ކިރިޔާ މަރުނުވި ހާދިސާއަކުން ކުރި ފުރަތަމަ ތަޖުރިބާ އަށް ފަހު ސާރާ މުހައްމަދު ހީކުރީ އެއީ އޭނާ ރާޅަށް ދާނެ ފަހު ފަހަރު ކަމަށެވެ. ފައިގެ ވާގަނޑު ގަލެއްގައި އަޅައިގަނެ ސާފް ބޯޑާ އެކު ބިޔަ ރާޅުތަކާ ލައި ތަޅަތަޅައި އޮތް ދުވަހު ބޮޑެތި އެތަކެއް އަނިޔާތަކެއް ލިބުނެވެ. އެކަމަކު ހަފްތާއެއް ފަހުން އަނެއްކާވެސް ބޯޑު ހިފައިގެން ގޮސް އޭނާ އޮތީ މޫދުގަ އެވެ. ރާޅުތައް ސާރާ، 25، ގެ ހިތް ދަމައިގަނެގެން ގެންދިޔައީ އެވެ.
މަޝްހޫރު "ބްލޫ ބޯލްސް" ރާޅުގަނޑު އޮންނަ ގދ. ވާދޫގައި ތިން ކުދިންގެ މަންމަ ދުވަސްތައް ހޭދަކުރަނީ އެތައް ކަމެއްގައި އަވަދިނެތި އެވެ؛ ރަށަށް ޒިޔާރަތްކުރާ ޓޫރިސްޓުންނަށް މަގު ދައްކައިދިނުމެވެ. ބައެއް ފަހަރު އެ މީހުންނަށް ކައްކާފައި ކާން ދިނުމާއި އެ މީހުން އުޅޭ ތަން ސާފުކޮށްދިނުމެވެ. ރަށުގެ އިޖުތިމާއީ ހަރަކާތްތަކެވެ. އަހަރަކު އެއްފަހަރު އޭނާ އިންތިޒާމްކުރާ ރާޅާއެޅުމުގެ މުބާރާތެވެ.
މާލޭގައި ސެކަންޑްރީ ތައުލީމް ހާސިލްކުރި ސާރާ އަށް، ރަށުގެ ހިތްގައިމު މާހައުލާ ވަތްކެއް ނުވެވޭނެ އެވެ. އަދި ރާޅާއެޅުމަކީ ދުރު ނުވެވޭ ވަރަށް އޭނާގެ ލެއާ ގުޅިލާމެހިފައިވާ ކަމެކެވެ.
"ވަރަށް ދެވިހިފާ ކަހަލަ ކަމެއް މިއީ. އެއް ރާޅު ވެސް ދުއްވާލެވިއްޖެއްޔާ ހުރިހާ ފިކުރުތަކެއް ފިލައިދިޔައީ. ވަރަށް ބޮޑު ހިތްހަމަޖެހުމެއް ލިބޭ،" ކުދިން ވެސް ގޮވައިގެން ރާޅަށް ދާ ޒުވާން މަންމަ ބުނެލި އެވެ.
ސާރާ މިހާރު އަންނަނީ އޭނާ ފަދައިން ކުޑައިރުއްސުރެ ރާޅާއަޅަން ބޭނުންވެފައި ތިބި ކުޑަކުދިންނަށާއި ޒުވާނުންނަށް އެ މަގު ކޮށައިދެމުންނެވެ. އޭނާގެ ފުރާވަރުގައި އެ ރަށަށް ރާޅާއަޅަން ޓޫރިސްޓުން މަދުމަދުން ގޮސް އުޅުނު އިރު އެކަން ކުރާ ހިތުން ހުރި ވަރު ސާރާ ހަނދާން އެބަހުއްޓެވެ. މިހާރު ޓޫރިސްޓުން އިތުރުވެ "ބްލޫ ބޯލްސް"ގެ މަގްބޫލުކަން ބޮޑުވެފައި އޮތް އިރު ވެސް ރަށު މީހުންނަށް ރާޅުގަނޑުގެ އެންމެ އެދެވޭ ބޭނުމެއް ނުހިފެ އެވެ. އެކަން ދަސްކޮށްދޭނެ މީހަކު ނެތިފައި ބޭނުންވާ އެއްޗެހި ވެސް ނުލިބެނީ އެވެ.
