ޔަހޫދީން ބިރުން ފިތްކަނޑުވާލި ހަމާސްގެ ބާރާއި ފަންވަރު!

ފަލަސްތީނުގައި ހިންގާ އަސްކަރީ އަދި ސިޔާސީ ޖަމާއަތްތަކުގެ ތެރެއިން އެ ބިމުގައި މިވަގުތު އެންމެ ބާރު ގަދައީ، ގާޒާގައި 2006 ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން ވެރިކަން ކުރަމުން އަންނަ ހަމާސް ޖަމާއަތެވެ. ހުޅަނގު އައްސޭރީގައި މިހާރު އޮތް ފަލަސްތީނުގެ މައި ސަރުކާރު ނިސްބަތްވާ ފަތަހް ޖަމާއަތުގެ މައްޗަށް، 2006ގެ އާންމު އިންތިޚާބުގައި ކުރި ހޯދުމަށް ފަހު، ގާޒާގައި އޮތީ ހަމާސްގެ ބާރެވެ.

އިޒްރޭލުގެ އަޅުވެތިކަމާ ދެކޮޅަށް ހަރަކާތްތެރިވާ ފަލަސްތީނުގެ ޖަމާއަތްތަކުގެ ތެރެއިން އިޒްރޭލަށް ވެސް އެންމެ ބޮޑު ތުރާލަކަށް ވެފައި އޮތީ ހަމާސް އެވެ. މުޅި ގާޒާގައި އެމީހުންގެ ބާރު އޮތުމުގެ އިތުރުން ހުޅަނގު އައްސޭރި އާއި ދެކުނު ލުބްނާން އަދި ސީރިޔާގައި ދިރިއުޅޭ ފަލަސްތީނުގެ ރެފިއުޖީންގެ މެދުގައި ވެސް އެންމެ މަގުބޫލު ޖަމާއަތަކީ ހަމާސް އެވެ.

ހަމާސް ޖަމާއަތުގެ ބިންގަލަކީ، 1928 ވަނަ އަހަރު މިސްރުގައި އުފެދުނު ދީނީ ސިޔާސީ ޖަމާއަތް، އަލް އިޚްވާނުލް މުސްލިމޫން (މުސްލިމް ބްރަދަހޫޑް) އެވެ. ފަލަސްތީނުގައި ހަމާސް ޖަމާއަތުގެ ހަރަކާތްތައް ފެށިގެން އައީ، އިޒްރޭލުގެ އަޅުވެތިކަމާ ދެކޮޅަށް، އިޚްވާނުލް މުސްލިމޫންގެ ގާޒާ ގޮފި (ހަމާސް)ގެ ފަރާތުން 1987 ވަނަ އަހަރު އިންތިޒާމުކުރި، ހަށިފޮޅައިލުމުގެ ފުރަތަމަ ހަރަކާތް (ފުރަތަމަ އިންތިފާޟާ)ގެ ތެރެއިންނެވެ.

އޭގެ ފަހުން މިވީ 36 އަހަރުގެ ތެރޭގައި، ސިޔާސީ ގޮތުންނާއި އަސްކަރީ ގޮތުން ހަމާސްގެ ބާރު އެތައް ގުނައަކަށް ގަދަވެ، ފަލަސްތީނުގެ މިނިވަންކަމަށް މަސައްކަތް ކުރާ އެންމެ ބާރު ގަދަ ޖަމާއަތަކަށް ވެފައިވަނީ ހަމާސް އެވެ.

