ރިޕޯޓް

އިންޑިއާގެ މިނިވަންކަމުގެ ހަރަކާތުން އަމީނުގެ ހިތުގައި ކަނޑައި ނެގި ގައުމީ ލޯބި

ރައީސްގެ ހައިސިއްޔަތުން، އަދި އޭގެ ކުރިން އިސް ވަޒީރެއްގެ ގޮތުން މުހައްމަދު އަމީން ދީދީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ވެރިކަން ހިންގެވި ދުވަސްވަރު އެ މަނިކުފާނު އެންމެ އިސްކަމެއް ދެއްވި އެއް ކަމަކީ ރައްޔިތުންގެ ހިތްތަކުގައި ގައުމީ ލޯބި އަށަގެންނެވުމެވެ. އެ މަނިކުފާނުންގެ ސިޔާސީ އައިޑެންޓިޓީ ބިނާވެފައި އޮތީ ވެސް ހުއްބުލްވަތަން ނުވަަތަ ވަޒަން ދެކެ ލޯބިވުމުގެ މައްޗަށެވެ. އެފަދަ ލޯތްބެއް ހިތުގައި ނެތް މީހާ އަކީ ބާކީ މީހެއްގެ އިހުސާސްކުރެވޭ ވަރަށް އެ ރޫހު ދިރުއްވެވި އެވެ.

ގައުމިއްޔަތުގެ ޝިއާރު ބޭނުން ކުރައްވައިގެން އެ މަނިކުފާނު ކުރެއްވި ކަމަކީ އެއްބައެއްވަންތަކަމުގެ ވިސްނުން ހިއްސާކުރާ ރައްޔިތަކު ދިރިއުޅޭ ގައުމެއް ބިނާކުރެއްވުމުގެ މަސައްކަތްޕުޅު ކަމަށް ބުނެވިދާނެ އެވެ. ގައުމު ދެކެ ލޯބިވުމަކީ "އަހަރެމެން"ނާއި، "އެ މީހުން" ގެ ވާދަވެރިކަމެއް އުފައްދައި، އޭގެ ބޭނުން ހިއްޕަވައިގެން އަމީނަށް ވަފާތެރި ރައްޔިތުންތަކެއް އުފެއްދެވުމަށް ސިޔާސީ ގޮތުން ކުރެއްވި ކަމެއް ކަމަށް ވެސް އެއް ބަޔަކު ދެކެ އެވެ.

ސުވާލަކީ އަމީނުގެ ހިތްޕުޅުގައި ގައުމީ ލޯބި އުފެދުނީ ކިހިނެއް ބާވަ އެވެ؟ އެއީ ފުރަތަމަ ބޮޑު ހަނގުރާމައިގެ ދުވަސްވަރު، އަތިރީއާގޭ ފެންޑާގައި ބައްޕަ އަހުމަދު ދޮށިމޭނާ ކިލެގެފާނާއި ތިއްތިބޭބެ އަބްދުލްމަޖީދު ރަންނަބަނޑޭރި ކިލެގެފާނާއި މީރުބަހުރު އިސްމާއީލް ދީދީ ދައްކަވާ ހަނގުރާމައިގެ ވާހަކަތަކަށް ސިއްރު ސިއްރުން އަމީން ދެއްވި ކަންފަތުގެ ތެރެއިން ސިކުނޑީގައި ހަރުލި ލޯތްބެއް ބާވަ އެވެ؟ ނުވަތަ އެއީ އެ ހަނގުރާމައިގައި ދިވެހި ދައުލަތުން އިނގިރޭސި ވިލާތަށް ދިން އެހީގެ އަގުވަޒަންކޮށް، ރަދުން މުހައްމަދު ޝަމްސުއްދީނަށް ކޭސީއެމްޖީގެ މަތިވެރި އިއްޒަތް ދެއްވުމަށް ވަޑައިގެންނެވި އިނގިރޭސި ދައުލަތުގެ އިސްވެރިންނާ އެކު، ކާފަ އިބްރާހީމް ދޮށިމޭނާ ކިލެގެފާނު ބޭއްވެވި ބައްދަލުވުމަށް އަމީން މަނަވަރަށް ވަޑައިގެން އުޅުއްވިއިރު ހިތްޕުޅުގައި އާލާވި ލޯތްބެއް ބާވަ އެވެ؟