ރަށަށް ގޮސް އުޅޭ ޓޫރިސްޓުންގެ ބޯޑުގައި ފިރިހެންކުދިން ރާޅަށް ގޮސް އުޅުނު ގޮތަށް ދާން ސާރާ ކިތަންމެ ބޭނުންވިޔަސް ބައިވެރިވާނެ އަންހެންކުއްޖަކު ނެތި އެންމެ ފުރަތަމަ މާޔޫސްވެފައި ހުރީ އެވެ. އެކަމަކު ފަހުން ރައްޓެހި އަންހެންކުދިންތަކަކާ އެކު، ފިރިހެންކުދިންގެ އެހީތެރިކަން ލިބިގެން، ދަސްކުރަން ފެށި އެވެ. ތިން ފޫޓާއި އަށް ފޫޓާ ދެމެދުގެ ބިޔަ ރާޅު ނަގާ "ބްލޫ ބޯލްސް" އަށް ދިޔުމުގެ ކުރިން ސާރާމެން ފަރިތަކުރަން ގޮސް އުޅުނީ ކައިރީގައި އޮންނަ "ހުޓިކޮޑާ" އަށެވެ. ސީދާ ގޮނޑުދޮށަށް ކުދި ރާޅު ބިންދާ އެ ސަރަހައްދުގައި އެ މީހުންނަށް އެނގުނު ގޮތަކަށް ރާޅާއަޅަން މަސައްކަތްކުރި އެވެ.
ރާޅާއެޅުމަކީ ކޮބައިކަން ރަނގަޅަށް ދަސްކުރަން ސާރާ އަށް ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ފުރުސަތު ލިބުނީ މިދިޔަ އަހަރު "ރާޅު އެދުރު" ވާދު އަށް ކުރި ދަތުރުގަ އެވެ. ރަށްރަށަށް ގޮސް ރާޅާއަޅަން ދަސްކޮށްދޭ އެ ގްރޫޕުގެ ޕްރޮގްރާމްގައި ވާދޫގެ ފަންސާހަކަށް ކުދިން ވަނީ ބައިވެރިވެފަ އެވެ. ސާރާ އާއި އިތުރު ދެތިން ޒުވާނުން ފިޔަވައި މުޅިން ވެސް ކުޑަކުދިންނެވެ.
"އެ މީހުންނަށް އެހީތެރިވެދޭން ގޮސް އުޅުނީ ދަސްކުރަން ވެގެން. ބޮޑަށް ޓްރެއިންވާން ބޭނުންވީ،" ސާރާ ބުންޏެވެ.
އެއަށް ފަހު އޭނާ އެނބުރުނީ ރަށުގައި އޮތް ރާޅާއެޅުމުގެ ރޫހު ކުރިއެރުވުމުގެ މަސައްކަތަށެވެ. މިދިޔަ އަހަރު އޭނާ ވަނީ "ލިއްގެހުދަޓާ"ގެ ނަމުގައި ރާޅާއެޅުމުގެ މުބާރާތެއް ތައާރަފްކޮށްފަ އެވެ. ހުރިހާ އުމުރެއްގެ މީހުންނަށް ހުޅުވާލައިގެން އަހަރަކު އެއްފަހަރު ބާއްވަން ނިންމާފައިވާ އެ މުބާރާތުގައި ފުރަތަމަ ފަހަރު ވެސް 52 ކުއްޖަކު ބައިވެރިވި އެވެ.