ޒަޔަނިސްޓު ޔަހޫދީން 1948 ވަނަ އަހަރު ފަލަސްތީނު އަޅުވެތިކުރި ފަހުން، މިއަދާ ހަމައަށް ވެސް ފަލަސްތީނު ރައްޔިތުންގެ މައިގަނޑު ހަތިޔާރަކީ އޮއްގަލާއި ހިލަ އެވެ. ދުރުގައި ތިބެގެން ހަމަލާ ދޭން ޖެހިއްޖެ ނަމަ، ސާޅަނގައިގައި ލާފައި އުކާ ހިލަ އެވެ. އިޒްރޭލުގެ އަސްކަރީ އުޅަނދެއް އަތްފޯރާ ފަށަށް އަތުވެއްޖެ ނަމަ، އެމީހެއްގެ އަތު ޖެހުނު އެއްޗަކުން ހަމަލާ ދިނުމެވެ.

ނަމަވެސް ފަލަސްތީނުގެ ސިޔާސީ ކޮންމެ ޖަމާއަތެއްގެ ދަށުން ހިންގާ އަސްކަރީ ގޮފީގެ މެމްބަރުން ހަތިޔާރު ގެންގުޅެ އެވެ. އާންމު ގޮތެއްގައި އެ ހަތިޔާރު ހޯދަނީ، ސީރިޔާ އާއި އީރާން އަދި ލުބްނާނުންނާއި މިސްރުންނެވެ. ގާޒާގެ ތެރެއަށް ހަތިޔާރު އެތެރެކުރުމަށް އެންމެ ގިނަ ދުވަހު ބޭނުންކުރި މަގަކީ، ގާޒާ އިން މިސްރުގެ ސީނާގެ ތެރެއަށް އަށް ކޮނެފައި އޮތް ސިއްރު ބިންގަރާސްތަކެވެ.

އެތައް ސަތޭކަ ކިލޯމީޓަރެއްގެ ދުރަށް، އަދި އެތައް ކިލޯމީޓަރެއްގެ ފުނަށް ކޮނެފައިވާ ބިންގަރާސްތަކުން ގާޒާ އަށް ހަތިޔާރު އެތެރެކުރުމުގައި އެންމެ މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކުރަނީ، މިސްރުގައި އޮންނަ އިޚްވާނުލް މުސްލިމީން ޖަމާއަތެވެ.

ފަލަސްތީނުގައި 2006 ވަނަ އަހަރު އޮތް އާންމު އިންތިޚާބުގައި ހަމާސް ޖަމާއަތް ކުރި ހޯދުމާ ގުޅިގެން، އިޒްރޭލުން ގާޒާއާ ދެކޮޅަށް ވަރުގަދަ ފިޔަވަޅުތަކެއް އެޅި އެވެ. އެ ދަތިކުރުމުގެ ތެރޭގައި ގާޒާ އޮވެ، ހަމާސް ޖަމާއަތުގެ ލީޑަރު އިސްމާއީލް ހަނިއްޔާ ފަލަސްތީނުގެ ބޮޑުވަޒީރު ކަމުގެ މަގާމާ މާޗް 29، 2006 ގައި ހަވާލުވެވަޑައިގަތުމާ އެކު، ފަތަހް އާއި ހަމާސްއާ ދެމެދު ވެރިކަމުގެ ކޯޅުން ފެށުނެވެ.

އެންމެ ފަހުން ޖޫން 10، 2007 ގައި ދެ ޖަމާއަތުގެ މެދުގައި ގާޒާގައި އަސްކަރީ ކުރިމަތިލުންތަކެއް ފެށުނެވެ. ފަސް ދުވަސް ފަހުން މި ކުރިމަތިލުންތައް ނިމިގެން ދިޔައިރު، ހަމާސް ޖަމާއަތުން ގާޒާގެ ފުރިހަމަ ކޮންޓްރޯލް ނަގައި، ގާޒާގައި ތިބި ފަތަހް ޖަމާއަތުގެ ހުރިހާ އިސް ވެރިން ގާޒާ އިން ބޭރުކުރި އެވެ.

