އޮސްޓްރޭލިއާގައި ހަދަމުން ދިޔަ ކޯހުގެ ފަހު އަހަރު އިންޓާންޝިޕެއް ލިބުނީމާ ޝާމް ނަސީރު މަސައްކަތްކުރީ ރަނގަޅު ނަތީޖާއެއް ހޯދާށެވެ. އޭނާ ހެދި ދިރާސާއަކީ ކުއީންސްލެންޑަށް ބޭނުންތެރި އެއްޗަކަށް ވެ، ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތެއް ތަންފީޒުކުރަން އެ ހޯދުންތައް ބޭނުންކޮށްފާނެ ކަމަކަށް ޝާމް، 24، ހިއެއް ނުކުރެ އެވެ. އެކަމަކު ގްރިފިތު ޔުނިވާސިޓީން ބެޗެލާ އޮފް ގަވަމެންޓް އެންޑް އިންޓަނޭޝަނަލް ރިލޭޝަންސް ފާސް ހޯދައިގެން އެނބުރި ރާއްޖެ އައިތާ އަހަރެއް ފަހުން ޝާމަށް އެނގުނު ގޮތުގައި ކުއީންސްލެންޑުގައި ކުއްޔަށް ދޭ ގޭގެއާ ބެހޭ ގަވާއިދުތައް ހަރުދަނާކުރަން އޭނާގެ ދިރާސާގެ ބޭނުން ހިފަން ފަށައިފި އެވެ.
ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ އިންޓަނެޝަނަލް ރިލޭޝަންސް ޑިޕާޓްމެންޓުގައި ދޮޅު އަހަރު އުޅެފައި ކިޔަވަން ބޭރަށް ދިޔަ ޝާމް "ކުއީންސްލެންޑް ޕާލަމެންޓްރީ ރިސާޗު އިންޓާންޝިޕް" ހެދީ އޭނާގެ ޔުނިވާސިޓީން އެ ފުރުސަތު ލިބުނު ތިން ދަރިވަރުންގެ ތެރޭގައި ހިމެނިގެންނެވެ. އެއީ އަހަރަކު 25 ދަރިވަރުންނަށް ޖާގަ ދޭ ޕްރޮގްރާމެކެވެ. ޝާމްއާ ހަވާލުވެވަޑައިގެންނެވި ޕާލަމެންޓް މެމްބަރު އަދި ހައުސިން މިނިސްޓަރު މިކް ޑި ބްރެނީ ބޭނުންވީ އޮސްޓްރޭލިއާގެ ދެވަނަ އަށް އެންމެ ބޮޑު ސްޓޭޓް، ކުއީންސްލެންޑްގެ ކުލީގެ ބާޒާރުގައި ޒުވާނުންނަށް ދިމާވާ މައްސަލަތަކަކީ ކޮބައިތޯ ބައްލަވާށެވެ. އެހެންވެ، ޝާމް ހެދީ ކުލީ ތަންތަނުގައި ދިރިއުޅޭ ޒުވާނުން ކުރާ ތަޖުރިބާތައް ދެނެގަތުމުގެ ދިރާސާއެކެވެ. އެ ޕްރޮޖެކްޓާ އެކު، އިންޓާންޝިޕް ޕްރޮގްރާމުން އޭނާ އަށް އެންމެ މަތިން މާކްސް ލިބުމުގެ އިތުރުން ކުއީންސްލެންޑްގެ ކުލީގެ ގަވާއިދުތައް 35 އަހަރު ތެރޭ ފުރަތަމަ ފަހަރަށް އިސްލާހުކުރުމުގައި ވެސް އެ ދިރާސާ ބޭނުންކުރެ އެވެ.
ދިރާސާގެ ހޯދުންތައް މިދިޔަ އަހަރުގެ ނޮވެމްބަރު މަހު ހުށަހެޅުމުން އެކަން ބަލައިގަނެ މިނިސްޓަރުގެ ފަރާތުން ޝާމް އަށް މިދިޔަ މާޗް މަހު ފޮނުވި ޝުކުރުގެ ސިޓީގައި ވެސް އޭގެ އިޝާރާތެއް ދީފައިވެ އެވެ. އެ ދިރާސާ އިން ޝާމް ހޯދާފައި ވަނީ މުހިއްމު މައްސަލަތަކެއް ކަމާއި ގަވާއިދުތައް އިސްލާހުކުރާ އިރު އެ ދިރާސާ އަގުހުރި އެއްޗަކަށް ވާނެ ކަމަށް ސިޓީގައި ވަނީ ބުނެފަ އެވެ. އެކަމަކު ހަގީގަތުގައި ވެސް އޭގެ ބޭނުން ހިފިކަން ޝާމަށް އެނގުނީ ކުލީގެ ގަވާއިދުތައް ބަދަލުކުރާކަން މިދިޔަ އޮކްޓޯބަރު ހިސާބުގައި ސަރުކާރުން އިއުލާން ވެސް ކުރި ފަހުންނެވެ. އެ މައުލޫމާތު އޭނާ އަށް ދެއްވީ ގްރިފިތު ޔުނިވާސިޓީގައި ލެކްޗަރާއެއްގެ ގޮތުގައި މަސައްކަތްކުރައްވާ ޑރ. މަރިޔަމް ޝަކީލާ އެވެ.