ރާއްޖޭގެ މި ޒަމާނުގެ ތަރައްގީ އާއި ތަހުޒީބުގެ އެއް ބާނީގެ ހިތްޕުޅުގައި އެ ލޯބި އުފެދުނީ، މި ރާއްޖެއާ އެތައް ހާސް މޭލެއް ދުރުގައި ހުންނެވި އިރެއްގަ އެވެ. އިނގިރޭސިންގެ އަޅުވެތިކަމުގެ ދަށުގައި އޭރު އޮތް އިންޑިއާގެ އަލީގަޅު މުސްލިމް ޔުނިވާސިޓީގައި ތައުލީމު ހާސިލުކުރެއްވި ދުވަސްވަރު އެވެ. ސިލޯނުން ކިޔަވައި ވިދާޅުވުމަށް ފަހު، އިންޑިއާގެ ލަކަނޫ އަށް ވަޑައިގެން، އެ ރަށުގައި އަލްއަމީރު މާރަންދޫ ގަނޑުވަރު ތުއްތުމަނިއްޕުޅާއި އެ މަނިއްޕުޅުގެ އާއިލާ ދިރިއުޅުއްވާ ލާލްބާގް 8 ނަމްބަރު ގޭގައި "ދިވެހިޖައްވެއްގެ ތެރެއަށް ނޭވާލުމުގެ ހިތްގައިމު ކަމާއި ހަމަޖެހުން ހޯއްދެއްވުމަށް ފަހު" އަލީގަޅަށް ވަޑައިގެން އެ ތަނުގެ ބީރައްޓެހި މާހައުލުގައި ހުންނެވި ހުންނެވުމުގަ އެވެ.

އަމީން (ކ) މައިކަލް ޑި ސިލްވާ އަށް ޓްރޮފީއެއް ދެއްވަނީ.

މުޅި ދުނިޔެ އަށް މަޝްހޫރު އެ ޔުނިވާސިޓީގެ ކޮލެޖުން އުރުދޫ ބަސް ދަސްކުރައްވައި، ލަންޑަން މެޓްރިކިއުލޭޝަން އިމްތިހާނުންނާއި އިންޓަ ސައިންސް ކްލާހުގެ އިމްތިހާނުން އެންމެ މަތީ ދަރަޖައިގައި ފާސްވި ނަމަވެސް އެއީ ސިލޯނުގައި ކިޔަވައި ވިދާޅުވިއިރު ކޮޅުނބާއި ޕާނަންދުރާގައި ހޭދަކުރެއްވި ފަދަ އުފާވެރި ދުވަސްތަކެއް ނޫނެވެ. ކޯރުގައި ދޯނި ދުއްވުމާއި ބައިސްކޯފުގެ އަށް ދިއުން ފަދަ ކަމެއް ނެތެވެ. އެކަމަކު އަމީން ލިޔުއްވި ގޮތުގައި އެއީ އާ ތަޖުރިބާތަކާއި އިތުރު މައުލޫމާތުތަކުންނާއި ފުން ޝުއޫރުތަކުންނާއި އަގު ހުރި ދަރުސްތަކުން ފުރިގެންވީ ދުވަސްވަރެކެވެ.

"އަޅުގަނޑު ހިތުން މިވެނި ޝުއޫރެއް އިންސާނެއްގެ ހިތުގައި ފުރަތަމަ އުފެދޭން ފެށި ދުވަސްވަރަކާއި ދިމާލަށް އިނގިލި ދިއްކުޅައުމަކީ، އާއްމު ގަވާއިދެއްގެ މަތީން އުނދަގޫ ކަމެކެވެ. އެކަމަކު.... މިހާރު ވިއްސަކަށް އަހަރު ވެއަތުވެ ދިއުމަށް ފަހު، އަޅުގަނޑު އެއިރުގެ ހަޔާތަށް ތަހުލީލީ ދުރުމީއެއް އަޅާއިރު..... އާދެ! އަޅުގަނޑުގައި ހުރި ނަމަ ހުރި، ހުއްބުލްވަތަންގެ ރޫހަށް ފުރަތަމަ ޣިޒާއެއް ލިބޭންފެއްޓީ އެދުވަސްވަރުގައި ނޫންބާވައޭ، ހީވަނީއަކީ ނޫނެވެ. ހަމަމުޅީން ޔަގީނެވެ،"

އަމީން ލިޔުއްވި ގޮތުގައި އެ މަނިކުފާނުގެ ކިބައިގައި އޭގެ ކުރީގައި ފޮރުވިފައި ހުރި ހުއްބުލްވަތަންގެ ރޫހަށް ހޭލެއްވެން ފެއްޓީ އަދި ވަޒަންދެކެ ލޯބިވުމަކީ ރީތިކަމެއް ކަމަށް ހީފުޅުވާން ފެށީ އެ ދުވަސްވަރު އެވެ. އޭގެ ސަބަބަކީ، އެއީ އިނގިރޭސީންގެ އަތްދަށުން މިނިވަންވެ، ވަކިވަކި ރާއްޖެތަކެއްގެ ގޮތުގައި އޮތް އިންޑިއާ އެކީ އެކަށް ގައުމެއްގެ ގޮތުގައި އެކުލަވައިލުމުގެ މަސައްކަތް މުޅި އެ ގައުމުގައި ހާއްސަކޮށް، އަޅީގަޅު ޔުނިވާސިޓީ ފަދަ އިލްމީ މަރުކަޒުތަކުގައި ކުރަމުން އޭރު ކުރަމުން ދިއުމެވެ. އަމީން ލިޔުއްވާފައިވާ ގޮތުގައި އަލީގަޅު ޔުނިވާސިޓީން އެ މަނިކުފާނަށް ފެނިވަޑައިގަތީ އެކި ސިފަސިފައިގައި ގައުމަށްޓަކައި ގުރުބާންވާ، އަގު ހުރި ދަރީންނެވެ. އިވެމުން ދިޔައީ ގައުމީ އަސަރުން ފުރިގެންވާ ތަގުރީރުތަކެވެ.

