ދިވެހި ފުޓްބޯޅަ މިހާރު އޮތީ ފުންވަޅުގަނޑަކަށް ވެއްޓިފަ އެވެ. ސަޕޯޓަރުން ދަނޑަށް ނުވަނުމުން ފެށިގެން ކްލަބްތަކުގެ މާލީ ހާލަތު ވެސް ދަށެވެ. ގައުމީ ޓީމަށް ވެސް ސަރަހައްދީ މުބާރާތްތަކުގައި އެކަށީގެންވާ ނަތީޖާ ނުނެރެވޭތީ ސަޕޯޓަރުން ތިބީ ހިތްހަމަނުޖެހިފަ އެވެ. މި ވަޅުގަނޑުން އަރައިގަތުމަށް، ކޮންމެ މީހަކު އަތްދިއްކޮށްލި ނަމަވެސް އެއަތުގައި ހިފަން ދިވެހި ފުޓްބޯޅަ އޮތީ ތައްޔާރަށެވެ. އެފްއޭއެމަށް އާ އެގްޒެކެޓިވް ކޮމިޓީއެއް އައިސް، އެކަމަށްޓަކައި އާ ޕްލޭންތައް އަންނަނީ ހަދަމުންނެވެ. އަދި ތަފާތު ނިންމުންތައް ނިންމައި ބަދަލުތަކެއް އަންނަނީ ގެންނަމުންނެވެ. އޭގެ ތެރެއިން އެއް ބަދަލަކީ، ސިފައިންނާއި ފުލުހުންނަށް ގައުމީ ފެންވަރުގެ ފުޓްބޯޅައިން ފުރުސަތު ދޭން ނިންމުމުންނެވެ. މިއީ ދިވެހި ފުޓްބޯޅަ، އަލުން ކޮޅަށް ޖެހުމަށް މަގުފަހިވެދާނެ ކަމެއް ހެއްޔެވެ؟
ސިފައިންނާއި ފުލުހުންނަށް މީގެ ކުރިން ދެ ފަހަރެއްގެ މަތިން ފުރުސަތު ދިނެވެ. އެންމެ ފުރަތަމަ 2007 ގައި އެ ފުރުސަތު ދިނުމަށް ފަހު 2009 ވަނަ އަހަރު ހުއްދަ ބާތިލްކުރިއިރު، 2013 ވަނަ އަހަރު ހުއްދަ ދިނުމަށް ފަހުން ދެ ވަނަ ފަހަރަށް ބާތިލްކުރީ މިދިޔަ އަހަރެވެ. އެ ދެ ފަހަރު ވެސް ސިފައިންނާއި ފުލުހުން އޮތީ، ތިން ވަނަ ޑިވިޝަނުން ފެށިގެން ވާދަކުރަމުން އައިސް ފުރަތަމަ ޑިވިޝަނަށް އެރުމާ ގާތުގަ އެވެ.
ޔަގީނުން ވެސް އެނގޭ ކަމަކީ، ހަރުދަނާކަމާ އެކު ހިންގާ އަދި ސަޕޯޓަރުން ވެސް ތިބި ދެ ކްލަބެއް ދިވެހި ފުޓްބޯޅައަށް އިތުރުވެއްޖެ ނަމަ ފޯރި އިތުރުވާނެ ކަމެކެވެ. އެކަމަކު އެ ކްލަބްތަކާ، ރާއްޖޭގެ އެހެން ކްލަބްތަކަށް ވާދަނުކުރެވި އެ ކްލަބްތައް ނެތިގެން ގޮސްފި ނަމަ ވެސް ޔަގީނުން ވެސް ފޯރިކެނޑޭނެ އެވެ. އެކަމަކު އެފްއޭއެމް އޮތީ، ރާއްޖޭގައި ޒަމާނުއްސުރެ ވާދަކުރަމުން އަންނަ ކްލަބްތަކަށް ދިމާވާނެ އުނދަގޫތައް ހައްލުކޮށްދޭން ތައްޔާރަށެވެ.
