މުޅި ގައުމުގައި އޮތީ ގޭންގްތަކުގެ އިސް ލީޑަރުންގެ ފައިގައި ހޯމް މިނިސްޓަރު އުމަރު ނަސީރު ޓެގް އަޅުވައި އެ މީހުން ބަރާބަރަށް މޮނީޓަ ކުރަމުން އަންނަ ވާހަކަ އެވެ. ކޮންމެ އިންޓަވިއުއެއްގައި މިނިސްޓަރު ވިދާޅުވަނީ ގޭންގްތަކުގެ އިސް ލީޑަރުންގެ ފައިގައި ޓެގް އެޅުވުމަށްޓަކައި މޮނިކޮން ގާނޫނު ހިންގަން ފެށުމުން، ގޭންގް މާރާމާރީ އާއި ބޮޑެތި ކުށްތައް ކުރުން ކޮންޓްރޯލް ކުރެވިފައިވާ ކަމަށެވެ. އެކަމަކު އަންކޮޅުން މިދިޔަ ހުކުރު ދުވަހާއި އެ ދުވަހުގެ ރޭ މި ފެނުނީ ދެ ގުރޫޕެއްގެ ދެމެދުގައި ހިންގި މާރާމާރިއެއްގައި އުުމުރުން 14 އަހަރުގެ ދެ ކުއްޖަކަށް ވަޅިން ހަމަލަދީ، މަރާލިތަނެވެ. އަދި އިއްޔެ ވެސް މީހަކަށް ވަޅިން ހަމަލަދީ ޒަހަމްކޮށްލި އެވެ.
އެހެންކަމުން މިނިސްޓަރު އުމަރު މި ދައްކަވާ ވާހަކަތަކުގެ ބުރަދަން ހުރީ ކިހާ ވަރަކަށް ހެއްޔެވެ؟ ގޭންގްތަކުގެ އިސް މީހުންގެ ފައިގައި ޓެގް އަޅުވައި، ހޯމް ކާފިއު ހިންގާ ކަމަށް ވިދާޅުވާއިރު، ވަޅި ހެރުމާއި މާރާމާރީ ހުއްޓޭ ތަނެއް ނުފެނެ އެވެ. ކޮންމެ ގޭންގް މާރާމާރިއަކާ އެކު، ޓެގް އެޅުވުމުގެ ވާހަކަތައް ސޯޝަލް މީޑިއާގެ ޓްރެންޑަކަށް ވަނީ އެކަން ކާމިޔާބު ނުވާ ކަމަށް އާންމުން ދެކޭތީ އެވެ. އެންމެ ފަހުން ވެސް މި ފެނުނީ ދެ ގުރޫޕެއްގެ ދެމެދުގައި ހިންގި މާރާމާރިއެކެވެ. އޭގެ އަސްލު އަދި ނޭނގުނަސް ބޮޑަށް ބެލެވޭ ގޮތުގައި އެއީ ބަދަލު ހިފުމުގެ މާރާމާރިއެކެވެ. އެކަމުގެ ތެރޭގައި ކުޑަ ދެ ކުއްޖެއްގެ ފުރާނަ ދުއްވާލިއިރު، މިނިސްޓަރު އުމަރު މި ދައްކަވަނީ ހަމަ "ހުސް، ފޮނި" ވާހަކަތަކެއް ހެއްޔެވެ؟ ސިޔާސީ ގޮތުން "ފޮނި، ބައިސާ" ކަނޑަނީ ހެއްޔެވެ؟ އެ ކުޑަކުދިންގެ މައިންބަފައިން ނުވަތަ ބެލެނިވެރިން ކޮބައި ހެއްޔެވެ؟ ނުބެލެހެއްޓުނީ ކީއްވެ ހެއްޔެވެ؟ ގޭންގްތަކުގެ ތެރޭގައި އުޅޭ ނަމަ، އެކަމަށް ފުރުސަތު ހުޅުވުނީ ކީއްވެ ހެއްޔެވެ؟
އުމަރު މިފަހަރު ވިދާޅުވެފއި ވަނީ ގޭންގް މާރާމާރި އާއި ބޮޑެތި ކުށްތައް، އާންމުންނަށް އެނގޭ މިންވަރަށް ދަށްކުރެވޭނީ، އޭނާ ކަނޑައަޅުއްވާފައިވާ ސްޓްރެޓެޖީ އެއްކޮށް ހިންގިގެން ކަމަށެވެ. އޭގެ ތެރެއިން މިހާރު ހިންގަނީ ގޭންގްތަކުގެ އިސް ލީޑަރުންގެ ފައިގައި ޓެގް އަޅުވައި، އެމީހުން މޮނިޓަ ކުރުމުގެ އުސޫލު އެކަންޏެވެ.