"އިންޑިއާގައި އަޅުގަނޑު އުޅުނީ ސިޔާސީ ޖައްވެއްގެ ތެރެއެއްގައެއް ނޫނެވެ. ތައުލީމީ ޖައްވެއްގެ ތެރޭގަ އެވެ. ނަމަވެސް އެފަދަ އަސަރުގަދަ މަންޒަރުތަކާއި އަޑުތަކުން އަޅުގަނޑުމެން ވަނީ މަހުރޫމްވެފައެއް ނޫނެވެ. އަލީގަޅު ޔުނިވާސިޓީގެ އަދަބީ ޖަމްއިއްޔާގެ މަސްރަހުގެ މަތީން ތަގުރީރު ދެއްވަމުން ގެންދަވާ ބޭކަލުންގެ ލިސްޓުގައި އެންމެ ގިނައިން ލިއެވެމުންދަނީ ސިޔާސީ މުހައްނިކުންގެ ނަންތަކެވެ،"

އެ ޔުނިވާސިޓީގައި ތަގުރީރު ދެއްވި ބޭފުޅުންގެ ތެރޭގައި އިންޑިއާގެ ފްރީޑަމް މޫވްމަންޓުގެ އެންމެ އިސް ހަރަކާތްތެރިޔާ އަަދި ހައްލު ހޯދުމަށް ސުލްހައިގެ މަގު ހިޔާރުކުރައްވައި މުޅި ދުނިޔެ އަށް މިސާލު ދެއްކެވި މަހާތުމާ ގާންދީ ހިމެނުނެވެ. ދެން ހިމެނިވަޑައިގަތް ބޭފުޅަކީ އިންޑިއަން ނެޝަނަލް ކޮންގްރެސްއާ އެކު، އިންޑިއާގެ މިނިވަންކަމަށް މަސައްކަތްކުރި އޯލް އިންޑިއާ މުސްލިމް ލީގުގެ ލީޑަރު އަދި މިނިވަންކަން ލިބުމާ އެކު، މުސްލިމުންނަށް ޕާކިސްތާނުގެ ނަމުގައި ވަކި ދައުލެއް އުފައްދައިދިން އެ ގައުމުގެ ބާނީ މުހައްމަދު އަލީ ޖިނާހު އެވެ. މިނިވަން އިންޑިއާގެ ފުރަތަމަ ބޮޑުވަޒީރު ޖަވާހަރްލާލް ނެހުރޫގެ ބައްޕާފުޅު މޯތީ ލާލް ނެހުރޫ އާއި މިނިވަން އިންޑިއާގެ ފުރަތަމަ އެޑިއުކޭޝަން މިނިސްޓަރު މައުލާހާ އަބްދުލްކަލާމް އާޒާދު ފަދަ ބޭކަލުން ވެސް އަސަރު ހުރި ތަގުރީރުތައް ދެއްވި އެވެ.

މަހާތުމާ ގާންދީ އަލީގަޅު ޔުނިވާސިޓީގައި ތަގުރީރުކުރައްވަނީ.

ނަމަވެސް އަމީނުގެ ހިތްޕުޅަށް އެންމެ ބޮޑު އަސަރެއް ކުރުވީ، އިންޑިއާގެ މިނިވަންކަމަށާއި އިޖުތިމާއީ ހަމަހަމަކަމަށް ވަކާލާތުކުރުމުގައި މުޅި ދުނިޔޭގައި ވެސް އޭރު ފާހަގަކޮށްލެވުނު އިނގިރޭސިއެއް ކަމަށްވާ ޑރ. އެނީ ބެސަންޓް އެވެ. އަލީގަޅު ޔުނިވާސިޓީގެ އަދަބީ ޖަމިއްޔާ އިން އިންތިޒާމުކުރި އެއްވުމެއްގައި ޑރ. ބެސެންޓް ވާހަކަ ދެއްކެވި އަޑު އަމީން އެންމެ ފުރަތަމަ އެެއްސެވިއިރު އެ ކަމަނާ ވަނީ އުމުރުންދުވަސްވެ، ގައިބާރު ދެރަވެފަ އެވެ. ތަގުރީރު ދެއްވީ ވެސް ތުރުރުއަޅާ ހާލުގައި ހުންނަވައި މޭޒެއްގެ މައްޗަށް އަރުއްވައިގެންނެވެ.