ހަމާސް ޖަމާއަތް އުފެއްދުމާ އެކު، އަސްކަރީ ގާބިލުކަން އިތުރުކުރުމުގެ މަސައްކަތް ހަމާސް އިން ފެށި އެވެ. ހަމާސްގެ ކުރިމަތިލުންތައް ފެށުނު ދުވަސްވަރު، އިޒްރޭލު ސިފައިންނަށް ހަމަލާ ދިނުމަށް ބޭނުންކުރީ، އާދައިގެ ރައިފަލާއި އަތުބޮން ފަދަ އާދައިގެ ހަތިޔާރެވެ.

ނަމަވެސް، 2005 ވަނަ އަހަރު އިޒްރޭލު ސިފައިން ގާޒާ އިން ފޭބުމާއެކު، ހަމާސްގެ އަސްކަރީ ގާބިލުކަން އިތުރު ކުރުމުގެ ފުރުސަތު ތަނަވަސްވެގެން ދިޔަ އެވެ. އެ ގޮތުން އެންމެ ފުރަތަމަ އުފެއްދި ރޮކެޓްތައް އުފެއްދުމުގައި ހަމާސް އިން ބޭނުންކުރީ، ގާޒާ އިން އިޒްރޭލު ސިފައިން ފައިބައިގެން ދިޔައިރު، އެކި ތަންތަނަށް ދޫކޮށްލެވިފައި ނުވަތަ ނުގެންދެވިފައި ހުރި ބޮޑުބަޑީގެ އުންޑަތަކާއި ވަޒަން ފަދަ ގޮވާ ތަކެއްޗެވެ.

އިޒްރޭލު ސިފައިން ގާޒާއިން ފައިބައި، ގާޒާ އާއި މިސްރާ ދެމެދު އެއްގަމު މަގުން ވިޔަފާރީގެ މުއާމަލާތްތައް ކުރެވޭ ގޮތަށް، ރަފަހް ބޯޑަރު ހުޅުވައިލުމާ އެކު، ގާޒާގެ ތެރެއަށް ވަގަށް ހަތިޔާރު އެތެރެ ކުރުމުގެ ފުރުސަތު ހަމާސް އަށް ފަހިވި އެވެ. އެކި ގައުމުތަކުން މިސްރަށް ގެނެސް، މިސްރުގެ ތެރެއިން ގާޒާ އަށް ވަގަށް އެތެރެކުރި ހަތިޔާރުތަކުގެ ތެރޭގައި، ކުރީގެ ސޮވިއެޓް ޔޫނިއަންގައި އުފައްދާފައި ހުރި ކަޓްޔޫޝާ ރޮކެޓް ވެސް ހިމެނެ އެވެ.

ގާޒާގެ ތެރެއިން އިޒްރޭލުގެ ތެރެއަށް ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ރޮކެޓް ހަމަލާއެއް ދިނީ 2006 ވަނަ އަހަރުގެ ތެރޭގަ އެވެ. ހަމާސް އިން ބޭނުންކުރީ ކަޓްޔޫޝާ ރޮކެޓެވެ. އޭގެ އެއް އަހަރު ފަހުން، 2007 ވަނަ އަހަރު އެއްގަމާއި ކަނޑާއި ވައިގެ މަގުން، އިޒްރޭލުން މުޅި ގާޒާ ހިސޯރުކުރި އެވެ. އެއްވެސް މީހަކު ގާޒާ އަށް ވަދެ ނުކުތުން މަނާކުރި އެވެ. އެއްވެސް އެއްޗެއް ގާޒާ އަށް އެތެރެ ނުކުރެވޭނެ ގޮތް ހެދި އެވެ.

މި ހިސޯރާ އެކު، ހަމާސް ޖަމާއަތުގެ އަސްކަރީ ގޮފި، އިއްޒުއްދީން އަލް-ގައްސާމް ބްރިގޭޑް (ގައްސާމް ބްރިގޭޑް)ގެ އަސްކަރީ ހަރަކާތްތައް އިތުރުކުރި އެވެ. އަދި އަމިއްލަ އަށް ރޮކެޓް އުފެއްދުމުގެ މަސައްކަތް ހަމާސް އިން ފެށި އެވެ.

