ޓެޑްރީ އާއި މުހައިމިންގެ "ދެރިޔާ" އަށް 30 އަހަރު: މި ފިލްމު އެހާ ކާމިޔާބުވީ ކީއްވެ؟

މުނިފޫހިފިލުވުމުގެ ދާއިރާގައި އޭނާގެ ހުނަރުވެރިކަމާއި، އުފެއްދުންތެރިކަމަކީ "ސަޅިބައިސާ"ތަކެއް ނޫންކަން މުހައްމަދު ނިޔާޒް (ޓެޑްރީ) ވަނީ ވަރަށް ޒުވާން އުމުރެއްގައި ޓީވީ މޯލްޑިވްސްގައި ސާބިތުކޮށްދީފަ އެވެ. ނަމަވެސް ޖެހުނު ކުންޏަކާ ހެދި އެތަނުން ވަކިވެ، މި މަސައްކަތް މަތިން ވެސް ފޫހިކޮށްލުމުން އޭނާ ދެން ނުކުތީ ބާޒާރުމަތީގައި ބައްޕަ ހިންގާ މިނެކިރާ ފިހާރައެއްގެ ސޭޓަކަށެވެ.

އޭގެ ތެރެއިން ދުވަހެކެވެ. އެއީ 1993 ވަނަ އަހަރު، ރޯދަ މަހުގެ ފަހު ދިހައެއްގެ ތެރެ އެވެ. އަސުރުން ފައިބައިގެން ރޯދަ ކުރުކޮށްލަން ބައިސިކަލުގައި ބުރެއް ޖަހަން ނުކުމެ އުޅެނިކޮށް، ފަހަތުން ކާރެއްގެ ހިލަމެއްވާހެން ހީވެގެން ބަލާލި އެވެ. ކާރުގައި އިންނެވީ ވަރަށް ގިނަ ބަޔަކު އިހުތިރާމްކުރާ، ގަދަރުވެރި ބޭފުޅެކެވެ. އޭރުގެ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ މައުމޫން އަބްދުލްގައްޔޫމްގެ ޕްރައިވެޓް ސެކްރެޓަރީ، މއ. ނައިބުގޭ އަބްދުލްމުހައިމިން އެވެ. އޭނާ އަތުގެ އިޝާރާތުގެ ޓެޑްރީއާ ސަލާމްކުރެއްވުމަށް ފަހު، ބަހެއް ވިދާޅުނުވެ ވަޑައިގަތީ އެވެ.

މުހައިމިނަކީ އޭރު ޓެޑްރީއާ ރައްޓެހިކަމެއް އޮތް ބޭފުޅަކަށް ނުވާތީއާ އެކު، މުހައިމިންގެ އެ ހަނާ އެޅުއްވުމަކުން ޓެޑްރީ މާބޮޑު މާނައެއް އެ ދުވަހު ނުނަގަ އެވެ. އެކަމަކު އޭގެ ތިރީހަކަށް އަހަރު ފަހުން މިއަދު ވިސްނާލާއިރު، މުހައިމިން އެ ދުވަހު ޓެޑްރީއަށް ކުރެއްވީ މާނަފުން އިޝާރާތެކެވެ. ދިވެހި ސިނެމާގެ އޮޑީގައި "ދެ ރިޔާ" ނަގައި ފައްސިޔައިގައި އާ މަންޒިލަކަށް ދަތުރުފެށުމަށްޓަކައި ޒުވާން ޑައިރެކްޓަރަށް އެ ދުވަހު މުހައިމިން އެ ދެއްވީ ދައުވަތެކެވެ.

ސަރުކާރުގެ އެތެރެ ކޮއިލުގައި ރަސްމީ މަސައްކަތުގައި ބުރަކޮށް އުޅުއްވި ނަމަވެސް މުހައިމިނުގެ ހިތުގައި އަބަދުވެސް މުނިފޫހިފިލުމުގެ ދާއިރާއަށް ހާއްސަ ލޯތްބެއް އޮވެ އެވެ. މާލޭގައި އޭރު ބޭއްވި ކާނިވާތައް އިންތިޒާމުކުރެއްވުމާއި، އަމީތާބު ބައްޗަން ފަދަ ފިލްމީ ތަރިން ރާއްޖެ ގެންނެވުމުގެ ފަހަތުގައި ހުންނެވީ އޭނާ އެވެ. އެކަމަކު އޭރު ވެސް ކުރައްވަން ބޭނުންވެ، އެކަމަކު ނުކުރެއްވި އޮތް ކަމަކީ އާ ބަޔަކު ލައިގެން، ފެންވަރު ރަނގަޅު، ތަފާތު މޮޅެއް ފިލްމެއް އުފެއްދެވުމެވެ. އެ ހިޔާލު އެއް ދުވަހެއްގައި ގޭގެ ކާމޭޒުދޮށުގައި ފާޅުކުރެއްވުމުން ދެ ކުދިން އިބްރާހީމް އާމިރާއި، އަހުމަދު އާމިރު އަދި، ދަނބިދަރި މޫސާ ހަލީމް ލަފާ ދިނީ ޓެޑްރީ ލައްވާ ޑައިރެކްޓްކުރުވުމަށެވެ.