"މޭޒުގެ މައްޗަށް ހިންދެމިލެއްވުމާ އެކު ވާހަކަފުޅު ދައްކަވާން ފައްޓަވައިގަތުމުން މުޅި ތަނަށް އާއްމުވެގެން ދިޔައީ މަޑުމައިތިރިކަމާއި ހަމަހިމޭންކަމެވެ. އަޅުގަނޑުމެން ހުރިހައި ތާލިބުން ކުރާން ފެށީ މަތިވެރި އަސަރުތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ މަތިވެރި އަސަރުތަކެވެ. އޭނާގެ އަގަފުޅުން އޮހެމުންދިޔައީ، އެންމެ ފުރިހަމަ ލަހުޖާއަކުން އޮހެމުންދިޔަ އިހުލާސްތެރި ތެދުވެރި އަސަރުގަދަ ބަސްފުޅުތަކެވެ،"

އަމިއްލަ ގައުމުގެ އިސްތިއުމަރާ ދެކޮޅަށް އެންމެ ބޮޑަށް މަސައްކަތް ކުރެއްވި އެކަކު ކަމުގައި ތާރީހުގައި ލިޔެވިފައިވާ ޑރ. ބެސަންޓް، ގައުމަށްޓަކައި ހިތްމަތް ކުރަމުން ގެންދިއުމަށާއި ނިކަމެތި ފަގީރުންގެ ހާލު އަހުވާލު ބެލުންމަތީގައި ދެމިތިބުމަށް ގޮވާލައި ދެއްވި ތަގުރީރުން ހިތަށް ދާއިމީ އަސަރެއް ނުކުރާނީ އަމީން ލިޔުއްވި ގޮތުގައި އަސަރު ކުރުމުގެ ހިއްސުތަކުން މަހުރޫމް ވެފައިވާ ހިތަކަށެވެ.

އެ އަސަރުތަކާ އެކު، އަމީން އެނބުރި ރާއްޖެ ވަޑައިގެން ވަރަށް ޒުވާން އުމުރުފުޅެއްގައި ގައުމަށް ހިދުމަތް ކުރައްވަން ފެށްޓެވި އެވެ. ރާއްޖޭގެ ފުރަތަމަ ގާނޫނުއަސާސީ އެކުލަވައިލުމުގެ މަސައްކަތްޕުޅު ކުރެއްވި އެވެ. އެކިއެކި ވުޒާރާތައް ހިންގެވުމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތު އުފުލެއްވި އެވެ. އެގޮތުގައި ވަޑައިގެން އިސް ވަޒީރެއްގެ ގޮތުން ގައުމު ހިންގުމުގެ ޒިންމާ ލިބިވަޑައިގަތުމުން ގައުމިއްޔަތު އާލާކުރެއްވުމުގެ މަޝްރޫއެއް ހިންގެވި އެވެ.

އޭގެ ތެރެއިން އެއް ކަމަކީ ގައުމީ ސަލާމާއި މުޅިން އާ ދައުލަތުގެ ނިޝާން ތައާރަފު ކުރެއްވުމެއްވުމެވެ. އަނެއް ކަމަކީ ގައުމީ ދުވަހެއް ކަނޑައަޅައި ފާހަގަކުރައްވަން ފެއްޓެވުމެވެ. އެއީ އަމީން ލިޔުއްވި ގޮތުގައި އެެ މަނިކުފާނުގެ ހިތްޕުޅުގައި ގައުމާ މެދު އާލާވެފައި އޮތް މަތިވެރި ޝުއޫރުތަކަށް އަމަލީ ސިފައެއް ގެންނާނެ ދުވަހެއް އުފެއްދުމުގެ ބޭނުންފުޅުގައި ކުރެއްވި ކަމެކެވެ. ގައުމީ ދުވަހުގެ ގޮތުގައި އަމީން ކަނޑައެޅުއްވީ ޕޯޗުގީޒުންގެ އަޅުވެރިކަމުން ބޮޑުތަކުރުފާނު ރާއްޖެ ސަލާމަތްކުރެއްވި ދުވަސް ކަމަށްވާ ރަބީއުލްއައްވަލް މަހުގެ 1 ވަނަ ދުވަހެވެ.

"މާޒީގެ އަބްތާލުންގެ މައްޗަށް އަޅުގަނޑުގެ ހިތުގައި ގިނަވަމުން ދިޔައީ، ސަރީހަ ތައުރީފަކާއި، މަތިވެރި ގަދަރެކެވެ. ތެދުވެރި ލޯތްބަކާއި މާތް އިހްތިރާމެކެވެ. އަޅުގަނޑަށް އިހްސާން ކުރެވެމުން ދިޔައީ އަޅުގަނޑުމެންގެ އުންމަތަށްޓަކައި އެފަދަ އަބްތާލުން ކުރެއްވި އަގުނުކުރެވޭ ފަދަ ހިދުމަތްތަކެވެ. އަޅުގަނޑުގެ ހިތުގައި އުފެދޭން ފެއްޓީ.....ނޫން، އިހަށް ވެސް އަޅުގަނޑުގެ ހިތުގެ އަޑީގައި އުފެދިފައިވާ، ހުއްބުލްވަތަނަށް ލިބޭން ފެށީ އައު ބާރަކާއި އައު ތާޒާކަމެކެވެ. އަޅުގަނޑުގެ ނާރުތަކުގެ ތެރޭގައި، ލެއި ހިނގާން ފެއްޓީ، އާދައާހިލާފު ބާރަކާއި އަދި ޖޯޝަކާ އެކުގަ އެވެ. އާދޭހެވެ! އަޅުގަނޑު ފަހުރުވެރިވަމެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގައި ގައުމީ ދުވަހެއް އުފެއްދެވުމުގެ ތައުރީގުދެއްވި ކަމަށްޓަކައި، މާތްރަސްކަލާނގެ ކިބަފުޅަށް، އަޅުގަނޑު ޝުކުރުވެރިވަނީ، ނިހާޔަތުގެ ދަރަޖައަކަށެވެ،" އަމީން ލިޔުއްވި އެވެ.