ހަމާސްގައި މިވަގުތު ވެސް ހުރި އެންމެ ފާހަގަކޮށްލެވޭ ހަތިޔާރަކީ އެކި ރާސްތާގެ ރޮކެޓްތަކެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި ހަމާސްގެ ފަންނީ ޓީމުތަކުން އަމިއްލައަށް އުފައްދާ ރޮކެޓްތަކާއި އެހެން ގައުމުތަކުގައި އުފައްދާފައި ހުރި ރޮކެޓްތައް ހިމެނެ އެވެ.

އިޒްރޭލަށް ހަމަލާ ދިނުމަށް މިހާތަނަށް ބޭނުންކުރި ރޮކެޓްތަކުގެ ތެރޭގައި، އީރާންގައި އުފައްދާފައިވާ ފަޖްރު-5 މަރުކާގެ، 75 ކިލޯމީޓަރަށް ދަތުރުކުރާ ރޮކެޓާއި، 160 ކިލޯމީޓަރަށް ދަތުރުކުރާ، ސީރިޔާގެ އުފެއްދުމަށް ކަމަށްވާ އެމް-302 މަރުކާގެ ރޮކެޓް ހިމެނެ އެވެ. އޭގެ އިތުރުން ހަމާސް އިން އަމިއްލަ އުފައްދާފައިވާ، 80 ކިލޯމީޓަރަށް ދަތުރުކުރާ އެމް-75 މަރުކާގެ ރޮކެޓް ހިމެނެ އެވެ.

މި ހުރިހާ ރޮކެޓަކީ ވެސް، ގާޒާ އިން ފޮނުވާލައިގެން އިޒްރޭލުގެ ވެރިރަށް ތަލް އަބީބް އަށާއި ގުދުސަށް ވެސް ހަމަލާ ދިނުމުގެ ގާބިލުކަން ލިބިފައިވާ ރޮކެޓްތަކެވެ. މި ނޫނަސް ހަމާސްގެ ރޮކެޓް ކޮށާރުގައި، ހަމާސްގެ އަމިއްލަ އުފެއްދުންތައް ގިނަ އަދަދަކަށް އެބަހުއްޓެވެ.

ގާޒާގެ ރަށްބޭރުގައިވާ ޔަހޫދީ އާބާދީތަކަށް ހަމަލާ ދިނުމަށް، ހަމާސް އިން މައިގަނޑު ގޮތެއްގައި ބޭނުންކުރަމުން އަންނަނީ، 10 ކިލޯމީޓަރަށް ދަތުރުކުރެވޭ، އަލް ގައްސާމް ރޮކެޓާއި، 16 ކިލޯމީޓަރަށް ދަތުރުކުރެވޭ، އަލްގުދުސް-101 މަރުކާގެ ރޮކެޓާއި، 55 ކިލޯމީޓަރަށް ދަތުރުކުރާ ގްރާޑް (ބީއެމް-21) މަރުކާގެ ރޮކެޓާއި، 55 ކިލޯމީޓަރަށް ދަތުރުކުރާ ސިއްޖީލް-55 މަރުކާގެ ރޮކެޓެވެ.

މީގެ ތެރެއިން ގްރާޑް ރޮކެޓް ފިޔަވައި އެހެން ހުރިހާ ރޮކެޓަކީ ހަމާސްގެ އަމިއްލަ އުފެއްދުމެވެ. މީގެ އިތުރުން ވެސް ކިތަންމެ ބާވަތެއްގެ ރޮކެޓެއް ހަމާސްގައި ހުރި ކަން، މިހާރު ކުރަމުންދާ ހަނގުރާމައިން ވެސް ސާބިތުވެ އެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި 100، 120، އަދި 200 ކިލޯމީޓަރަށް ދަތުރުކުރުމުގެ ގާބިލުކަން ލިބިގެންވާ ރޮކެޓްތައް އެބަހުއްޓެވެ.