"އޭރު އަޅުގަނޑެއް ޓެޑެއް ނުދަންނަން. އެކަމަކު ކުދިންނަށް އެނގޭ އޭނާ އަކީ ކިހާ މޮޅު މީހެއްކަން. އެހެންވެ އަޅުގަނޑު ބުނެފިން އެއްވެސް މައްސަލައެއް ނެތޭ،" މުހައިމިން ވިދާޅުވި އެވެ.

ކާރުގައި ވަޑައިގަންނަވަމުން ޓެޑްރީއަށް ހައި ޖައްސަވާލެއްވުމަށް ފަހު، ފިލްމުގެ ވާހަކަ އޭނާއާ ހަމަޔަށް މުހައިމިން ގެންދެވީ ކުދިން ލައްވަ އެވެ. މުހައިމިން އަންހެން ދަރި ފަޒީލާ އާމިރުގެ ފިރިމީހާ މޫސަ އަކީ، ޓެޑްރީގެ އެކުވެރިއަކަށްވާތީވެ، އޭނާ ލައްވާ ބުނުވައިފި ނަމަ ފަސޭހަވާނެތީވެ އެވެ.

"އަހަރެމެން ކުޑަބަނޑޮހަށް ދަތުރެއް ދިޔަ ދުވަހެއްގައި މެންދުރު ކާލައިގެން އެތާ މިރިހިގަސްދޮށުގައި ޖައްސާލައިގެން ތިއްބާ މޫސަ ބުނީ ބައްޕަ ފިލްމެއް ހައްދަވަން މަސައްކަތްކުރައްވާ ވާހަކަ،" ޓެޑްރީ ބުންޏެވެ.

އޭރު އޭނާ ހުރީ ޓީވީ މޯލްޑިވްސް އިން ކެނޑިގެން، އެ މަސައްކަތް ދެން ނުކުރާ ވިސްނުމެއްގައިކަމުން މޫސަގެ އެ ވާހަކަތަކަށް ޓެޑްރީގެ މާބޮޑު ޝައުގުވެރިކަމެއް ނެތެވެ. އެކަމަކު ބަނޑޮހުން އައިސް މާލޭގައި، މުހައިމިންއާ އެކު އޭނާގެ ގޭގައި ބޭއްވި ބައްދަލުވުމުން ޓެޑްރީ ނުކުތީ އެ ފިލްމު ޑައިރެކްޓްކުރަން އެއްބަސްވެގެންނެވެ. މުހައިމިން އަނެއްކާ ހެއްދެވީ ކޮން ކަހަލަ ޖާދުލެއް ހެއްޔެވެ؟

"އަޅުގަނޑަށް ހީވާ ގޮތުން ޓެޑަށް ގަބޫލުކުރެވުނީ އަޅުގަނޑުމެން ހަދަން މި އުޅެނީ ފެންވަރު ރަނގަޅު ފިލްމެއްކަން. ޓެޑު ބޭނުންވާ ފެންވަރުގެ މޮޅު ފިލްމެއް ޑައިރެކްޓަރުކުރަން ފުރުސަތު ލިބުން ކަންނޭގެ އޭނާގެ ވިސްނުން ބަދަލުވި ސަބަބަކީ،" މުހައިމިން ވިދާޅުވި އެވެ.

ޔަގީނުން ވެސް ޓެޑްރީގެ މޯޓިވޭޝަނަކީ، އޯޕަން ބަޖެޓަކުން ހަދަން މުހައިމިން ނިންމެވި އެ ފިލްމުން ލިބޭނެ ފައިސާއެއް ނޫނެވެ. ސަބަބަކީ އެރޭގެ ބައްދަލުވުމުގައި ވެސް، ފިލްމު އުފެއްދުމުގެ ތެރޭގައި ވެސް، ފައިސާގެ އެއްވެސް ވާހަކައެއް ނުދެކެވުމެވެ.

"ފިލްމަށް ލިބުނު ފައިސާ ގުނިއިރު ވެސް، އަޅުގަނޑަށް އުޖޫރައިގެ ގޮތުގައި ލިބޭނީ ކިހާވަރެއްކަން މަޝްވަރާއެއް ނުކުރަން،" ޓެޑްރީ ބުންޏެވެ.

މުހައިމިން ވެސް ވިދާޅުވީ އޭނާ ވެސް، އަދި ޓެޑްރީ ވެސް މި ފިލްމުގެ މަސައްކަތްކުރީ ފައިސާ ހޯދުމުގެ ބޭނުމުގައި ނޫން ކަމަށެވެ.