އެމަނިކުފާނު ގައުމު ހިންގެވީ، ދެ ވަނަ ބޮޑު ހަނގުރާމައިގެ ސަބަބުން މުޅި ރާއްޖެ ނިކަމެތި ހާލަތަކަށް ވެއްޓިފައި އޮތް ދުވަސްވަރެއްގަ އެވެ. އެ ދުވަސްވަރު ރަށްރަށުގެ ހާލަތު ބައްލަވަން "ކަނޑުން ފިރުކެމުން" ކުރެއްވި ދަތުރުފުޅުގައި ފެނިވަޑައިގަތީ އެ ހާލަތުގައި ވެސް ބައިބައިވުން އޮތުމުގެ ސަބަބުން ކަންކަން އިތުރަށް ގޯސްވަމުން ދިޔަ މަންޒަރެވެ. ކަނޑުމަތީގައި ހުންނަވައި ލިޔުއްވައި، އޭރުގެ ސަރުކާރު ޚަބަރުގައި އާއްމުކުރެއްވި އިލްތިމާސުގައި ވެސް އެދިވަޑައިގަތީ މި ހާލަތުގައި އެއްބައެއްގެ ގޮތުގައި ވިސްނުން ބެހެއްޓުމަށެވެ. އެ ދަތުރުފުޅަށް ފަހު، އެ މަނިކުފާނު ވަނީ އަދަބިއްޔާތުގެ ވަސީލަތްތައް ބޭނުންކުރައްވައިގެން، ގައުމީ ލޯބި އާލާކުރެއްވުމުގެ މަސައްކަތް ކުރައްވައިފަ އެވެ.

އޭގެ ތެރެއިން އެންމެ ފާހަގަކޮށްލެވެނީ "ވަތަނުގެ ދަރީންނަށް އިލްތިމާސެއް" ނަމުގައި ހެއްދެވި ޅެމެވެ. ކަންދިމާކުރި ގޮތުން އެ ޅެމުގެ ފަހަތުގައި ވެސް އޮތީ އިންޑިއާގެ މިނިވަންކަމަށް އެ ގައުމުގެ ޒުވާނުން ކުރި މަސައްކަތެވެ. އެއީ އިންޑިއާގެ ފްރީޑަމް މޫވްމަންޓުގެ ޒުވާނެއްގެ ހަޔާތަށް ބިނާކޮށް އެ ގައުމުގައި 1948 ގައި އުފެއްދި "ޝަހީދު" ފިލްމުގެ "ވަތަންކެ ރާހްމޭ ވަތަންކެ ނޯޖަވާން ޝަހީދުހޭ" ލަވައިން އަމީނަށް ކުރެއްވުނު އިހުސާސެކެވެ.

އަމީންގެ ދަރިކަނބަލުން އަމީނާ މުހައްމަދު އަމީން "ހަވީރު" އަށް ވިދާޅުވެފައި ވަނީ ބައްޕާފުޅު އެ ލަވަ ހެއްދެވީ އިންޑިއާގެ ބައިސްކޯފުގެއެއްގައި، ދިލިޕް ކުމާރުގެ އެ ފިލްމު ބެއްލެވުމަށް ފަހު، އެނބުރި ގެޔަށް ވަޑައިގެން އެންމެ ފަސް މިނެޓުގެ ތެރޭގައި ކަމަށެވެ.

"ސިނަމާގައި އިންނެވިއިރު ވެސް ހިތްޕުޅުގައި ޅެމުގެ އެމުނިއެކުލެވުން މުޅިން ތަރުތީބުކުރައްވާފައިވާހެން ހީވޭ،" އަމީނާ ވިދާޅުވެފައިވެ އެވެ.

މުހައްމަދު ރަފީއު ވިދާޅުވެފައިވާ އެ ލަވައައަކީ ގައުމަށްޓަކައި ގުރުބާންވާ ޒުވާނުންގެ އަގުވަޒަންކޮށް، އެ މަގުގައި ކުރިއަށް ދިއުމަށް ޒުވާނުންނަށް ހިތްވަރުދޭ ލަވަ އެކެވެ. އަމީން، ހެއްދެވި ޅެމުގައި އެދެނީ ހިތުގެ އަޑިން އަޒުމްތަކެއް ކަނޑައަޅައި، އިހުގެ ބަތަލުން ފަދައިން ގައުމަށްޓަކައި ޝަހީދުވާން ކެރޭށެވެ. އަދި ފަސާދައަށް ތަން ނުދީ، ޒުވާނުން އެކުގައި މަސައްކަތްކޮށް އެންމެންނަށް އެކީ ދަތި އުނދަގުލުން ސަލާމަތްވުމަށް ވެސް އެދިވަޑައިގެންފައިވެ އެވެ.

