު ފުދިފައިވާ އަދި ރައީސް ޔާމީން ބަލިކޮށްލުމުގެ އަޒުމް ވަރުގަދަ ބޭފުޅުން ކަމަށް ވުމުން ސަރުކާރަށް ތާއީދުކުރާ މީހުން ބޭނުންވާ ނަތީޖާ ފެނުން ވަރަށް ދުރު ކަމަށެވެ. ސިޔާސީ ގޮތުން ދޫކުރަން ޖެހޭ ހާލަތްތަކުގައި އެކަން ކުރުމުގެ ގާބިލްކަން ލީޑަރުން އަދި އެ ލީޑަރުންގެ ފަހަތުގައި ދެން އެންމެ އިސްކޮށް މަސައްކަތް ކުރައްވާ ބޭފުޅުންގެ ކިބައިގައި ހުރިކަން އޭނާ ފާހަގަކުރެއްވި އެވެ.

ރިޔާޒް ވިދާޅުވި ގޮތުގައި މިވަގުތު ޕާޓީތަކުން އެއްބަސްވެފައި ވަނީ ހުރިހާ ޕާޓީތަކަށް ބައިވެރިވެވޭ ނުވަތަ އިދިކޮޅު ކެންޑިޑޭޓުން ވަކިވަކިން ރިޔާސީ އިންތިޚާބުގައި ވާދަކުރުމަށެވެ.

އެކަމަކު ސުވާލަކީ އިދިކޮޅު ލީޑަރުން ނުވަތަ އިދިކޮޅު ޕާޓީތަކުން ވާދަކުރުން އެންމެ ކައިރި ބޭފުޅުން ކޮންމެވެސް ހުކުމެއްގައި ނުވަތަ އެހެން ކަމަކާ ގުޅިގެން ޖަލު ހުކުމް ތަންފީޒު ކުރަމުން ދިއުމެވެ. އެހެންވެ އިންތިޚާބުގައި އެބޭފުޅުންނަށް ފުރުސަތު ހޯދައިދޭނެ ގޮތަކާ ގުޅޭ ގޮތުން ސާފު ވިސްނުމެއް އިދިކޮޅު ފަރާތްތަކުން މީޑިއާ އަށް އަދި ތިލައެއް ނުކުރެ އެވެ. ނަމަވެސް ބެލެވޭ ގޮތުން އެފަދަ "ވިސްނުމެއް" އިދިކޮޅު ލީޑަރުންގެ ސިކުނޑީގައި ގެންގުޅޭނެ އެވެ. އެކަން ބޮޑަށް ފެންނާނީ، އިދިކޮޅު ހަރަކާތުގެ ބައެއް ބޭފުޅުން ދެކޭ ގޮތުގައި، އިންތިޚާބަށް އިއުލާން ކުރާ ހިސާބުންނެވެ.

މިވަގުތު އިދިިކޮޅު ފަރާތްތަކުން ހިސާބު ޖަހަނީ ރައީސް ޔާމީން ބަލިކުރެވޭނީ އެއް ކެންޑިޑޭޓަކު ނެރެގެންތޯ ނުވަތަ އެކަކަށް ވުރެ ގިނައިން ކެންޑިޑޭޓުން ނެރެގެންތޯ ނުވަތަ އެއް ބުރުން ނުވަތަ ދެވަނަ ބުރަށް ގޮސްގެންތޯ އެވެ. އިންތިގާލީ ކެންޑިޑޭޓަކު ނެރުމުގެ ވިސްނުންފުޅު ވެސް ނަޝީދު ދޫކުރެއްވީ މި ސަބަބާ ހުރެ ކަމަށް ބައެއް މީހުން ދެކެ އެވެ. އެއީ ރައީސް ޔާމީން ހުންނަވައިގެން މިނިވަން، އިންސާފުވެރި އިންތިޚާބެއް ބޭއްވުމުގެ ފުރުސަތު ވަރަށް ބޮޑަށް ހަނި ކަމަށް ނަޝީދު ދެކަވަޑައިގަންނަވާތީ އެވެ. އެކަމަކު ނަޝީދުގެ އެ ވިސްނުންފުޅުގެ ފަހަތުގައި ސިޔާސީ އެހެން ކަމެއް ހާސިލް ކުރައްވަން ބޭނުންފުޅުވި ކަމުގެ ތުހުމަތު ވެސް "އަޑިއަޑިން" ކުރެ އެވެ. ނަޝީދުގެ ވިސްނުންފުޅު އިއުލާން ކުރެއްވި ހިސާބުން އެ ވާހަކަ ފަނޑުވި އެއް ސަބަބަކީ ވެސް އެއީ ކަމަށް ވެ އެވެ.

