ފުލުހުން ނުފޫޒެއްގެ ތެރޭގައި، ތެދެއްތަ؟

ކޮންމެ ސަރުކާރެއްގައި ވެސް ހަމަ އެ މައްސަލަ އެވެ. ސަލާމަތާއި ރައްކާތެރިކަން ރައްޔިތުންނަށް ކަށަވަރުކޮށްދިނުމުގެ ޒިންމާ ހަވާލުކޮށްފައިވާ ފުލުހުންގެ ނާއިންސާފުގެ ވާހަކަ އެވެ. އޭރަކު އޮންނަ ސަރުކާރެއް ބުނާހާ ގޮތެއް ހަދާ ކަމުގެ ޝަކުވާ އެވެ. ތަހުގީގުތަކުން ފެށިގެންގޮސް މީހުން ހައްޔަރުކުރުމާ ހަމައަށް ވެސް ސިޔާސީ ނުފޫޒު ފޯރުވާކަމުގެ ތުހުމަތެވެ. މިއީ ފުލުހުންގެ މުއައްސަސާ އަށް 14 އަހަރުވީއިރު މެދުނުކެނޑޭ ޝަކުވާއެކެވެ.

ރައީސް މައުމޫން އަބްދުލްގައްޔޫމުގެ ސަރުކާރުގައި ފުލުހުންގެ އަނިޔާވެރިކަން އިންތިހާއަށް ދިޔަ ކަމުގެ ތުހުމަތު އޭރުގެ އިދިކޮޅު ފަރާތްތަކުން ކުރި އެވެ. ރައީސް މުހައްމަދު ނަޝީދުގެ ސަރުކާރުގައި ފުލުހުން ހައްޔަރު ކުރާ މީހުން އެމްޑީޕީގެ މަޖިލިސް މެމްބަރުންގެ އޯޑަރަށް ދޫކުރަން ޖެހޭ ކަމުގެ ޝަކުވާ ބޮޑުވި އެވެ. ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީންގެ ސަރުކާރަށް ބަލާއިރު ކުރެވޭ ތުހުމަތުތައް އަދި މާ ބޮޑެވެ. ފުލުހުން ބޭނުންކޮށްގެން ޖިނާއީ ކުށްތައް ކުރުވުމާއި މީހުން ފްރޭމްކޮށް އަދަބު ދޭކަމުގެ ބޮޑެތި ތުހުމަތުތައް ކުރެވެ އެވެ.

ހަނގުރާމަވެރި ހަތިޔާރު ގެންގުޅުމުގެ ކުށުގައި 11 އަހަރުގެ ޖަލު ހުކުމެއް އިއްވާފައިވާ ކުރީގެ ޑިފެންސް މިނިސްޓަރު ކާނަލް ނާޒިމްގެ ފަރާތުން ވެސް ފުލުހުންނަށް އެފަދަ ތުހުމަތުތަކެއް ކުރެއެވެ. ނާޒިމްގެ އާއިލާއިން ތުހުމަތު ކުރާ ގޮތުގައި ނާޒިމް ކޮޓަރިން ފެނުނު ފިސްތޯލައަކީ ފުލުހުން އެ ކޮޓަރި އަށް ވެއްދި ފިސްތޯލައެކެވެ. އެ ފިސްތޯލައިން ފުލުހެއްގެ ޑީއެންއޭ ފެނިފައިވާ ކަމަށް ވެސް އާއިލާއިން ބުނެއެވެ.