"އަޅުގަނޑުގެ ސްޓްރެޓެޖީގެ ދެ ކަންތައް އަދި އޮތީ ނުފެށި. އެއީ ގޭންގްތަކުގައި އުޅޭ ކުޑަކުދިންނަށް ދ. ވާނީގައި ދެ މަސް ދުވަހުގެ ޕްރޮގްރާމެއް ހިންގުމާއި ޑްރަގްސް ބޭނުންކުރާ މީހުން ވަގުތުން ރިމާންޑް ސެންޓަރަށް ގެންދިއުން. އެ ދެ ކަންތައް ފަށައިގަތީމާ، އޭގެ މާނަ އަކީ ގޭންގް މާރާމާރި އާއި ބޮޑެތި ކުށްތައް ހުއްޓުވުމުގައި ބޮޑު ކާމިޔާބީއަކާ ހަމައަށް ދެވޭނެއޭ. އަޅުގަނޑު މިކުރާ މަސައްކަތުގެ ނަތީޖާ އޭރުން އަދި ކިރިޔާ ފެންނަން ފަށާނީ،" އުމަރު ވިދާޅުވި އެވެ.
ގޭންގްތަކުގައި އުޅޭ ކުޑަކުދިންނަށް ވާނީގައި ދެ މަސް ދުވަހުގެ ޕްރޮގްރާމްގެ މަސައްކަތް އަންނަ ހުކުރުދުވަހު ފަށާނެ އެވެ. އަދި އެއަށް ފަހު އެ ކުދިން މުޖުތަމައުގެ ތެރެއަށް ދޫކޮށްލާނީ ހަ މަސް ދުވަހުގެ އިންޓާންޝިޕަކަށް ފަހުގަ އެވެ. އެއީ ކުޑަކުދިން އިސްލާހުކޮށް، އަލުން މުޖުތަމައު އަށް ގެންނަން ހިންގާ ވަރަށް ރަނގަޅު ޕްރޮގްރާމަކަށް ވާނެ ކަމަށް މިނިސްޓަރު އުމަރު ވިދާޅުވެ އެވެ.
"ވާނީގެ ކޭމްޕަށް ގެންދަން ޖެހޭ 23 ކުއްޖަކު މިހާރު ވެސް ވަނީ އައިޑެންޓިފައި ކޮށްފައި. މި ޕްރޮގްރާމްގައި ފުރަތަމަ ވެސް 50 ކުއްޖަކު ވާނީގެ ކޭމްޕަށް ގެންދަން ޖެހޭ ކަމަށް އަޅުގަނޑުމެންގެ ރެކޯޑްތަކުން ދައްކާ. އެކަމަކު އަޅުގަނޑު ވެސް ގަބޫލުކުރަން މި ޕްރޮގްރާމް ކާމިޔާބު ކުރެވޭނީ އެތައް ފަހަރަކު ޕްރޮގްރާމް ހިންގައިގެން ކަން،" އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.
ގޭންގްތަކުގައި އުޅޭ ކުޑަކުދިން އިސްލާހު ކުރުމުގެ ޕްރޮގްރާމްގައި، އެ ކުދިންގެ މައިންބަފައިން ނުވަތަ ބެލެނިވެރިންގެ ރުހުން ނުލިބުނަސް ގެންދާ ގޮތަށް ސަރުކާރުން ވަނީ ނިންމައިފަ އެވެ. އެއީ ކޯޓު އަމުރެއްގެ ދަށުންނެވެ. ވާނީ ކޭމްޕަށް ގެންދަން ފުރަތަމަ ކަނޑައެޅި 23 ކުދިންނަކީ ބެލެނިވެރިންގެ ރުހުމާ އެކު ޕްރޮގްރާމްގެ ތެރެއަށް ވަންނަ ކުދިންކަން އުމަރު ފާހަގަކުރެއްވި އެވެ.