ކްލަބްތަކުން އެންމެ ބޮޑަށް ޖައްސާ މައްސަލައަކީ، އެ ކްލަބްތަކަށް ކުޅޭ ކުޅުންތެރިންނަށް ސިފައިންނާއި ފުލުހުންގެ ޓީމަށް ކުޅެވޭ ގޮތަށް އޮވެ އެކަމަކު ސިފައިންގެ ނުވަތަ ފުލުހުންގެ ތެރޭގައި ވަޒީފާއަދާކުރާ ފަރާތްތަކަށް އެހެން ކްލަބްތަކަށް ނުކުޅޭވޭ ގޮތަށް އޮތުމެވެ. އެކަމަކު މި ފަހަރު ހުއްދަ ދިން އިރު އެކަމަށް ވަނީ ހައްލެއް ގެނެސްފަ އެވެ. އެއީ ސިފައިންނާއި ފުލުހުންގެ ޓީމުތައް ފީފާގެ ޓްރާންސްފާ އެއްބަސްވުމާ އެއްގޮތަށް އަމަލުކުރަން އެއްބަސްވާން ޖެހުމެވެ. އެހެންވެ އެ ދެ މުއައްސަސާގައި ވަޒީފާއަދާ ކުރާ ފަރާތްތަކަށް ވެސް، އެހެން ކްލަބްތަކަށް ސޮއިކުރުމުގެ ފުރުސަތު އޮންނާނެ އެވެ.
މީގެ އިތުރުން ސިފައިންނާއި ފުލުހުންގެ ޓީމަށް ދައުލަތުގެ ބަޖެޓް ހުޅުވާލެވިފައިވާ ކަމަށާއި އެހެން ކްލަބްތަކަށް ނުލިބޭ ފަސޭހަތައް އެ ދެ މުއައްސަސާގެ ޓީމުތަކަށް ލިބޭނެ ކަމަށް ބުނެ ބައެއް ކްލަބްތަކުން ވަނީ ހިތްހަމަނުޖެހުން ފާޅުކޮށްފަ އެވެ. ދިވެހި ސިފައިންގެ ކްލަބުގެ އިސް އޮފިޝަލަކު ވިދާޅުވީ ސިފައިންގެ ޓީމަށް ދައުލަތުން ނުވަތަ އެ މުއައްސަސާ އިން ވަކި ބަޖެޓެއް ނޯންނަ ކަމަށެވެ. ޖާޒީ ގަތުމުން ފެށިގެން ޕްރެކްޓިހާއި މެޗުގައި ބޭނުންކުރާ ފެނާއި މި ނޫން ވެސް އެހެން އެއްޗެހި ހޯދަނީ، ސްޕޮންސަރުން މެދުވެރިކޮށް ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ. ވަޒީފާގެ ގޮތުން ސިފައިން އަދި ފުލުހުންނަށް ކެއުން ހަމަޖެހިފައި ވުމަކީ، އެހެން ކްލަބަކަށް ޖެއްސިދާނެ މައްސަލައެއް ހެއްޔެވެ؟
ރާއްޖޭގެ އާއްމު ކްލަބްތަކަށް ވުރެ ފަސޭހައިން ސިފައިންނާއި ފުލުހުންނަށް ސްޕޮންސަރުން ހަމަޖެހުމަކީ ވެސް ކްލަބްތަކުގެ ޝަކުވާއެކެވެ. އެކަމަކު އެފަދަ ގޮތްގޮތުން ރާއްޖޭގެ އެހެން ކްލަބްތަކަށް ކުރިމަތިވާނެ ގޮންޖެހުންތަކަށް ހައްލު ހޯދައިދޭނެ ކަމަށް އެފްއޭއެމްގެ ރައީސް އަހުމަދު ތޯރިގް (ޓޮމް) ވަނީ ވިދާޅުވެފަ އެވެ.
(ސިފައިންނާއި ފުލުހުން ވާދަކުރަން ފެށުމަކީ) ބޮޑެތި ޓީމުތަކަށް ޗެލެންޖަކަށް ވެދާނެ. އެފަދަ ޓީމުތަކުގެ މެނޭޖްމަންޓް ހަރުދަނާ ކުރުމާއި އަދި މާލީ ގޮތުން އެ ޓީމުތަކަށް ހެޔޮ ގޮތްތަކެއް އެފްއޭއެމުން އަންނަނީ ރާވަމުން،" ތޯރިގް ވިދާޅުވި އެވެ.