މާލޭގެ މުއްސަނދި ދެމަފިރިއެއްގެ ހުރި އަންހެން ދަރިފުޅު، އާއިލާ އިން އޭނާއާ އެކަށީގެންވާ މީހަކާ ކައިވެނިކުރުވަން ނިންމާފައި ވަނިކޮށް، އެއްވެސް އުޅުމެއް ނެތް ފިރިހެނަކު ދެކެ ލޯބިވެ ގެއިން ނުކުމެގެން ގޮސް އޭނާއާ ކައިވެނިކުރުމުން ދެން ދިމާވާ ހިތާމަވެރި ކަންކަން ދައްކުވައިދޭ މި ފިލްމުގެ ވާހަކައަކީ މުހައިމިންގެ ހިޔާލެކެވެ. ޓެޑްރީއާ ފިލްމް ހަވާލުކުރެއްވިއިރު މުހައިމިން ގެންދެވީ ކުޅަދާނަ ޅެންވެރިޔާ އަބްދުﷲ ސޯދިގު (ސޯދުބެ) އާއި ލިޔުންތެރިޔާ އަދި ފޮޓޯގްރާފަރު ހަސަން ނަޖުމީ ލައްވައި އެ ހިޔާލުގެ މައްޗަށް ސްކްރީންޕްލޭއެއް ލިޔުއްވަމުންނެވެ. ފަހުން ޓެޑްރީ ވެސް އެ މަސައްކަތުގައި ބައިވެރިވި އެވެ.

ސޯދުބެ އާއި ނަޖުމީ ސްކްރީންޕްލޭ ލިޔުއްވަމުން ގެންދެވީ، ޓެޑްރީ ބުނި ގޮތުގައި 1960ގެ ދުވަސްވަރު ނުކުތް ހިންދީ ފިލްމުތަކުގެ ޓެމްޕްލޭޓަކަށެވެ. އަނެއްކޮޅުން އެ ދެ ބޭފުޅުން އުމުރު ދޮށިކަމުން، ޓެޑްރީ ގަބޫލުކުރި ގޮތުގައި، ފިލްމުގައި މުސްކުޅި ހިޔާލުތައް ގިނަވެ އާއްމުން ބަލައިނުގެންފާނެ އެވެ. ސޯދުބެ އާއި ނަޖުމީ އުޅުއްވަނީ ސަރުކާރުގައި ކަމުން އެ ދެ ބޭފުޅުންނަށް އެ މަސައްކަތްކުރައްވަން ވަގުތު ހުސްކުރެއްވެނީ ވެސް ރޭގަނޑު ދޮޅު ގަޑިއިރެއްހާއިރެވެ. އެހެންވެ މަސައްކަތް ހިނގާލެއް ވެސް ލަހެވެ. މި ހުރިހާ ކަމެއް މުހައިމިންއާ ޓެޑްރީ ހިއްސާކުރި ނަމަވެސް، ސާކް ސަމިޓުގެ މަސައްކަތުގައި ބުރަކޮށް އުޅުއްވަން ޖެހިވަޑައިގެންފައިވާތީ މުހައިމިންގެ ހަބަރެއް މާބޮޑަކަށް ނުވެ އެވެ.

"އެހެން ހުއްޓާ ސާކް ސަމިޓަށް މުހައިމިން ނޭޕާލަށް ފުރުއްވި ދުވަހު އަޅުގަނޑަށް ސިޓީއެއް ފޮނުވައިފި. އަޅުގަނޑަށް ނިންމައިފިން، ޔަގީނޭ ފިލްމު އަތުލެއްވިއްޔޭ، އެ ވާހަކައޭ ސިޓީގައި އޮންނާނީ،" ޓެޑްރީ ބުންޏެވެ.

"އެކަމަކު ސިޓީގައި އޮތީ ފިލްމުގެ ނަމާއި މައި ކެރެކްޓަރުގެ ނަމާއި، މައި ކެރެކްޓަރުގެ ކޮއްކޮގެ ނަން ފިޔަވައި އެހެން ކޮންމެ ބަދަލެއް ގެނަޔަސް މައްސަލައެއް ނެތް ކަމަށް."

އެ ހިސާބުން ޓެޑްރީ ފުރިހަމަ މިނިވަންކަމާ އެކު، އޭނާ ބޭނުންވާ ބަދަލުތައް ގެނެސްގެން، ތިން މަހެއްހާ ދުވަސް ތެރޭ ސްކްރީންޕްލޭ ލިޔެ ނިންމި އެވެ. އޭރު މުހައިމިން ވަނީ ފިލްމުގެ ލަވަ ރެކޯޑްކުރާށާއި، ބެކް މިއުޒިކް ތައްޔާރުކުރަން، ފެންވަރު ރަނގަޅު ސްޓޫޑިއޯއެއް ވެސް ތައްޔާރުކުރައްވައިފަ އެވެ.