މި ޅެން ހެއްދެވި ދުވަސްވަރަކީ، އިނގިރޭސިންނާ އެކު އަމީން އިސްވެ ހުންނަވައި ދާހިލީ މިނިވަންކަމުގެ އެއްބަސްވުން ރާއްޖޭން ސޮއިކުރެއްވި ދުވަސްވަރެވެ. އެ އެއްބަސްވުން ނުހެދުނު ނަމަ އިނގިރޭސިންގެ އަތުން ސިލޯން މިނިވަންވާ އިރު، ރާއްޖެ އެ ގައުމުގެ ބަޔަކަށް ވުމުގެ ފުރުސަތު އޮތުމުން، މިއީ އެ ދުވަސްވަރު އަމީނުގެ ހިތްޕުޅުގައި އޮތް މިނިވަން ރާއްޖެއެއްގެ އިހުސާސް ފާޅުވާ ޅެމެއް ކަމަށް ބެލުމުގެ ފުރުސަތު އެބައޮތެވެ.

ހޮޅުދޫ އަބްދުﷲ ހަސަންގެ އަޑުން ލަވައަކަށް ރެކޯޑް ކުރި، އެ ޅެން މިއަދުގެ ޖީލަށް އެންމެ ބޮޑަށް އެނގެނީ ރާއްޖޭގެ ސިޔާސީ އިސްލާހީ ބަދަލުތައް ރަމްޒުކޮށްދޭ ލަވައެއްގެ ގޮތުގަ އެވެ. އޭގެ ސަބަބަކީ 2008 ވަނަ އަހަރުގެ ރިޔާސީ އިންތިހާބުގެ ދެ ވަނަ ބުރުގައި އެމްޑީޕީ އިއްތިހާދުން އެ ލަވައިގެ ނަމާއި އެ ލަވަ ބޭނުންކުރުމެވެ. ޖުމްލަ ވޯޓަށް ބަލާއިރު ފުރަތަމަ ބުރުން ގިނަ ވޯޓު ލިބުނީ، އޭރުގެ ރައީސް މައުމޫން އަބްދުލްގައްޔޫމާ ދެކޮޅަށް ނުކުންނެވި ކެންޑިޑޭޓުންނަށް ކަމަށް ވުމުން، ވަތަން އެދެނީ ބަދަލަކަށް ކަމަށް ބުނެ އެ ހުރިހާ ކެންޑިޑޭޓުން އެކުވެ "ވަތަން އެެދޭ ގޮތަށް" ކެމްޕެއިން ލޯންޗުކުރީ އެވެ. އެ ކެމްޕެއިނުގެ ތީމު ލަވައަކީ ވެސް އެ ލަވަ އެވެ.

އެ އިންތިހާބުގެ ފަހުންނާއި އޭގެ ކުރީގައި ވެސް ރާއްޖޭގެ ވެރިކަން ކުރެއްވި ބޭފުޅުން، އަމީން ފަދައިން ގައުމިއްޔަތު "ސިޔާސީ" އައިޑެންޓިޓީއަކަށް ބޭނުންކުރެއްވި އެވެ. ނަމަވެސް، ޅެންވެރިޔާ ޑޭޒީމާ އައިމިނަތު ފާއިޒާ ވިދާޅުވެފައިވާ ފަދައިން ގައުމިއްޔަތާއި ވަތަނިއްޔަތު ވާކަން ސާބިތުކޮށްދެއްވައި، ގައުމީ ލޯތްބަށް ދިވެހިން ހޭލެއްވީ އަމީނެވެ. އެ ލޯބި އެ މަނިކުފާނުގެ ހިތްޕުޅުގައި ކަނޑައި ނެގުނީ ޔަގީނުން ވެސް ދުނިޔޭގައި މިހާތަން މިނިވަންކަމަށް ހިންގި އެންމެ ބޮޑު އެއް ހަރަކާތުންނެވެ.

23 ކޮމެންޓް, 13 ރިއެކްޝަންސް

icon happy icon happy 15%
icon sad icon sad 0%
icon angry icon angry 31%
icon wow icon wow 8%
icon inlove icon inlove 46%
The name is already taken The name is available. Register?

ކޮމެންޓްތައް

އެންމެ ފަސް މަގުބޫލް

އެފް

21 July 2024

ހަގީގީ ވަތަން އެދޭ ގޮތާ އަހަރެން އެދޭ ގޮތާ ދެ ގޮތް އެއްގޮތްވެ އެންމެ ފަހުން 'އަހަރެން އެދޭ ގޮތް' މޮޅުވާތީ ހުރިހާވެސް މައްސަލައެއް ނިކުންނަނީ. ވަތަނަށް ހެޔޮއެދޭ މީހުންގެ ހެޔޮ އެދުން ބާރު ލިބޭ ދުވަހު އެންމެ ފަހުން އަމިއްލަ އެދުމުން ފޯވެ ގައުމަށް ހެޔޮވާނެ ގޮތޭ ކިޔައި އޮޅުވާލާތީ މައްސަލަޖެހެނީ.

The name is already taken The name is available. Register?