ރާއްޖޭގައި ގިނަ އަދަދަކަށް މަތީ ފަންތީގެ ވިޔަފާރިތައް ހުރިއިރު، ސިފައިންނާއި ފުލުހުންގެ ފުޓްބޯޅަ ޓީމަށް ސްޕޮންސާ ލިބުމަކީ، އެހެން ކްލަބްތަކަށް ސްޕޮންސާ ނުލިބޭނެ ސަބަބެއް ނޫން ކަމަށް މާކެޓިން ދާއިރާގައި މަސައްކަތްކުރައްވާ ކުޅިވަރުގެ ބޭފުޅަކު ވިދާޅުވި އެވެ.
"ހަގީގަތުގައި ފައިދާތަކެއް ކުރާނީ. މިސާލަކަށް ޔަގީނުން ވެސް ދަނޑަށް މީހުން އިތުރުވާނެ. އެ ދެ މުއައްސަސާގެ މުއައްޒަފުން ވަންނާނެ. މީގެ އިތުރުން، ވާދަވެރި ދެ ޓީމެއް ފުޓްބޯޅައިގެ ތެރެއަށް އިތުރުވުމުން ފުޓްބޯޅައިގެ ވާހަކަދެކެވޭލެއް އިތުރުވެ، ފުޓްބޯޅަ އިތުރަށް މާކެޓްވާނީ. އޭގެ ސަބަބުން ސްޕޮންސަރުން ހޯދުމަށް އެހެން ކްލަބްތަކަށް ވެސް ފައިދާތަކެއް ވާނެ،" އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.
ރާއްޖޭގެ ބައެއް ކްލަބްތައް އަމިއްލަ ފައި މައްޗަށް ނުތެދުވިފައި އޮތް އެންމެ ބޮޑު ސަބަބަކީ، އަދިވެސް މީހަކު އެއްޗެއް ދޭނެ ކަމަށް ބަލައިގެން ނުވަތަ ޗަންދާ ނަގައިގެން ކްލަބްތައް ހިންގަން މަސައްކަތްކުރުމެވެ. ސިފައިންގެ އަދި ފުލުހުންގެ ޓީމުތައް، ހިންގަނީ ތަފާތު ސަބަބުތަކާ ހުރެ އެއަށް ވުރެ ހަރުދަނާކޮށެވެ. ސިފައިންނާއި ފުލުހުން ވާދަކުރަން ފެށުމުގެ ސަބަބުން އެހެން ކްލަބްތަކަށް ގޮންޖެހުން ކުރިމަތިވާނެތީ، އެ ދެ މުއައްސަސާގެ ޓީމަށް ފުރުސަތު ނުދޭން ނިންމުމަކީ ހަމަޖެހޭނެ އުސޫލެއް ނޫނެވެ. އޭގެ ބަދަލުގައި، ކްލަބްތަކުން ވެސް އެ ފުރުސަތުގެ ބޭނުން ހިފައި، ނުވަތަ މި ގޮންޖެހުމާ ކުރިމަތިލައި ހިންގުން ހަރުދަނާ ކުރަން މަސައްކަތްކުރަންވީ އެވެ.
ރާއްޖޭގެ ބައެއް ކްލަބްތަކުން ވަނީ މީގެ ކުރިން އެފަދަ މިސާލެއް ދައްކައިފަ އެވެ. ސީދާ ކްލަބުގެ ވެރިން ކްލަބަށް ފައިސާ ދިނުމުގެ ބަދަލުގައި ކްލަބެއް ފައިސާ ލިބޭނެ، ވަސީލަތެއް ހަމަޖެއްސީ އެވެ. އެތަނުން ލިބޭ ފައިސާ ބޭނުންކޮށްގެން ކްލަބް މެނޭޖްކުރުމުގެ ޒިންމާ ބޯޑާ ހަވާލުކުރީ އެވެ.
ސިފައިންގެ ތެރޭގައި އަދި ފުލުހުންގެ ތެރޭގައި އެތައް ޒުވާނުންނެއް އެބަތިއްބެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި ފުޓްބޯޅައިގެ ހުނަރުވެރި ކުދިން ހިމެނޭނެ އެވެ. އެ ދެ މުއައްސަސާ އިން ފުޓްބޯޅަ ޓީމު ނެރެން ފެށުމުން އެއީ ގައުމީ ފުޓްބޯޅަ ޓީމަށް ކުޅުންތެރިން ނަގާ ޕޫލަށް އިތުރުކުރޭނެ ކުޅުންތެރިންތަކެކެވެ. މީގެ ކުރިން ސްޓެލްކޯ އިން ދެ ވަނަ ޑިވިޝަނުގައި ވާދަކުރިއިރު، އެތަނުން ވެސް ގިނަ ކުޅުންތެރިން ގަލޮޅު ދަނޑަށް ނެރުނެވެ.