"ކުދިން ބެލެހެއްޓުމަކީ މައިންބަފައިންގެ ޒިންމާއެއް. އެކަމަކު އެ ޒިންމާ އެމީހުންނަށް އަދާނުކުރެވުނީމާ، ދައުލަތަށް އެބަ ޖެހޭ އެ ކުދިން ނަގައިގެން ކުދިން ރަނގަޅު ކުރަން. އެ ޒިންމާ ދައުލަތުން މި ނަގަނީ. މި ޒިންމާ ނަގާކަށް ބެލެނިވެރިންގެ ރުހުމެއް ބޭނުމެއް ނުވާނެ. ކޯޓު އަމުރެއްގެ ދަށުން އެކަން ކުރެވޭނެ،" އުމަރު ވިދާޅުވި އެވެ.
"އަޅުގަނޑަށް ވިސްނޭ މައިންބަފައިންގެ ނުރުހުމުގައި ދައުލަތުން ކުދިންނާ ހަވާލުވާއިރު، އަޅުގަނޑާ ދިމާލަށް ކިޔާނެ އެއްޗެހި. އަޅުގަނޑާ މެދު ނުރުހުން ވާނެ ވަރު އެނގޭ. ނޫސްވެރިން ބައްލަވަން ތިއްބަވާތި އަޅުގަނޑާ ދިމާލަށް އެ ދުވަހަކުން ކިޔާނެ އެއްޗެހި. އެކަމަކު ހަގީގަތަކީ ކުދިން ބަލަން މައިންބަފައިންނާ ހަވާލުކުރީމާ އެކަން އެމީހުންނަކަށް ނުކުރެވުނުކަން."
ގޭންގްތަކުގައި އުޅޭ ކުޑަކުދިން އިސްލާހުކުރުމުގެ ޕްރޮގްރާމް މިއީ އަލަށް ފަށާ ކަމަކަށް ވާތީ، މިކަމުގެ ނަތީޖާ ފެންނާނެ ގޮތެއް އަދިއެއް ނޭނގެ އެވެ. އެކަމަކު އުމަރު ދެކެވަޑައިގަންނަވާ ގޮތުގައި "ގޯހެއް ނުވާނެ" އެވެ.
ޓެގް އަޅުވަން ފެށުމުން ކުޑަކުދިން ކުރިއަށް ނެރެނީ
ގޭގްންތަކުގެ އިސް ލީޑަރުންގެ މައްޗަށް މޮނިކޮން ގާނޫނު ހިންގައި، އެމީހުން އުޅޭނޫޅޭ ގޮތް 24 ގަޑިއިރު ބަލަން ފެށުމުން، ގޭންގްތަކުން ކުޑަކުދިން ކުރިއަށް ނެރެ، އެ ކުދިން ލައްވައި ބޮޑެތި ކުށްކުރުވަން ފަށާފައިވާ ކަމަށް އުމަރު ވިދާޅުވެ އެވެ. މޮނިކޮން ގާނޫނު ކުޑަކުދިންގެ މައްޗަށް ނުހިންގާތީ އޭގެ ފައިދާ ގޭންގްތަކުގެ އިސް މީހުން ނަގަނީ ކަމަށް ސަރުކާރުން ބުނެ އެވެ.