"ފެނޭ، ވަރަށް ގިނަ ކުދިން ޝައުގުވެރިވެފައި ތިބޭ ތަން. މީހުން ބޭނުންކޮށް ހަލާކުވެފައި ހުންނަ ބޯޑުތައް ހިފައިގެން ދަސްކުރަން ގޮސް އުޅޭ. އެ ތަން ފެނިފައި ހިތަށް އެރީ ސާރާ އަށް އެނގުނު މިންވަރަކުން އެ ކުދިން ތަމްރީންކޮށްދޭނީއޭ. އެހެންވެ އަމިއްލަ އަށް އިސްނަގައިގެން ރަށުގެ އެންމެންނާ މަޝްވަރާކޮށްފައި އެންމެން ވެގެން މުބާރާތް ބޭއްވީ. އެންމެ ފުރަތަމަ، ތިން ދުވަހުގެ ޓްރެއިނިންއެއް ހިންގައިގެން ދަސްކޮށްދިނީ. ދެން މުބާރާތް ބޭއްވީ،" ސާރާ ބުންޏެވެ.
"އޭގެ ނަތީޖާ ވަރަށް ރަނގަޅު. ގިނަ ކުދިންނަށް ފަތަން އެނގި، ބޯޑު ބެލެންސްކުރަން އެނގި، ދުއްވަން އެނގުނު. ދަސްކުރަން ދާން ކުދިން އެދުނީމަ، ގިނަ މައިންބަފައިން ޖެހިލުންވޭ ފޮނުވަން. އެކަމަކު މުބާރާތެއް ގޮތަށް ބޭއްވީމަ ރަށުގެ ވަރަށް ގިނަ މީހުންގެ ސަޕޯޓް ލިބުނު."
މި އަހަރުގެ މުބާރާތަށް ތައްޔާރުވަމުން އަންނަ ސާރާގެ އުއްމީދަކީ އަތޮޅުގެ އެހެން ރަށްރަށަށް ވެސް "ލިއްގެހުދަޓާ" ހުޅުވާލުމެވެ. އެކަމަކު އޭނާ ބުނިގޮތުގައި ބޯޑުތަކާއި އެ ނޫން ވެސް ސާމާނު ނެތުމުގެ ގޮންޖެހުން ވަރަށް ބޮޑެވެ. ރަށް ގިރުމުގެ ސަބަބުން ވެއްޓެން ކައިރިވެފައި ހުރި މުސްކުޅި ނިކަ ގަހަކަށް ނިސްބަތްކޮށް، ހުވަދޫ ބަހުރުވައިން ނިކަ ގަހަށް ކިޔާ ނަމުން ނަން ދީފައިވާ މުބާރާތުގައި، މިދިޔަ އަހަރު 52 ބައިވެރިން ބޭނުންކުރީ އެންމެ ފަސް ބޯޑެވެ.
"ލިބެނީ ވެސް ވަރަށް ކުދިކުދި ބޯޑުތައް. ބޯޑުތަކާ ބަރުދަނާ ދިމާނުވާ މައްސަލަ ވަރަށް ބޮޑު. ކުދިކުދި ބޯޑުތަކަށް ބޮޑެތި މީހުން އެރީމަ ނުވެސް ދުއްވޭ،" ސާރާ ފާހަގަކުރި އެވެ.
އެކަމަކު ވެސް، ރަށުގެ ކުޑަކުދިންނާއި ޒުވާނުންގެ ރޫހު ސާރާ އަށް ފެންނަނީ ވަރަށް ވަރުގަދަކޮށެވެ. އުމުރުން އެންމެ ހަތް އަހަރާއި ފަސް އަހަރާއި ތިން އަހަރުގައި އޭނާގެ އަމިއްލަ ކުދިން ވެސް ރާޅަށް ދެ އެވެ. ސާރާ ބުނިގޮތުގައި ގާތްގަނޑަކަށް 700 މީހުން ދިރިއުޅޭ ވާދޫގެ ބޮޑެތި މީހުން ވެސް ރާޅާއަޅަން ޝައުގުވެރިވެ އެވެ. އެކަމަކު އޭނާއެކޭ އެއްފަދައިން އެ އެންމެން ވެސް ތިބީ ބޯޑާއި ތަމްރީން ނުލިބިފަ އެވެ.