"އަލީ އަޝްފާގް (ދަގަނޑޭ) އާ ޖެހިގެން ރާއްޖޭގެ ހުރި އެންމެ މޮޅު ކުޅުންތެރިޔާ އެތަނުން، މުއައްސަސާއެއްގައި ހުރުމުގެ ފުރުސަތު އޮވެދާނެ. އެހެންކަމުން އެފަދަ މުއައްސަސާތައް ފުޓްބޯޅައިގައި ބައިވެރިކޮށް ކުޅުންތެރިން ހޯދުމަކީ އެފްއޭއެމްގެ އަމާޒެއް،" އެފްއޭއެމްގެ ރައީސް ތޯރިގް ވިދާޅުވި އެވެ.
ރާއްޖޭގެ ވޮލީބޯޅައިގައި ވެސް މީގެ ކުރިން ރަސްކަން ކުރަމުން އައީ ނިއު ރޭޑިއަންޓާއި ވެލެންސިއާ އަދި ވިކްޓަރީ އެވެ. އެކަމަކު އެ ކްލަބްތަކުން އެ ކުޅިވަރުގައި ވާދަނުކުރަން ފެށި ހިސާބުން، ވޮލީބޯޅައިގެ ފޯރި ހިފަހައްޓައިދިނީ ސިފައިން އަދި ފުލުހުންނެވެ.
"ސިފައިންނާއި ފުލުހުން ވޮލީބޯޅައިގައި ވާދަކުރަން ފެށުމަކީ ވަރަށް ރަނގަޅަށް ވީ ކަމެއް. ބޮޑު ކްލަބްތައް މަޑުމަޑުން ވޮލީބޯޅައާ ދުރަށް ގޮސް ވޮލީގެ ފޯރި ދަށްވެފައި އޮއްވާ، ސިފައިންނާއި ފުލުހުން އައިސް ވާދަކުރަން ފެށުމުން އެ ކުޅިވަރު މިއަދު އޮތް ހިސާބަށް އެއައީ. އަޅުގަނޑު ދެކޭ ގޮތުގައި އެއީ ރަނގަޅު ކަމެއް،" ކުރިން ވިކްޓަރީ އަށް ކުޅެ އަދި ފަހުން ސިފައިންގެ ޓީމަށް ގައުމީ ޗެމްޕިއަންކަން ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ހޯދައިދިން ކޯޗު މުހައްމަދު ޝާހު ބުންޏެވެ.
ޒަމާންވީ ކްލަބްތަކުން ފުޓްބޯޅައަށް ގިނަގުނަ ގުރުބާނީތަކެއް ވެއްޖެ އެވެ. އެކަމަކު އެ ގުރުބާނީގެ އަގު އަދާކުރުމުގެ ނަމުގައި، ފުޓްބޯޅައިގެ ތެރެއަށް އިތުރު ބަޔަކު ވެއްދުން ހުއްޓުވަންވީ ހެއްޔެވެ؟ ދަނޑަށް އެކަށީގެންވާ އަދަދަކަށް މީހުން ނުވަންނައިރު، ތަފާތު ގޮތްގޮތުން ފުޓްބޯޅަ ތަރައްގީކޮށް މީހުން އިތުރުކުރަން މިއީ ލިބޭނެ ރަނގަޅު ފުރުސަތެކެވެ. އެ ދެ މުއައްސަސާގެ ޓީމުތައް ބައިވެރިވުމުން ފުޓްބޯޅައަށް ނުރަނގަޅު އަސަރުތަކެއް ވެސް ކޮށްފާނެ އެވެ. އެކަމަކު އެކަންކަން ހައްލުކުރުމަށް ފަހު ވެސް، އެ ދެ ޓީމު ބައިވެރިކުރުން މުހިއްމު ވަނީ ދިވެހި ފުޓްބޯޅައަށް ދިރުމެއް ލިބޭނެ ކަމުގެ އުއްމީދު ބޮޑުކަމުންނެވެ.