މިފަހުން ފުލުހުން ކުރިއަށް ގެންދާ ތަހުގީގަށް އަލިއަޅުވާލައި ކުރީގެ ޑެޕިއުޓީ ޕްރޮސިކިއުޓާ ޖެނެރަލް ހުސެއިން ޝަމީމް ވަނީ، ރިޝްވަތު ދިނުމާއި ސަރުކާރު ވައްޓާލަން އުޅުމުގެ ތުހުމަތުގައި ހައްޔަރުކޮށްފައިވާ ރައީސް މައުމޫންގެ މައްސަލާގައި ހެއްކެއްގެ ގޮތުގައި ފުލުހުން ހޯދި ކަޅު ފޮއްޓާ ގުޅޭ ގޮތުން ސުވާލު އުފައްދަވައިފަ އެވެ. އޭނާ ވިދާޅުވީ ފުލުހުންނަށް އެ ކަޅު ފޮށި ފެނުނީ، އެފަދަ ފޮއްޓެއް ފެންނާނެ ކަމަށް ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީން ވިދާޅުވި ފަހުން ކަމަށެވެ.

މީގެ ކުރިން ވެސް އެފަދަ ގޮތަކަށް ފުލުހުން ހެކި ހޯދާފައި ވާތީ ކަންބޮޑުވެވަޑައިގަންނަވާ ކަމަށް ވެސް ޝަމީމް ވިދާޅުވި އެވެ. އޭނާ އެހެން ވިދާޅުވުމުން ޝަމީމްގެ މައްޗަށް ޖިނާއީ ތަހުގީގެއް ފުލުހުން ވަނީ ފަށައިފަ އެވެ. އެއީ ޝަމީމްގެ އިތުރުން އެހެން ގާނޫނީ ވަކީލުންގެ ވެސް ފާހަގަ ކުރައްވާފައިވާ ކަންބޮޑުުވުމެކެވެ.

ދެން އޮތީ ސިޔާސީ އެކިއެކި ހަރަކާތްތަކުގެ ވާހަކަ އެވެ. މިފަހުން ސިޔާސީ ފަރާތްތަކުން ކުރިއަށްގެންދާ ހަރަކާތްތައް ހުއްޓުވުމުގައި ފުލުހުން އަމަލުކުރަމުން ދަނީ ނާއިންސާފުން ކަމަށް ބުނެ އެތައް ފާޑުކިޔުމެއް ވަނީ އަމާޒުވެފަ އެވެ. އިދިކޮޅު ފަރާތްތަކުން ކުރިއަށްގެންދާ އެއްވުމެއް ފެށުމާއެކު ފުލުހުން އައިސް ބާރުގެ ބޭނުންކޮށްގެން އެ އެއްވުން ހުއްޓުވަ އެވެ. އެކަން އެގޮތަށް އޮތްއިރު ސަރުކާރުން ކުރިއަށްގެންދާ އެއްވުންތަކަށް މަގުތައް ބަންދުކޮށްދީގެން ފުލުހުން ސެކިއުރިޓީ ބަލަހައްޓަމުން ގެންދާތީ އިދިކޮޅު ފަރާތްތަކުން އަންނަނީ ވަރަށް ބޮޑަށް ފާޑުކިޔަމުންނެވެ. އިދިކޮޅު ފަރާތްތަކުން ބުނާގޮތުގައި ފުލުހުންނަށް އަމުރު ކުރަނީ، ވެރިކަންކުރާ ޕާޓީންނެވެ.

އައްޑޫ މީދޫ ދާއިރާގެ މެމްބަރު ރޮޒައިނާ އާދަމް ވިދާޅުވީ ދިވެހި ސިފައިންނާއި ފުލުހުންނަށް މިހާރު އަމުރުކުރާ ކޮމާންޑަރުންނަކީ ޕީޕީއެމް ޕާލަމެންޓްރީ ގުރޫޕްގެ ލީޑަރު އަހުމަދު ނިހާނާއި އެ ޕާޓީގެ ނައިބު ރައީސް އަބްދުއްރަހީމް އަބްދުﷲ ކަމަށާއި އެކަމާ ހިތާމަ ކުރައްވާ ކަމަށެވެ. އެމްޑީޕީގެ ސަރުކާރުގައި އެ ތުހުމަތު އޮތީ ހަމަ އެގޮތަށް ވެރިކަން ކުރާ ޕާޓީއަށް ނިސްބަތްކޮށެވެ.