"އަސްލު އެހާ މޮޅެއް ނޫން. ބޭނުންވާ ވަރަކަށް މޮޅެއް ނޫން. އެކަމަކު އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ ވާނެ،" އަމިއްލަ ހުނަރާ ބެހޭގޮތުން ސާރާ ބުނެލި އެވެ.
ޓޫރިސްޓުންނަށް ޚިދުމަތް ދޭ ބްލޫ އޯޝަން މޯލްޑިވްސްގެ މަންދޫބެއްގެ ގޮތުގައި މަސައްކަތްކުރާ ސާރާ ފާހަގަކުރިގޮތުގައި އެންމެ ގެސްޓް ހައުސްއެއް ހުރި ރަށުގައި ޓޫރިޒަމް ފުޅާވާން ޒުވާނުން ބޭނުންވެ އެވެ. އަދި ރާޅާއެޅުން އާމްދަނީ ލިބޭ މަސައްކަތަކަށް ބަދަލުވާނެ ދުވަހަކަށް އެ މީހުން އިންތިޒާރުކުރެ އެވެ.
"ގިނަ އަދަދެއްގެ ސާފަރުން އުޅޭ ރަށަކަށް ވެފައި ރާޅާއަޅައިގެން އާމްދަނީއެއް ލިބުމަކީ ޒުވާނުން ވަރަށް އެދޭ ކަމެއް. އޭރުން ރަށުގައި ތިބެގެން، ކުރާ ހިތްވާ ކަމަކުން އާމްދަނީ ހޯދޭނެ،" ސާރާ ބުންޏެވެ.
އޭނާ އަށް ވެސް، ރަށު ލޯތްބާއި ރާޅު ލޯތްބަކީ އެކައްޗެކެވެ. ފިރިމީހާ އާއި ތިން ކުދިންނާ އެކު ހަޔާތް ވޭތުކުރަން އެއަށް ވުރެ ވަކިން އުފާވެރި ގޮތެއް ސާރާއަކަށް ނެތެވެ.
"އަސްލު ބޭނުންވަނީ ރަށުގައި ހުރެގެން ރަށުގެ ކުރިމަގަށް، ރަށުގެ ތަރައްގީ އަށް ކަންތައްތަކެއް ކުރަން،" ރަށު ކައުންސިލްގެ ގޮނޑިއަކަށް 2014ގައި ވާދަކޮށްފައިވާ ސާރާ ބުނެލި އެވެ.
ފުރަތަމަ ފަހަރަށް "ބްލޫ ބޯލްސް" އަށް ދިޔަ ދުވަހު އަނިޔާވެ، ބޯ މައްޗަށް ބިންދަމުން ދިޔަ ރާޅުތަކު ތެރޭގައި ގެނބެމުންދިޔަ އިރު ދިރިހުންނާނެ ކަމުގެ އުއްމީދު ސާރާ އަށް ގެއްލުނެވެ. އެކަމަކު ފައިގެ ވާގަނޑު ނައްޓާލައިގެން އަމިއްލަ އަށް ސަލާމަތްވާނެ ހިތްވަރު އޭނާ ވަނީ ހޯދައިފަ އެވެ. އެ ބިރުވެރި ތަޖުރިބާ އަށް ފަހު އަނެއްކާވެސް އެނބުރި ރާޅުގަނޑަށް ދިޔަ ގޮތަށް، ރަށު މީހުންގެ ހިތުގައި ޖަހާ ރާޅު ވިންދު އަޑުއެހުމުގެ ހިތްވަރު ވެސް ސާރާގެ އެބަހުއްޓެވެ.