މި މަހުގެ 7 ވަނަ ދުވަހު، އަގްސާ ތޫފާންގެ ނަމުގައި ހަމާސް އިން އިޒްރޭލާ ދެކޮޅަށް ފެށި ހަނގުރާމައިގައި، މީގެ ކުރިން ހަމާސް އިން ބޭނުންނުކުރާ އެތައް ބާވަތެއްގެ ހަތިޔާރާއި އަސްކަރީ އުކުޅުތައް އަންނަނީ ބޭނުންކުރަމުންނެވެ. އޭގެ ތެރެއިން އެންމެ ފާހަގަކޮށްލެވޭ އެއް ހަތިޔާރަކީ، ހަމާސްގެ ޑްރޯންތަކެވެ.

"ޝިހާބު"އަކީ 2021 ވަނަ އަހަރު ހަމާސް އިން އުފައްދައި ބޭނުންކުރަން ފެށި ޑްރޯނެއް ކަމަށް ވިޔަސް، މި ބާވަތުގެ ޑްރޯން އެންމެ ގިނައިން ބޭނުންކުރީ މިހާރު ކުރިއަށް ދާ ހަނގުރާމައިގަ އެވެ. މިއީ ގޮވާތަކެއްޗާ އެކު ގޮސް، އެއަށް ކަނޑައަޅާފައިވާ އަމާޒަށް ޖެހިގަންނަ (ޖާނުން ފިދާވާ) ޑްރޯނެކެވެ. ހަމާސް އިން މި ބާވަތުގެ ޑްރޯން އުފައްދާފައިވަނީ އީރާންގެ އަބާބީލް ޑްރޯން އާއި ހޫތީންގެ ގާސިފް ޑްރޯން އަސްލަކަށް ބަލައިގެންނެވެ.

މީގެ އިތުރުން އަގްސާ ތޫފާންގައި ހަމާސް އިން ދަނީ ހަމަލާ ދޭ ޑްރޯން ހެލިކޮޕްޓަރު ވެސް ބޭނުންކުރަމުންނެވެ. މި ބާވަތުގެ ޑްރޯން ބޭނުންކޮށްގެން ބޮން އަޅައި، އިޒްރޭލުގެ އަސްކަރީ އެތައް އުޅަނދެއް ގޮއްވާލައިފި އެވެ.

މިހާރު ކުރަމުންދާ ހަނގުރާމައިގައި ގާޒާގެ ތެރެއިން އިޒްރޭލުގެ ތެރެއަށް ވައިގެ މަގުން ދިއުމަށްޓަކައި ހަމާސްގެ ހަނގުރާމަވެރިން ބޭނުންކުރީ، އިންޖީނުލީ ވައިކުޑަ (ޕެރަގްލައިޑާ) އެވެ. ދެ މީހުންނަށް އިށީނދެ ތިބެވޭ ގޮތަށް މި އުޅަނދު ތައްޔާރުކުރީ ވެސް ހަމާސްގެ އިންޖިނޭރުންނެވެ.

އިޒްރޭލުގެ ހިސޯރުގައި އޮންނަތާ 17 އަހަރު ވެގެން ދިޔަ ނަމަވެސް، ހަމާސްގެ ބާރު ކަނޑުވައިލުމުގައި އިޒްރޭލަށް އެންމެ ފިޔަވަޅެއް ވެސް ކުރިއަށް އެޅިފައެއް ނެތެވެ. އޭގެ ބަދަލުގައި ހަމާސްގެ ބާރު އިތުރަށް ގަދަވެ، ބަލަބަލަ ތިއްބާ އިޒްރޭލުގެ ދިފާއީ ނިޒާމުތައް ފޫއަޅުވާލާފައި، އަގްސާ ތޫފާން އިޒްރޭލުގެ ތެރެއަށް އަރައިގަތީ، ޔަހޫދީ ދައުލަތް ބިރުން ފިތްކަނޑުވާލައިފަ އެވެ.