"އެއީ ހަމައެކަނި ރައީސް ނަޝީދުގެ ވިސްނުންފުޅެއް. އެއީ ހުރިހާ ޕާޓީތަކުގެ އެއްބަސްވުމެއް ނޫން. އެއާ ބެހޭ މަޝްވަރާއެއް ވެސް ނުކުރެވޭ. ޕާޓީތަކުގެ ތެރޭގައި ވެސް އެކަން އެގޮތަށް ކުރުމަށް ނިންމާފައެއް ނެތް. ތިޔަ މައްސަލައެއް [އިންތިގާލީ ކެންޑިޑޭޓު] އަޅުގަނޑުމެންގެ ތެރޭގައި އަދި އެޖެންޑާއެއް ނުކުރޭ. ތިޔަ މައްސަލަ ނުވެސް އާދޭ،" ރިޔާޒް ވިދާޅުވި އެވެ.

"ހުރިހާ އެންމެން ގަބޫލުކުރާ އެއް ކެންޑިޑޭޓަކު އައުމުގެ ފުރުސަތު ވެސް ވަރަށް ބޮޑު ކަމަށް އަޅުގަނޑަށް މިހާރު އެބަ ފެނޭ. އެއް ކެންޑިޑޭޓަކަށް ހުރިހާ ބޭފުޅުން ތާއީދުކުރާނެ މަންޒަރު ފެންނަމުން އެބަ ދޭ."

އެކަމަކު އިދިކޮޅު ފަރާތްތަކުން އެއް ކެންޑިޑޭޓަކު އިއުލާން ކުރާ ނަމަ އެއީ ކޮން ބޭފުޅެއްތޯ އެއީ ބޮޑު ސުވާލެކެވެ. ވެރިކަމަށް ފެންބޮވައިގެންފައިވާ ކަމަށް ބެލެވޭ ގިނަ ލީޑަރުން ތިބީ ޖަލުގައި ބަންދުކޮށްފަ އެވެ. ފަހު ވަގުތާ ހަމައަށް ވެސް މިނިވަންވެ، އިންތިޚާބުގައި ވާދަކުރުމުގެ ފުރުސަތު އޮތް ކަމަށް ބައެއް ބޭފުޅުން ވިސްނަވާތީ، އެކަން އެގޮތަށް ހިނގާފާނެ ކަމާ މެދު ވެސް ސުވާލު އުފައްދަ އެވެ. އެހެންވެއްޖެ ނަމަ ޝަރުއީ ދާއިރާ އާއި ބައިނަލްއަގްވާމީ އެހީތެރިކަން އިންތިހާ އަށް ބޭނުންވާނެ ކަމަށް އިދިކޮޅު މީހުން ގަބޫލުކުރެ އެވެ.

"މީގައި ވަކިވަކިން ކެންޑިޑޭޓުން ވާދަކުރާ ނަމަ، އޭގެ ފައިދާ ވަރަށް ބޮޑު. އެއީ ޖަލުގައި މިހާރު ތިއްބެވި އިދިކޮޅު ލީޑަރުން މިިނިވަން ވުމަށް ހުޅުވޭ ފުރުސަތަކަށް ވާނެ. ޖަލުގައި ތިބި ލީޑަރުން އިންތިޚާބަށް ނުކުމެވަޑައިގަންނަވާ ނަމަ އޭގެ މާނަ އަކީ އެ ބޭފުޅުން މިނިވަން ކުރަން ވަކި ހިސާބަކުން ސަރުކާރަށް މަޖުބޫރުވާނެއޭ. ގޮތް ހުސްވާނެ. އޭރުން އެންމެ ބޭފުޅަކު މިނިވަން ވުމަށް ވުރެ ބޮޑަށް ހުރިހާ ބޭފުޅުންނަށް އޭގެ ފައިދާ ލިބޭނެ. މިއީ ވެސް ގެންގުޅޭ ވިސްނުމެއް،" އިދިކޮޅު ހަރަކާތުގައި މަސައްކަތް ކުރައްވާ ބޭފުޅަކު، ނަން ހާމަނުކުރުމަށް އެދިވަޑައިގެން، ވިދާޅުވި އެވެ.

ރިޔާޒް ވިދާޅުވި ގޮތުގައި އޭނާ އަށް އެންމެ ޔަގީންވާ އެއް ކަމަކީ ރައީސް ޔާމީނަށް "ސަޕްރައިޒް ފޯމިއުލާއެއް" އިދިކޮޅު މީހުން ރިޔާސީ އިންތިޚާބުގައި ނެރޭނެ ކަމެވެ.