މާލޭ ބޮޑުންގެ ރާއްޖެ

21 July 2024

ރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުން ކަނަކަށް ގަޅުވާފަ ހިންދެމިޔަ ނުދިނުމަށް ބޭނުން ކުރާ ހަތިޔާރުތައް މިއީ ގައުމީ ލޯތްބާ، ހުއްބުލް ވަތަނާ، ވަހުދަތާ. މިހާރުވެސް ގޮވާ ނަގައެއްނު ގައުމު ތިމާއަށް ކޮށްދެނީ ކޮން ކަމެއްތޯ ނުބަލާ ތިމާ ގައުމަށް ކޮށްދެނީ ކޮން ކަމެއްތޯ ބަލާށޭ. ތިމާ ނުކައި ހުއްޓަސް ގޭގަ އޮންނަ ބައި ލާހި ހަނޑޫ މިވެރިން ބޮޑުންނަށް ބޮނޑިބަތް ކައްކާފަ ކާން ދޭށޭ މައިގަނޑު އަަސްލަކީ. މިހާރުވެސް ފުރަމާލޭ މިވެރިން ބޮޑުން ޙާންދާނުގެ ވިި ތިރީސް ގޯތި.

The name is already taken The name is available. Register?

އެޑްމުންޑޯ

21 July 2024

އަމީންދީދީ އަށް އެއްޗެއް ބުނާކަށްނެތިން ، ނަމަވެސް ކުރިއްސުރެ މިރާއްޖޭގައި ރަސްކަމާއި ވެރިކަންކުރިމީހުންގެ ޖައްބާރުކަމުން ރާއްޖޭގެ އަތޮޅުތަށް މިހާނިކަމަތިވެ ފަގީރުވެފައި މިވަނީ ، ރާއްޖެ ފިއެވައި ދުނިޔޭގެ ހުރިހާ ގައުމެއްގައިވެސް ވެރިކަން ކުރާ ސިޓީ ފިއެވައި ހަގީގީ ތަރައްގީގެ ސިޓީތަކެއް ބިނާކުރެވި ފައިވާނެ ، މިސާލަކަށް އިންޑިޔާގެ ބެންގަލޯރު ، މުންބައި ފަދަ އެތައްސިޓީއެއް ، އެމެރިކާގެ ލޮސް އެންޖެލް ފަދަ އެތެއް ސިޓިއެއް ، ސައުދީގެ ޖިއްދާފަދަ ސިޓީތައް،

The name is already taken The name is available. Register?

ކައުންސެލަރު...

21 July 2024

"ގައުމީ ލޯތްބަށް ދިވެހިން ހޭލެއްވީ އަމީނެވެ." ތެދެއް. އެކަމަކު މިވެސް ތެދެއް. ޤައުމު ހަލާކަށް، ޤައުމަށް ކޮންމެގޮތެއްވިޔަސް ވަރިހަމަވީ އިބުރާހިމް މުހައްމަދު ސޯލިހުގެ ވެރިކަމުގަ. އެކަން މިހިރީ "މެންދުރުގެ އިރު" ފަދައިން ފެންނަން

The name is already taken The name is available. Register?

ބިތުފަން

20 July 2024

ކޮންމެވެރިކަމެއްގަވެސް ރަނގަޅަށާއި ނުރަނގަޅުކޮށް ކުރެވިފައިވާ ކަންތައްތަކެއްހުންނާނެ. ޙަޤީޤަތްއެނގޭނީ ބިތުފަންގި ހިއްލާލީމަ. އެކަމަކު ފެންނަފެނުންތަކުން ބޭރުޤައުމުތަކުން އެތެރެކުރެވިފައިވާ ސިފައިންގެ ޔުނިފޯމުތަކާއި މެޑެލިތަކުން ޖަރީވެގެން އުޅުއްވިއިރު ރައްޔިތުން އުޅުނުކަމުގައިވަނީ ވަރަށް ޙާލުގަކަމުގައިވޭ.

The name is already taken The name is available. Register?

ކިރުސައި

20 July 2024

ގައުމީ ލޯބީގެ ނަމަުގައި ހިއްގީ ސިޔާސީ ހަރަކާއި. ރައްޔިތުންގެ ބޮަލަށް ސަވާރުވީ. ޖަޒުބާތީ ނުވެ ތައުލީމީ އަދި ތަހުލީލީ ވިސްނުމަކުން ވަޒަންކޮށްފިނަމަ ފެންނަން އޮތް ހަގީގަތް.

The name is already taken The name is available. Register?

އެއްޗެއްކަޅެއް

20 July 2024

ރަނގަޅުވާހަކައެއް.

The name is already taken The name is available. Register?

މާކަަނާކަަލޯ

20 July 2024

މިޒަމާނުގާ ގައުމީ ލޯބި ކިޔަސް ކުރިން ތިއަށް ކިޔައުޅުނީ ހުއްބުލް ވަތަންގެ ލޯބި.

The name is already taken The name is available. Register?