މިހެން މިވަނީ ކީއްވެ؟

ފުލުހުންގެ މުއައްސަސާގެ މިނިވަންކަން ގެއްލި ސިޔާސީ މީހުންގެ އޯޑަރަށް ކަންކުރާ ބަޔަކަށް ފުލުހުން ވުމުގެ ފަހަތުގައި ބޮޑު ސަބަބުތަކެއް ވެ އެވެ. އޭގެ މައިގަނޑު ސަބަބަކީ ފުލުހުންގެ ދައުރު އަދާކުރުމުގެ އެންމެހާ ކަންތައްތައް ރާވައި، ދުވަހުން ދުވަހަށް ބެލެހެއްޓުމުގެ ޒިންމާ ހަވާލުކޮށްފައިވާ ފުލުހުންގެ ކޮމިޝަނަރަކީ އޭރެއްގެ ރައީސެއްގެ ބާރުގެ ދަށުގައި ހުންނަ މީހަކަށްވުމެވެ.

ފުލުހުންގެ ގާނޫނުގައި ބުނާގޮތުން ކޮމިޝަނާ އޮފް ޕޮލިސް އައްޔަން ކުރުމާއި ވަކިކުރުމުގެ ހުރިހާ ބާރެއް ލިބިފައިވަނީ ރައީސް އަށެވެ. ރައީސް ބޭނުންވެއްޖެ ކޮންމެ އިރެއްގައި ކޮމިޝަނާ ވަކިކުރެވޭނެ އެވެ.

ފުލުހުންގެ އެންމެ އިސް މުވައްޒަފު ކަމަށް ގާނޫނުގައި ބުނާ ކޮމިޝަނާ އޮފް ޕޮލިސް، ރައީސް ބޭނުން ކޮންމެ ވަގުތެއްގައި ވަކިކުރުމުގެ ބާރު ސިޔާސީ ފަރާތަކަށް ލިބިފައިވުމުގެ ނަތީޖާއަކީ ސިޔާސީ މީހާ އަންގާގޮތަށް ކޮމިޝަނަރު އެނބުރެން ޖެހުމެވެ. ކޮމިޝަނާ އެނބުރުމުން މުޅި މުއައްސަސާ އެނބުރެނީ ސިޔާސީ ބޭފުޅުން ބޭނުންވާ ގޮތަށެވެ.

"މިފަހަކުން ވެސް ފެނިގެން އެދިޔައީ 24 ގަޑިއިރު ނުވަނީސް ދެ ކޮމިޝަނަރުން އައްޔަން ކުރިތަން. އެ ހާލަތުގައި ކޮމިޝަނާ ހުރެ މިނިވަންކޮށް މަސައްކަތް ކުރާނެގޮތެއް ވިދާޅުވެބައްލަވާ. ކޮމިޝަނާގެ މަގާމުގައި ހުންނަ ނަމަ ޖެހޭނީ ސިޔާސީ އޯޑަރަށް ތަބާވާން. މިއީ މިވާގޮތަކީ،" ގިނަ އަހަރުތަކެއް ވަންދެން ފުލުހުންގެ އިސް މަގާމުތަކެއް ފުރުއްވާފައިވާ ބޭފުޅަކު ވިދާޅުވި އެވެ.

ފުލުހުންގެ ގާނޫނު ބުނާގޮތުން ފުލުހަކު ވަޒީފާއިން ވަކިކުރާ ނަމަ އޭނާއަށް އެތައް ފުރުސަތުތަކެއް ލިބިގެންދެ އެވެ. މައްސަލަ ބަލައި ނިންމުމަށްފަހު ޑިސިޕްލިނަރީ ބޯޑަށް ހުށަހަޅައި ދެ ފަރާތަށް ޖަވާބުދާރީވުމުގެ ފުރުސަތު ލިބިގެންދެ އެވެ. އެ ބޯޑުން ނިންމާގޮތާ މެދު ހިތްހަމަނުޖެހޭ ނަމަ އެޕީލް ބޯޑަށް ހުށަހެޅެ އެވެ.