"ޔާމީން މިހާރު ވެސް އެ ހުރީ ބަލިވެފައި. އަޅުގަނޑު ބުނާނީ އަޅުގަނޑުމެން ހަތަރު ލީޑަރުން ނެރޭ ކޮންމެ މީހަކު ޔާމީނާ ވާދަކުރިޔަސް އަޅުގަނޑުމެން މޮޅުވާނެ. ޔާމީނަކީ ޗެލެންޖެއް ނޫން. ރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުން މިއަދު ގަބޫލެއް ނުކުރާނެ ޔާމީނަކީ ޗެލެންޖެއް ކަމަކަށް. އިންތިޚާބު ނުބާއްވަފާނެއޭ ބުނާނެ. ރައްޔިތުންގެ ތާއީދު ލިބިގެން ޔާމީން އިންތިޚާބު ކާމިޔާބު ކުރާނެ ކަމަށް ބުނާ މީހަކާ އަޅުގަނޑަކަށް އަދި ދިމައެއް ނުވޭ،" އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

ރައީސް ޔާމީނަކީ ގޮންޖެހުމެއް ކަމަށް އިދިކޮޅު ފަރާތްތަކުން ނުބެލި ނަމަވެސް، ސަރުކާރުގެ އިތުރުން މިނިވަން މުއައްސަސާތައް ހުރި ގޮތް އެންމެންނަށް އެނގެ އެވެ. އެ ތަންތަނުގެ މަސައްކަތްތަކާއި ނިންމުންނަށް އަންނަ ގޮތް އެއީ ސާފު ކަމެކެވެ. އެހެންވެ އިންތިޚާބުގެ ކުރިން އެ ތަންތަން މިނިވަން ކުރުމަކީ ގޮންޖެހުމެއް ކަމަށް އިދިކޮޅު މީހުން ދެކެ އެވެ.

އަންނަ އަހަރުގެ ރިޔާސީ އިންތިޚާބާ ކުރިމަތިލާއިރު، ރައީސް ޔާމީނަށް އޮތް އެންމެ ބޮޑު ފައިދާ އަކީ، އެމަނިކުފާނުގެ ސަޕޯޓަރުން ދެކޭ ގޮތުގައި، ސަރުކާރުން ހިންގާ ތަރައްގީގެ މަޝްރޫއުތަކެވެ. މާލެ-ހުޅުލެ ބްރިޖާއި މާލޭގައި އަލަށް އިމާރާތްކުރި 25 ބުރީގެ ހޮސްޕިޓަލާއި މަގާއި ފެނާއި ނަރުދަމާގެ ނިޒާމް ފުރިހަމަ ކުރުމާއި ފްލެޓްތައް ދޫކުރުމާއި ތަރައްގީގެ އެހެން ކަންތައްތަކަކީ ރައީސް ޔާމީންގެ ކޮޅަށް އިންތިޚާބުގެ ނަތީޖާ އަނބުރާލާނެ ސަބަބުތައް ކަމަށް ދެކެ އެވެ. ރައީސް ޔާމީން ޕްރޮމޯޓް ކުރައްވަނީ ވެސް "ތަރައްގީ ޔަގީން" އެވެ.

ރިޔާޒް ވިދާޅުވީ ތަރައްގީގެ މަޝްރޫއުތައް ހިންގާއިރު، އެއިން ކޮންމެ ކަމަކަށް ފައިސާ ހޯދަނީ އާންމުންގެ ބޮލުގައި ދަރަނިތަކެއް އަޅުވައިގެން ކަމަށާއި ބައެއް ކަންކަމުގެ ތަފުސީލްތައް ނޭނގޭ ކަމަށެވެ. ސަރުކާރަށް އަމާޒުކުރާ ކޮރަޕްޝަންގެ ތުހުމަތު ވަރަށް ބޮޑެވެ.

"ރާއްޖޭގެ އެންމެ ބޮޑު އެއް އިންވެސްޓަރަށް [ގާސިމް] އެ އޮތީ ހުކުމް ކޮށްފައި. ކަރަންޓުގެ އަގު ބޮޑު. ރައްޔިތުމީހާގެ އާންމު ދިރިއުޅުން ރަނގަޅެއް ނޫން. ސަރުކާރުން އެންމެ ފަހުން އެ ނިންމީ ތްރެޝްހޯލްޑް ދަށްކުރަން. އޭގެ މާނައަކީ އެންމެ އާދައިގެ އިންކަމް ލިބޭ މީހާ ވެސް ބީޕީޓީ ދައްކަން ޖެހޭނެ. މިއީކީ ޕޮޕިއުލާ ނިންމުންތަކެއް ނޫން،" އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

މިހާތަނަށް ރިޔާސީ އިންތިޚާބުގައި އެއް ބޭފުޅަކަށް އެންމެ ގިނަ ވޯޓު ހޯއްދެވީ ނަޝީދު ކަމަށް ވާއިރު، އެމަނިކުފާނަށް ވެސް އެކަނި ކާމިޔާބެެއް ނުވި އެވެ.

"ނަޝީދުގެ އެ ޕޮޕިއުލަރިޓީ ޔާމީނަށް މިއަދު އެބަ އޮތްތޯ އެއީ ސުވާލެއް. ޔާމީނަށް އެކަނި މިކަން ވެދާނެތޯ އެއީ ބޮޑު ސުވާލެއް. އަޅުގަނޑުމެން މިތިބީ ވަރަށް ބޮޑަށް ގުޅިގެން މަސައްކަތް ކުރަން،" ރިޔާޒު ވިދާޅުވި އެވެ.