ކޮސް

20 July 2024

ހަމްދޫން މިލިއުން ލިޔުއްވި ދަނޑިވަޅު , ކިތަންމެހާވެސް ރަނގަޅު. ކިޔާބައެއްގެ ތެރެއިން ގިނަބަޔަކަށް ފަހުމްވާނެތޯ , ދެން އެއީ ސުވާލެއް. އަނެއްކާ މިއޮތީ , ޤައުމީ ލޯބީގެ ދަތުރެއްފެށިފަ. ކުޅިބަލަން ތިބެމާ ....

The name is already taken The name is available. Register?

ބޮޑުހަސަންބޭ

20 July 2024

ރއަމީނަށް ގައުމާއި އެއްބައިވަންތަކަން ކުރިނެއެރުވޭކަން ސަރުކާރުގެ ނިމުމަށް ވިސްނާލުމުން ދޭހަވާނެ. ލަންކާ އިންޑިޔާގައި ދަސްވިއެއްޗަކާއި ފެނުނު، ހިތަށް އެރިފާޑެއް ތައާރަފު ކުރަންއުޅެ ރަގަޅު އާދަތަކެއް ތައާރަފުވިނަމަވެސް ގައުމުގެ ތަރައްގީ،އެއްބައިވަންތަކަމެއް ކުރިނައަރާ.ރާއްޖޭގެ ކިތަށް ރަށަށް ދީދީއަށް ވަޑައިގަނެވުނުތޯ. ބޮޑުހަގުރަމާއިގައި ރާޖޭތެރޭމީހުންނަށް އެންގިގޮތަށް އެމީހުންތީބީ ކެޔޮދަޅި މަގޫފަތްކާން. މާލޭގައި ރީތިީގެ މުބާރާތްބާއްވައި ޕާޓީބޭއްވީ.

The name is already taken The name is available. Register?

ޒިމޯ

21 July 2024

ރާއްޖޭގެ މީހުން ދިރިއުޅޭ ހުރިހާ ރަށަކަށް އަމީންދީދީ ވަޑައިގެންނެވި ކަމަށާއި ކޮންމެ ރަށެއްގައި ވައި ދައުރުކުރާ ކުރުވުމަށް ދިގު އަދި ހުރަސް މަގު ހެއްދެވި ކަމަށް ތާރީޚު ލިޔުއްވާފައިވޭ. ދަތުރު ކުރެއްވީ ސަރުކާރުގެ ޑަންގީ ގައި ކަމަށް އޮންނަނީ. ހިތަށް އެރި ކޮންމެ ވާހަކައެއް ނުދައްކާ ފޮތްތަކުން ތާރީޚު ދިރާސާކުރާނަމަ އަމީންދީދީ ރަނގަޅަށް ކުރެއްވި ކަންތަކާ ކުރެއްވި ނުރަނގަޅު ކަންތައްތައް ވެސް ސާފުވާނެ ކަމަށް ދެކެން.

The name is already taken The name is available. Register?

އޭނަ

22 July 2024

އަމީން ދީދީ އަކީ ޚިދްމަތްތެރި ބޭފުޅެއް. ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ރަށްތަކަށް ވަޑައިގެންނެވި. ރަށްރަށުގެ މަގުހެދުމާއި، ފަންވަރަށް އެރިއުޅުނު ވެޔޮ ތަށް ތަޅާ ވަޅުބަހަށްޓަން މަޖުބޫރުކުރުވި. މިއީ ގައިންގަޔަށް އަރާބަލިތަކުން ރައްޔިތުން ސަލާމަތްކުރަން ކުރެއްވި ވަރަށް މުހިންމު މަސައްކަތެއް. ޤައުމީ ލޯބި އާލާވަނީ އެފަދަ ކަންކަން ފެނި ތަޖުރިބާ ކުރެވި، އެކަމާ ފިކުރުކުރުމުން. އަމީން ދީދީ ގެ ޚިދުމަތް ރާއްޖޭގަ ފަނޑުކުރަން ކިތަންމެ މަސައްކަތެއް ފަހުން އައި ވެރިން ކުރި.

The name is already taken The name is available. Register?

ބޮކިފުރާޅު ޢީސާ

20 July 2024

އަމީނަކީ އެއްވެސްއިރެއްގާ އަސްކަރިއްޔާގާ އުޅުނުމީހެއްނޫން. ދެން ކާކު އޭނާ އޮފިސަރުންގެ ހެދުންއަޅާން ހުއްދަދިނީ. އަމީނުގެ މުތަގައްދިމް ޕާޓީ ވެރިކަމުގާއޮވެފާ އެމްޑީޕީ އޭރު އިދިކޮޅުގާ އޮތްނަމަ ހާދަހާވަރެއްއަރުވާލީހޭ މިމައްސަލައިގާ.

The name is already taken The name is available. Register?

މަ މޯލައި

21 July 2024

ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާ އަށް އެހެން މީހަކު ހުއްދަދޭން ޖެހޭތޯ

The name is already taken The name is available. Register?

އިތުރު ލިޔުންތައް

މަގްބޫލް ލިޔުންތައް

Daily News Digest

Deliver popular news headlines to your inbox!

Subscribe

Download Mihaaru News App

Offline Alerts

SMS 'sub mihaaru' to 5454