ފިލްމުގެ ޝޫޓިން ފެށީ އޮގަސްޓް 19، 1993 ގައި ސްރީ ލަންކާގެ ފަރުބަދަމަތީ ރަށް ނޫރައްލިޔާގަ އެވެ. އެއީ ހަރަދު ބޮޑު، އަދި އެހާތަނަށް ރާއްޖޭގައި ކޮށްފައިނުވާ ކަމެކެވެ. އެކަމަކު މުހައިމިން ގަބޫލުކުރެއްވި ގޮތުގައި ފިލްމު ބަލަންދާ މީހުންނަށް ފިލްމުން ރީތި ތަންތަނާއި، ރީތި މަންޒަރުތައް ފެނުމަކީ އުފާވެރި ތަޖުރިބާއަކަށް ވާނެތީވެ، ތަފާތު ފިލްމެއް އުފައްދަވާނަމަ އެއީ ކޮންމެހެން ކުރައްވަން ޖެހޭ ކަމެއް ކަމަށެވެ.

އަބަދު ފެންނަ މޫނުތަކުގެ ބަދަލުގައި އާ ތަރިން ފިލްމުގައި ހިމެނެއްވުމަކީ ވެސް މުހައިމިން ކުރައްވަން ބޭނުންވި ކަމަކަށްވާތީ އޭނާ ވަނީ އައްޑު އަތޮޅުގެ ޒުވާން އަންހެން ކުއްޖެއް ކަމަށްވާ ހައްވާ ޒާހިރާ އޭރު ފިލްމުގެ "ޝާން" ގެ ރޯލަށް އޮންބޯޑުކުރައްވައިފަ އެވެ. އޭރު ހައްވަ ކައިވެނިކޮށްގެން އުޅެނީ ފިލްމުގެ ބަތަލަކަށް ފަހުން ހަމަޖެއްސި އަލީ ޚާލިދުއާ ކައިވެނިކޮށްގެންނެވެ. އެކަމަކު ފިލްމަށް ހައްވަ ނެގިއިރު އަލީ ޚާލިދު މަންޒަރުގެ ތެރޭ ނުހިމެނެ އެވެ.

"ސްކްރީންޕްލޭ ލިޔެ ނިމުނުއިރު ހައްވަގެ ވަރަށް ގިނަ ގައިގޯޅި މަންޒަރުތައް އެބަހުރި. އާއިލާ އެކުގައި ނުބެލޭ މިންވަރަކަށް ނޫން، އެކަމަކު ދިވެހި ފިލްމުތަކުގައި އޭރު އަދި ނުދައްކާ ވަރަށް އެކަހަލަ މަންޒަރު ހުރި. އެހެންވެ ހިތަށް އެރީ ހައްވަ އަށް ކޮމްފަޓްބޮލް ނުވާނެޔޭ އެ މަންޒަރުތައް އެހެން މީހަކާ އެކު ކުޅޭކަށް،" ޓެޑްރީ ބުންޏެވެ.

އޭރު ޕާޓްޓައިމްކޮށް ޕިކަޕް ޑްރައިވަރެއްގެ ވަޒީފާއަދާކުރަމުން އައި އަލީ ޚާލިދަކީ ވެސް ރީތި، ސްމާޓް މީހަކަށްވާތީ ޓެޑްރީ ހިތަށް އެރީ ހައްވަ އަށް ވެސް އެފަދަ މަންޒަރުތައް ހަގީގީ ދިރިއުޅުމުގެ ފިރިމީހާއާ އެކު ކުޅެން ފަސޭހަވާނެތީ، "އަޝްރަފް" ގެ ރޯލަށް އަލީ ޚާލިދު ނެގުމަށެވެ. އެކަމަކު މައި ދެ ލީޑަށް އާ އެކްޓަރުން ނެގުމަކީ ވަރަށް، ވަރަށް ބޮޑު ރިސްކެކެވެ.

"ހިތަށް އެރީ ހައްވަ ވެސް އަލޭ. އެހެންވީމާ މަރުވާ އިރު މަރުވާނީ އެކީ އެކައްޗަކަށް ނޫންހޭ؟ އެ މީހުންނާ އެކު މަވެސް މަރުވާނީތާއޭ،" ރިސްކެއް ނަގައިގެން ފިލްމް ފްލޮޕް ވެދާނެ ކަމުގެ ބިރު އޮތް ނަމަވެސް އެ ނިންމުން ނިންމި ސަބަބު ޓެޑްރީ ކިޔައިދިނެވެ.