"ކުޑަކުދިންގެ ފައިގައި ޓެގް އަޅުވައި، އެ ކުދިންގެ މައްޗަށް މޮނިކޮން ގާނޫނު ހިންގުމަކީ އަޅުގަނޑުގެ ސްޓްރެޓެޖީގައި ހިމެނޭ ކަމެއް ނޫން. އެ ކުދިން އިސްލާހު ކުރުމަށް އޮންނާނީ ކުރިއްސުރެ ވެސް ވަކި ޕްރޮގްރާމެއް ކަނޑައަޅާފައި. ވާނީގައި އެކަމަށް ހެދި ކޭމްޕް ނިމި، އަދި ކިރިޔާ މި ފަށައިގަނެވެނީ. ކޭމްޕް ނިމުމާ ހަމައަށް މިދިޔަ މުއްދަތުގައި ވެސް، ގޭންގްތަކުގެ އިސް މީހުން މިދިޔައީ ކުޑަކުދިން ލައްވައި ބޮޑެތި ކުށްތައް ކުރުވަމުން. އޭގެ އެއް ކަންތައް [މިދިޔަ ބުރާސްފަތި ދުވަހު] ތި ފެނުނީ،" އުމަރު ވިދާޅުވި އެވެ.
އަދިވެސް އުންމީދު ކުރަންވީތަ؟
ގޭންގް މާރާމާރީތައް ހުއްޓުވުމަށްޓަކައި ކޮންމެ ސަރުކާރަކުން ވެސް "މޮޅެތި" ވާހަކަތައް ދެއްކި ނަމަވެސް އެކަމުގެ އަޑިއަށް ފީނައި އެކަން ހުއްޓުވޭ ގޮތެއް ނެތެވެ. ގޭންގްތަކުގެ މީހުން ލައްވައި އެކަން ކުރުވާ މީހުން ހޯދިފައެއް ނެތެވެ. ފައިސާ ދޭ ބައެއް އެނގޭކަށް ނެތެވެ. ގޭންގްތަކުގައި އުޅޭ މީހުންގެ މައިންބަފައިންނަށް އެމީހުންގެ ޒިންމާއެއް ނުއުފުލެ އެވެ. ކުރުކޮށް ބުނާ ނަމަ، މުޅި މުޖުތަމައު މިއޮތީ މި ގޭންގް މާރާމާރިގައި ރަނގަޅަށް "ބަނދެވިފަ" އެވެ.
ފައިގައި ޓެގް އެޅުވުމުގެ ވާހަކަތަކަށް ފަހު، ދެން އޮތީ ގޭންގްތަކުގައި އުޅޭ ކުޑަކުދިން އިސްލާހު ކުރުމަށް، ވާނީ ކޭމްޕަށް ފޮނުވުމުގެ ވާހަކަ އެވެ. އެއަށް ފަހު ދެން އިވޭނީ މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ޕޮޒިޓިވްވާ މީހުން، މާފުށީގައި ހެދި ރިމާންޑް ސެންޓަރަށް ފޮނުވާ ވާހަކަ އެވެ. ރިމާންޑް ސެންޓަރުގެ މަސައްކަތް ނިމި، އެތަނަށް މިދިޔަ ހަފުތާގައި ވަނީ ލައިސަންސް ވެސް ލިބިފަ އެވެ. މުޅިއެކު 80 މީހުންގެ ޖާގައިގެ ރިމާންޑް ސެންޓަރު، ޖަލުތަކަށް ގެންނަ ބަދަލުތަކާ އެކު އަދި ފަހުން 300 މީހުންގެ ތަނަކަށް ބަދަލުކުރާ ގޮތަށް ސަރުކާރުން ވަނީ ނިންމައިފަ އެވެ.
ގޭންގް މާރާމާރީގައި އުމުރުން 14 އަހަރުގެ ފާތިރު މުހައްމަދާއި އަހުމަދު އިރުޝާމް ހިލްމީ މަރުވުމުން، އައި ފާޑުކިޔުންތަކަށް ހޯމް މިނިސްޓަރުގެ ޖަވާބަކީ ފައިގައި ޓެގް އެޅުވުމަކީ އޭނާގެ ޕްލޭން އަދި ފުރިހަމަވުން ނޫން ކަމަށެވެ. އެއާ އެކު ކުރަން ޖެހޭ ދެ ކަންތައް އޮތީ ކުރިއަށެވެ. ގޭންގްތައް ހުއްޓުވުމުގެ ނަތީޖާ ފެންނާނީ އޭރުން ކަމަށް އުމަރު ވިދާޅުވެ އެވެ. އަނެއްކާވެސް ބަލަން ތިބެންވީ އެވެ. އުންމީދު ކުރަންވީ އެވެ.