"ވަރަށް އުފާވި. އަސްލު ހިތަކަށް ނާރާ އޭތި ބޭނުންކޮށްފާނެއެކޭ. ބޭނުންވީ ކޯހުގެ ބައެއް ވީމަ ރަނގަޅު ނަތީޖާއެއް ހޯދަން. އެ މަސައްކަތް ޕޮލިސީއެއްގެ ސިފައިގައި ފެނިދާނެއެކޭ ހިތަކަށް ނާރާ،" މޯލްޑިވްސް ޕޮލިސް ސާވިސްގައި ބައިނަލްއަގުވާމީ ލިއޭޒަންއެއްގެ ގޮތުގައި މިހާރު މަސައްކަތްކުރަމުން އަންނަ ޝާމް ކިޔައިދިނެވެ.
ދިރާސާ ހަދަން ލިބުނު ދާއިރާތަކުގެ ތެރެއިން ކުލީ ތަންތަނުގެ ދިރާސާ ޝާމް އިޚްތިޔާރުކުރީ މާލޭގައި ވެސް މައްސަލައަކަށް ވެފައި އޮންނަ ކަމަކަށް ވާތީ އުފެދުނު ޝައުގުވެރިކަމުގަ އެވެ. އެކަމަކު އޭނާ އަށް ފާހަގަކުރެވުނީ ކުއްޔަށް ދިރުއުޅުމުގެ ސަގާފަތް ދެ ތަނުގައި ތަފާތުކަމެވެ.
"ރާއްޖެއާ އެއްގޮތް ކަމެއް ހުރިތޯ ބަލައިލަން ބޭނުންވީ. އެކަމަކު މުޅިން ތަފާތު ދެ މާކެޓެއް. އެ ތަނުގައި ހަރު މީހުން އުޅެނީ ގެ ގަނެގެން. ކުއްޔަށް ގިނައިން އުޅެނީ ޒުވާނުން. މާލޭގައި އެންމެން ކަހަލަ ގޮތަކަށް މި އުޅެނީ ކުއްޔަށް،" އޭނާ ބުންޏެވެ.
ޝާމަށް ވިސްނުނު އަނެއް ކަމަކީ ކުއީންސްލެންޑުގައި ކުލީ ތަންތަނާ ގުޅޭ ގަވާއިދުތަކެއް މީގެ 35 އަހަރުން ކުރިންސުރެ ހަދާފައި ހުރި ކަމެވެ. އަދި ރާއްޖޭގައި ކުއްޔަށް ހިފާ މީހުންގެ ހައްގުތައް ވަޅުޖެހިފައި އޮތް އިރު ވެސް އެފަދަ އޮނިގަނޑެއް ނެތް ކަމެވެ.
ޝާމްގެ ދިރާސާ އިން ފާހަގަކުރެވުނު މައްސަލަތަކުގެ ތެރޭގައި ކުއްޔަށް ދޭ އަގުތައް ބޮޑުވަމުން ދިޔުމާއި ތަނަށް ލިބޭ ގެއްލުންތައް މަރާމާތުކުރުން ލަސްވުމާއި ތަނުގެ މެއިންޓެނެންސާ މެދު މައްސަލަ ޖައްސައިފި ނަމަ ވެރިމީހާ އޭގެ ބަދަލުހިފުމާއި ކުއްޔަށް ހިފުމުގެ ގާނޫނާ މެދު ހޭލުންތެރިކަން ކުޑަވުން ހިމެނެ އެވެ.
"ލޭންޑްލޯޑްސް ޒުވާނުންނަށް އިތުބާރު ނުކުރާކަން ވެސް ފާހަގަކުރެވުނު. އެއީ ޒުވާނުންނަކީ ޒިންމާދާރުކަން ކުޑަ ބައެއް ކަމަށް ދެކޭތީ. އަދި ކުލި ބޮޑުވުމާއި ގެއަށް ދިމާވާ މައްސަލަތައް ހައްލުކޮށްދެން ލޭންޑްލޯޑްސް ނޫޅޭ ކަމާއި ގޭތެރޭގައި ޕެޓްސް ގެންގުޅެން ހުއްދަ ނުދޭކަން ވެސް އެނގުނު،" ޝާމް ބުންޏެވެ.
"މި ކަންކަމަށް އެޑްރެސްކުރަން އަލަށް ހަދާ ޕޮލިސީގައި ބަލާނީ ކުއްޔަށް ދޭ ފަރާތާއި ކުއްޔަށް ހިފާ ފަރާތުގެ ހައްގުތައް ބެލެންސްކުރަން."