ފިލްމުގައި ހައްވައާ ކައިވެނިކުރުވަން އޭނާގެ އާއިލާ އިން ހަމަޖެއްސި ޒުވާނާގެ ބައި ކުޅެފައިވަނީ ވެސް މުޅިން އާ އެކްޓަރެކެވެ. އޭރު ޓީވީ މޯލްޑިވްސްގެ ކެމެރާމަން އަދި، މިހާރު ރާއްޖޭގެ އެންމެ މަޝްހޫރު ވާހަކަލިޔުންތެރިޔާ ބިންމާ އިބްރާހީމް ވަހީދެވެ. އެކަމަކު ބިންމާ އެ ފިލްމު ކުޅުނީ އޭނާގެ އަސްލު އަޑު ބޭނުންނުކޮށް ޑަބްކޮށްގެން އެހެން މީހެއްގެ އަޑުބޭނުންކުރާ މަތިންނެވެ.

"އަޅުގަނޑުމެން ވަގުތުން އެއްބަސްވިން،" ޓެޑްރީ ބުންޏެވެ.

"ބޭނުންވީ ތާޒާ މޫނުތަކެއް ފިލްމުން ފެންނަން."

ފިލްމުގައި ދެން ހިމެނެނީ ތަޖުރިބާކާރު އެކްޓަރުންނެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި ހައްވަގެ މައިންބަފައިންގެ ބައި ރޯލު އަދާކުރާ ކޮއްޔަ ހަސަންމަނިކާއި މަރިޔަމް ވަހީދާ (ދުނި) އަދި ހައްވަގެ މައިދައިތަގެ ރޯލު ކުޅެފައިވާ އާރިފާ އިބްރާހީމް ފާހަގަކުރެވެ އެވެ. ޓެޑްރީގެ "ސަޅިބައިސާ" ޑްރާމާގައި ކަހުރަބު ޖިންނި ބައި ކުޅުނު އަލީ ޝިމާއު (ކުޅޭބޭބެ) އާއި ސްކޫލް ލަވަ މުބާރާތުން ވިދާލި ހައްވާ ރިޔާޒާ އަކީ ވެސް މި ފިލްމުގެ މުހިއްމު ދެ މޫނެވެ.

ފިލްމަކީ ހުރިހާ ގޮތަކުން ވެސް ހިޓަކަށް ހެއްދެވުމަށްޓަކައި މުހައިމިނާއި ޓެޑްރީ ވަނީ، އެކްޓަރުން ހޯދަން ދިން ސަމާލުކަން އެހެން ބައެއް، ފެންނަ ފެނުމަށް ކުދިކުދި ކަންކަމަށް ވެސް ދީފަ އެވެ. ހާއްސަކޮށް ކޮސްޓިއުމެވެ. ފިލްމުގައި ބޭނުންކުރާ މުހިއްމު ކޮސްޓިއުމްތަކަކީ، ސީދާ އެކަމަށް ހާއްސަކޮށްގެން ފެހި ހެދުންތަކެކެވެ. އަދި އެއާ ގުޅޭ ގޮތަށް ގަހަނާ ވެސް ހޯދި އެވެ. ފިލްމުގެ ފުރަތަމަ ލަވައިގައި ހައްވަގެ ކަރުގައި އަޅާފައި އޮންނަ ހާރަކީ އިނގިރޭސި ވިލާތުން ސީދާ ފިލްމަށް ގެނައި ފައުނެކެވެ.

"އެއީ ހަމަ އެނގިގެންކޮށްފައި ހުރި ކަންކަން. މުއްސަންޖެއް ދައްކަންޏާ އޭނާގެ އަތުގައި އޮންނާނީ މުއްސަނދިން އަޅާ ކަހަލަ ގަޑިއެއް،" ފިލްމު ވީހާ ވެސް އަސްލާ އެއްގޮތަށް ހެދުމަށް ދެއްވި ސަމާލުކަން މުހައިމިން ތަފްސީލުކޮށްދެއްވި އެވެ.

ފިލްމަށް ބައެއް ސެޓުތައް ހެދި ނަމަވެސް، ބައެއް މަންޒަރުތައް ނަގާފައިވަނީ އޭރު ލިބެން ހުރި ވަސީލަތްތައް ބޭނުންކޮށްގެންނެވެ. އެގޮތުން ފިލްމުގައި ދައްކާ އޮލިމްޕަހުގައި އޮންނަ ޝޯ އެއްގައި ހައްވަ ކިޔާ ލަވަ ޝޫޓްކޮށްފައިވަނީ، "އަންޑާ ދަ ސަން ކްރޮސް" ދައްކަން ސަރުކާރުން އެތަން ޒީނަތްތެރިކޮށްފައި އޮތް ވަގުތުގެ ބޭނުން ހިފައިގެންނެވެ. ފިލްމުގެ އޯޕަނިން ޝޮޓްތައް ނަގާފައިވަނީ ކޮންމެވެސް މުނާސަބަތަކަށް މާލޭގެ މަގުތަކުގައި ބޮކިފަތިލައި ދިއްލާފައި އޮތް ރެއެއްގަ އެވެ.