އެއީ އާދައިގެ ފުލުހަކު އުސޫލުތަކާ ހިލާފުވެގެން ވަޒިފާއިން ވަކިކުރާއިރު އެ ފުލުސް މީހާއަށް އޮންނަ ހައްގުތަކެެވެ. ނަމަވެސް ފުލުހުންގެ މައްޗަށް އަމުރު ކުރުމަށް ހުންނަ އެންމެ އިސްވެރިޔާ ކޮމިޝަނާ އޮފް ޕޮލިސް ވަކިކުރާއިރު އޭނާއަށް އޭގެން އެއްވެސް ފުރުސަތެއް ނުލިބެ އެވެ.

އުސޫލު ބަދަލު ކުރަން ކުރި މަސައްކަތް ކާމިޔާބެއް ނުވި

ކުރިން ފާހަގަ ކުރި ކަންތައްތަކުގެ ސަބަބުން ކޮމިޝަނާ އޮފް ޕޮލިސް އަށް މިނިވަން ކަމާއެކު މަސައްކަތް ކުރުމުގެ ފުރުސަތު ނުލިބޭތީ އެ އުސޫލް ބަދަލު ކުރުމަށް 2011 ވަނަ އަހަރު ވަނީ މަސައްކަތްތަކެއް ކޮށްފަ އެވެ. ފުލުހުން ވަނީ ކޮމިޝަނާ އޮފް ޕޮލިސް ވަކިކުރެވޭނެ އުސޫލުތަކެއް ގާނޫނަށް އިތުރު ކުރަން މަސައްކަތް ކޮށްފަ އެވެ.

ފުލުހުންގެ ގާނޫނަށް އިތުރުކުރަން މަސައްކަތް ކުރި ކަންތައްތަކުގެ ތެރޭގައި ކޮމިޝަނާ އޮފް ޕޮލިސް މަގާމުން ވަކިކުރެވޭނީ ފުލުހުންގެ އެކްޒެކްޓިވް ބޯޑުގެ ލަފަޔާއެކު މަޖިލީހުން ކަމަށް ކަނޑައެޅި އެވެ. ނަމަވެސް އެ އިސްލާހު މިހާތަނަށް ގެނެސްފައެއްނުވެ އެވެ.

މުއައްސަސާތަކުގެ މިނިވަން ކަމަށްޓަކައި އިސްވެ ފާހަގަ ކުރި ފަދަ ފިޔަވަޅުތަކަކީ ރާއްޖޭގެ ގާނޫނުތަކުގައި މިހާރު ވެސް ހިމަނާފައިވާ ކަންތައްތަކެވެ. ފަނޑިޔާރަކު މަގާމުން ވަކިކުރެވޭނީ މަޖިލީހުގެ ޖަލްސާ އަށް ހާޒިރުވާ މެންބަރުންގެ ތިންބައިކުޅަ ދެބައިގެ ވޯޓު ލިބިގެން ކަމަށް ފަނޑިޔާރުންގެ ގާނޫނުގައި ލިޔެފައިވެ އެވެ. މިނިވަން މުއައްސަސާތަކުގެ ވެރިން ވެސް ވަކިކުރެވޭނެ ކަމަށް ކަނޑައަޅާފައިވަނީ ކުރިން ފާހަގަ ކުރި އުސޫލުގެ ތެރެއިންނެވެ.

ސަލާމަތާއި ރައްކާތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުމުގެ ޒިންމާ ހަވާލުކޮށްފައިވާ ފުލުހުންނަށް ސިޔާސީ ފަރާތްތަކުގެ ނުފޫޒު ފޯރުވައި އެ މުއައްސަސާގެ އަގު ވެއްޓެމުން ދާއިރު އެކަންކަން ހައްލުކުރަން ފިޔަވަޅުތައް އަޅަން މިހާރު ވެސް މިވަނީ ލަސްވެފަ އެވެ. މަޖިލީހާއި ސަރުކާރުން އިހުލާސްތެރިކަމާއެކު އެ ފިޔަވަޅުތައް އަޅައިދޭން ޖެހެ އެވެ.