"މުޅި މާލޭން ކަރަންޓް ދިޔަ ރެއެއްގައި ވެސް ކެމެރާ ހިފައިގެން ނުކުމެ މަޖީދީމަގު ވީޑިއޯކުރިން ފިލްމަށް ބޭނުންކުރަން،" ޓެޑްރީ ބުންޏެވެ.

ހަމައެކަނި އެއެއް ވެސް ނޫނެވެ. ޓެޑްރީ ދިޔައީ ރީތި ލޮކޭޝަންތައް ފެނޭތޯ ވަރަށް ބޮޑަށް އަތްފުނާ ވެސް އަޅަމުންނެވެ. އޭރުގެ މަޝްހޫރު ލަވަކިޔުންތެރިޔާ އަބްދުއްރަޝީދު (އަބްސީ) ދިވެހި ފިލްމަކަށްކީ ފުރަތަމަ ލަވަ ކަމަށްވާ "އާދޭ މިއަދު ދާން" ގެ މަންޒަރުތައް ވެސް ވީހާ ވެސް ބޮޑަށް މީހުންނަށް ކަމުދާނެ ގޮތަކަށް ރީތިކޮށް ގެނެސްދޭން ޓެޑްރީ މާލެ ތެރޭގައި ނުދާ ދިމާލެއް، ނުބަލާ ތަނެއް ނުހުންނާނެ އެވެ.

"އެހެން ދުއްވި ފަހަރެއްގައި، ބޭރުމަގުން ދަނިކޮށް މާލޭ އިރުމަތީ ފަރާތުން ފެނުނީ ހުދުފޮނު ލާފައި ހުރި ރާޅުތަކެއް ނަގާފައިވާތަން. ދެން ބަނޑޭ ކިޔައިފި މިތަނުން ރާޅު އަންނަނީ ވަރަށް ބިޔަކޮށޭ، ހިނގާބަލާށޭ ދަރުބާރުގޭ އެފަރާތް ބަލަން. ކިޔާފައި އެތަނަށް ދިޔަ އިރު އެތަން އަދި މާސަޅި. އެތަން ތިލަވީމާ ރާޅު ދަމާލާފައި އަންނަ އިރު މަންޒަރު މާރީތި،" ޓެޑްރީ ބުންޏެވެ.

ވަގުތުން މަންޒަރުތައް ރާވާލައި އަނެއް ދުވަހު ހައްވަ އާއި އަލީ ޚާލިދު އެ ފަރާތަށް ބާލައިގެން ލަވަ ޝޫޓްކުރި އެވެ. ގާގިނަ ސަރަހައްދެއް ކަމުން ދެ މީހުންގެ ފަޔަށް ވަރަށް ވަރު ވެސް ވި އެވެ. ޝޫޓްކޮށް ނިމިގެން މެޓީރިއަލްތައް ބެލިއިރު، ރާޅެއްގެ ހޮޅިބިންދައިގެންދާއިރު މިޔަރެއް އުޅޭތަން ވެސް އަރާފައި ހުއްޓެވެ.

"އެއީ ވަރަށް ގިނަ މީހުންނަށް ކަމުދިޔަ ތަންކޮޅެއް. ވަރަށް ގިނަ މީހުން އަހާ އެއީ ފަހުން ޑިޖިޓަލްކޮށް ލާފަހޭ؟ ކިހިނެތް ޑިޖިޓަލްކޮށް ލާނީ އެ ޒަމާނުގައި؟،"

ޓެޑްރީގެ މި ފިލްމު ގިނަ ބަޔެއްގެ ހިތުން ފިލައިގެން ނުދިޔަ ސަބަބުތަކުގެ ތެރޭގައި، އެ އެންމެންގެ ހިތުގައި ކަނޑާ ނެގިފައިވާ ފިލްމުގެ އައިކޮނިކް ސީންތައް ބޮޑު ދައުރެއް އަދާކުރެ އެވެ. ޝާން އޭނާގެ ކޮއްކޮއާ އެކު ހޭދަކުރި ދުވަސްތައް ދައްކާ އުފާވެރި ސީންތަކެކެވެ. ހާއްސަކޮށް އައިސްކިރިމި ބޯން ގޮސް، ޝާން އަނެއްކޮޅަށް ބަލަން ބުނެ އެ ވަގުތު އޭނާގެ ތަށިން ކޮއްކޮ ޗެރީ ނަގައި ކާލާ މަންޒަރު އެއީ ލޯބިން ފުރިފައިވާ ސީންއެކެވެ. ޝާން އަށް ކޮއްކޮއާ ބައްދަލުނުވާތާ އެތައް ދުވަހެއް ފަހުން، މަގުމަތިން ކޮއްކޮ ފެނުމުން އެކުރާ އަސަރު ދައްކުވައިދޭ ހިތާމަވެރި ސީން އެއީ ގިނަ ބަޔަކު ރޮއްވާލި މަންޒަރެކެވެ. އޭގެ ފަހުން ކޮއްކޮ ޓެރަހުން ވެއްޓޭ މަންޒަރު އަދިވެސް އެތައް ބަޔަކަށް އުނދަގޫކުރެ އެވެ.

ހަމައެއާ އެކު ފިރިމީހާގެ އަނިޔާތަކަށް ކެތްނުވެގެން ޝާން މެންދަމު ބޯވާރޭގެ ތެރޭގައި ކުޑަދަރިފުޅު ގޮވައިގެން ގެއިން ނުކުންނަ ވަގުތު، އަޝްރަފްގެ ދޮންބައްޕަ އޭނާގެ ގައިގައި ފިރުމާލާ ސީން އެއީ ހިތްފަޅައިގެންދާ މަންޒަރެކެވެ. އާރިފާ އާއި ފާތިމަތު ޒަރީނާ (ކުރަހާ ޒަރީނާ) ގެ ގުޑުގުޑާ ޒުވާބު ފެންނަ މަންޒަރު އެއީ ފިލްމުގެ ރަހަހެޔޮވަރުކޮށްދިން މަޖާ ސީނެކެވެ. އަޝްރަފްގެ ވަގު ލޯބިވެރިޔާގެ ގެއިން ޝާން އަށް އަޝްރަފުގެ ފަށުފޫ ފެންނަ މަންޒަރު އެއީ ވެސް ދިވެހި ސިނެމާގެ އެހާމެ އައިކޮނިކް ސީނެކެވެ.

"އެ ހުރިހާ ސީންތަކަކީ ވެސް ސްކްރީންޕްލޭގުގައި ޕްލޭންކޮށްފައި ހުރި ސީންތަކެއް. އެ ފަށު ފުލަކީ ފިލްމުގެ ކްލައިމެކްސް އަށް ދިއުމަށްޓަކައި ބޭނުންކުރާ މުހިއްމު އޮބްޖެކްޓަށް. އެއީ އޭގެ ފުލެއް ހޯދަނިކޮށް، ސިންގަޕޫރު ފިހާރައަކުން ފެނުނު އެއްޗެއް،"

ފިލްމް ގިނަ ބަޔަކަށް ކަމުދިޔަ އަނެއް ސަބަބަކީ، ޓެޑްރީ ބުނި ގޮތުގައި ރާއްޖޭގައި ކުރުން އާއްމު އެކަމަކު ދެއްކުން އާއްމު ނޫން ކަމެއް ކަމަށްވާ ގެވެށި އަނިޔާ އަށް ފިލްމުގައި ފޯކަސްކޮށްފައި އޮތުމެވެ. އެހެންވެ އެތައް އަންހެނުންނެއް އުފުލަމުން ދިޔަ އެ ވޭނުގެ ވާހަކަ މި ފިލްމުގައި ތިލަކޮށް އެކަމަށް އެޑްރެސްކޮށްފައި އޮތުމަކީ، މި ފިލްމް ގިނަ ބަޔަކަށް އަމިއްލަ ހަޔާތާ ގުޅުވާލެވުނު ސަބަބެއް ކަމަށް ޓެޑްރީ ދެކެ އެވެ.

އެ ހުރިހާ ކަމެއްގެ ތެރެއިން ވެސް، ފިލްމުގައި އެންމެ ރީތި ކުލައެއް ޖައްސަވައިދެއްވީ، ޕްރޮޑިއުސަރު މުހައިމިން ދެކެވަޑައިގަންނަވާ ގޮތުގައި ސޯދުބެ އާއި ކުޅަދާނަ އެތައް ޝާއިރުންގެ މޮޅު ޅެންވެރިކަމެކެވެ. ކޮންމެ ލަވައެއް ވެސް، ކޮންމެ ކަޑިއެއް ވެސް ވެސް ފިލްމަށް އެތައް ކަމެއް އިތުރުކޮށްދެ އެވެ. ލަވަތަކަކީ ސީދާ ފިލްމަށް ހާއްސަކޮށްގެން ހަދާފައިވާ ލަވަތަކެއްކަމުން، ފިލްމުގެ ވާހަކަ ކިޔައިދިނުމުގައި ޅެންވެރިކަން މުހިއްމު ދައުރެއް އަދާކުރި ކަމަށް ޓެޑްރީ ވެސް ބުންޏެވެ.

"އެނގޭނެ ތަފާތު ދެއްތޯ ސޯދު ލަވަ ހެއްދެވީމާ " މަގެ ޝާނު ވެލީ ހިނދު ހިނިތުން، އައިސްފައި ހުންނަ ގޮތް ވެސް ، ވަރަށް ތަފާތުވާނެ ސޯދުބެމެން، އެ ކިޔައިލައި ނިމުނީމާ މާނަޔާ ކަންތައްތައް މުޅިން އެހެން ލެވެލެއްގައި ހުންނާނީ،"

އެ ހުރިހާ ކަމަކާ އެކު، މި ފިލްމު ނޮވެމްބަރު 4، 1994 ގައި އޮލިމްޕަހުގައި އެޅުވީ ވަރަށް ބޮޑެތި އުއްމީދުތަކާ އެކު އެވެ. ހައުސްފުލް 25 ޝޯ ދެއްކުމަށް ފަހު އޮލިމްޕަހުން ފިލްމު ނެގީ އުއްމީދުކުރި ވަރަށް ވުރެ މާބޮޑެތި ކާމިޔާބީތަކާ އެކު އެވެ. އާއްމު ފިލްމު ބަލަން ނުދާ އެތައް ބަޔަކު ވެސް، މި ފިލްމުގެ މޮޅު ވާހަކަ އިވިގެން އޮލިމްޕަހަށް ދިޔަ އެވެ. ފިލްމު ފެސްޓިވަލާއި، ބޮސްނިއާ ފަންޑްރައިޒިންގައި ދެއްކި ޝޯ ތަކާއި، ފަހުން 1995 ގައި އަލުން އެޅުވިއިރާ އެކު، ޖުމްލަ 37 ޝޯ ހައުސްފުލްވި އިރު 20،125 މީހުން އޮލިމްޕަހުގައި ފިލްމު ބެލި އެވެ.

"ދެރިޔާ އަށް ވަރަށް ތަފާތު އޯޑިއަންސެއް ލިބުނު، ވަރަށް ތަފާތު ބޭފުޅުން ވަޑައިގެންނެވި،" މުހައިމިން ވިދާޅުވި އެވެ.

މި ފިލްމުވީ ހަމައެކަނި މުހައިމިނާއި، ޓެޑްރީ އަށް ލިބުނު ކާމިޔާބަކަށް ނޫނެވެ. ދިވެހި އެތައް ޕްރޮޑިއުސަރުންނާއި ޑައިރެކްޓަރުންނަށް މި ފިލްމުން އުއްމީދު ގެނެސްދިނެވެ.

"އޭރުގައި އެއްވެސް މީހަކު ގަބޫލެއް ވެސް ނުކުރޭ ދިވެހި ފިލްމެއް އުފައްދައިގެން އޭގެ ވިޔަފާރިން ބޮޑު ފައިދާއެއް ނެރެވިދާނެ ކަމަކަށް. ދެރިޔާގެ ކާމިޔާބީން އެކަން ކަށަވަރުވީ. ޕްރޮޑިއުސަރުންނަށް އެނގުނު މީހުން ބަލަން ބޭނުންވާ ގޮތަށް އެއްޗެއް ހަދައިފިއްޔާ، އެ ބަލަން މީހުން ދާނެކަން،" ހަތް އެވޯޑް ހޯދި ފިލްމާ ބެހޭގޮތުން ޓެޑްރީ ބުންޏެވެ.

އެ ކާމިޔާބު ފިލްމަށް މި މަހުގެ 4 ވަނަ ދުވަހު 30 އަހަރު ފުރުނުއިރު އުފެދިފައިވާ ސުވާލަކަކީ، ވަރަށް ގިނަ ބަޔަކު ބުނާ ހެން އެ ވަރުގެ ފިލްމެއް އޭގެ ފަހުން ރާއްޖޭގައި ނެރެފައިވޭ ހެއްޔެވެ؟ ނުވަތަ ކުރިއަށް އޮތްތަނުގައި ނެރެވިދާނެ ހެއްޔެވެ؟ އެކި މީހުންގެ ޖަވާބު ތަފާތު ވެދާނެ އެވެ. އެކަމަކު ޔަގީނުން ވެސް "ދެރިޔާ" ވަނީ އެކްޓިންގެ ހުނަރުވެރިކަމާއި، ޑައިރެކްޝަނުގެ ގާބިލުކަމާއި، ޅެންވެރިކަމުގެ މޮޅުކަމާއި، މިއުޒިކް އުފެއްދުމުގެ ފެންވަރާއި، ޕްރޮޑިއުސްކުރުމުގެ ވިސްނުންތެރިކަމަށް ބަލާއިރު ދިވެހި ފިލްމުތަކަށް ބެންޗްމާކެއް ކަނޑައަޅައިދީފަ އެވެ. އޭރު ވެސް، މިހާރު ވެސް ދިވެހި ފިލްމުތަކުގެ މޮޅުދެރަމިން ކިރަން ބޭނުންކުރާ ވަޒަނަކީ "ދެރިޔާ" އެެވެ.