ލަންކާގައި ދިވެހިން: މާލެއަށް ވުރެ ވެސް ހަރަދުތައް ބޮޑުވެއްޖެ

ސްރީ ލަންކާގައި ޕްރޮޖެކްޓްތައް ހިންގަން ނެގި ބޮޑެތި ލޯނުތަކުގެ ދަރަނި މެނޭޖް ނުކުރެވި އޮއްވައި ބޯމަތިވީ ކޮވިޑްގެ ބަލިމަޑުކަމެވެ. އެހެން ގައުމުތަކަކޭ އެއްގޮތަށް ލަންކާއަށް ވެސް ޖެހުނީ ބޯޑަރު ބަންދުކޮށް އިގްތިސާދީ ހަރަކާތްތައް ހުއްޓުމަކަށް ގެންނާށެވެ. ނަމަވެސް އެކަން ވެސް އެކަށީގެންވާ ގޮތަށް މެނޭޖް ނުކުރެވި އިގްތިސާދު އިނދަޖެހިއްޖެ އެވެ. އާންމު ދިރިއުޅުން ބޮޑު ވޭނަކަށް ވެއްޖެ އެވެ. ތައުލީމާއި ބޭސްފަރުވާ އަދި ދިރިއުޅުމުގެ ކަންކަން ހަރަދު ކުޑަކޮށް ކުރެވޭނެ ކަމުގެ އުންމީދުގައި ލަންކާ އަށް ދިރިއުޅުން ބަދަލުކޮށްގެން ތިބި ދިވެހިން ވެސް ދަނީ މި ދަތިކަން ތަޖުރިބާކުރަމުންނެވެ.

ލަންކާ އަކީ ދިވެހިން އެންމެ ގިނައިން އުޅޭ ބޭރު ގައުމެވެ. އެ ގައުމުގައި ދިވެހިންގެ އާބާދީ 30،000 ގައި އުޅޭނެ ކަމަށް ބެލެވޭއިރު މި މީހުންގެ ތެރެއިން ބައެއް މީހުން މިހާރު ވަނީ ލަންކާގެ ދިރިއުޅުމަށް ކެތް ނުވެ އެނބުރި ގައުމަށް ވެސް އައިސްފަ އެވެ. ލަންކާގައި މިހާރު ތިބި ދިވެހިން ވެސް ބުނަނީ ހަރަދުގައި މިހާރު މާލެއެކޭ ލަންކާއެކޭ ތަފާތެއް ނެތް ކަމަށެވެ.

މި އުނދަގޫތައް ތަޖުރިބާ ކުރަމުން އަންނަ އެކަކީ ލަންކާއަށް މީގެ 14 އަހަރު ކުރިން ދިރިއުޅުން ބަދަލުކުރި އައިމިނަތު ޝަރީފެވެ. ކޮލަމްބޯގެ ވެއްލަވައްތާގައި އުޅޭ އައިމިނަތު ބުނީ މިއީ ލަންކާގައި އޭނާ ތަޖުރިބާކުރާ އެންމެ އުނދަގޫ ދުވަސްތައް ކަމަށެވެ. އޭނާ ބުނީ އެންމެ ބޮޑު އުނދަގުލަކީ ކާބޯތަކެތި ހޯދުން ކަމެވެ.

ދިރިއުޅުގެ ހަރަދު ދެގުނައަށް މައްޗަށް

"ހުރިހާ އެއްޗެއްގެ އަގު މިވަނީ އުފުލިފައި. ކުރިން 5،000 ރުޕީސް އިން ގޭގެ ހުރިހާ ހަރަދެއް ހަމަޖެއްސޭ. މިހާރު 12،000 ރުޕީސް ހޭދަކުރަން ޖެހޭ،" އައިމިނަތު ބުންޏެވެ.

އައިމިނަތު ބުނީ ތަކެތީގެ އަގު އެހާ ބޮޑަށް އުފުލުނު އިރު ބައެއް ތަކެތި ހޯދަން ވެސް އެހާ އުނދަގޫ ކަމަށެވެ. މިދުވަސްވަރު އެންމެ ބޮޑަށް އުނދަގޫ ވަނީ ތަރުކާރީ އާއި މޭވާ ހޯދާށެވެ. ލިބޭ އެއްޗެއްގެ ވެސް ތާޒާކަމެއް ނުހުރެ އެވެ.

އައިމިނަތު ބުނީ މިދިޔަ 14 އަހަރު ތެރޭ މިހާ ކުރު މުއްދަތެއްގެ ތެރޭގައި ކާބޯތަކެތި އަގު މިވަރަށް އުފުލިފައި ނެތް ކަމަށެވެ. އޭނާ ބުނީ ލަންކާގައި ދިރިއުޅުމެކޭ މާލޭގައި ދިރިއުޅުމެކޭ މިހާރު އެއްވެސް ތަފާތެއް ނެތް ކަމަށާއި ބައެއް ތަކެއްޗަށް ކުރާ ހޭދަ މާލޭގައި ކުރަންޖެހޭ ހޭދައަށް ވުރެ ވެސް ބޮޑު ކަމަށެވެ.

"މިސާލަކަށް، ކުރިން އަންނާރެއް 200 ރުޕީސްއަށް ލިބޭ އިރު މިހާރު އޭގެ އަގު އުޅެނީ 475 ރުޕީސްއަށް. އާންމުކޮށް ހުރިހާ އެއްޗަކުން ވެސް އަގު މިވަނީ ޑަބަލްވެފައި. ގޭގޭގެ ކުލި ވެސް ބޮޑުކޮށްފި،" އޭނާ ބުންޏެވެ.

އައިމިނަތު ބުނީ، ތަކެތީގެ އަގު އެހާ ބޮޑުވި އިރު އެކައުންޓުން ފައިސާ ނެގުމުގައި ވެސް ވަރަށް ދަތި ކަމަށެވެ. އެހެންވެ ހަރަދުތައް ހަމަޖައްސަން އުފުލަންޖެހޭ ތަކުލީފު ވަކިން ބޮޑުވެ އެވެ.

ލަންކާގައި އެއަކްރާފްޓް އިންޖިނިއަރިން ކިޔަވަމުން އަންނަ ދަރިވަރަކު ބުނީ އާންމު ދިރިއުޅުމައި ބޭނުންވާ ހުރިހާ އެއްޗެއް ވެސް ހޯދަން މިހާރު އުނދަގޫ ކަމަށާއި އެންމެ ބޮޑަށް އުނދަގޫ ވަނީ ކައްކާ ގޭސް ހޯދަން ކަމަށެވެ.

"ގޭސް ހުސްވިތާ މަހެއް ފަހުން ލިބުނީ. ލިބުނު އިރު އަގު ވެސް ހުރީ 3،000 ރުޕީސްއަށް އަރާފައި. ކުރިން ގޭސް ފުޅިއެއް 1،500 ރުޕީސްއަށް ލިބޭނެ،" އެނާ ބުންޏެވެ.

އޭނާ ބުނީ ކުރިން 250 ޑޮލަރުން ކޮންމެ މަހެއްގެ ހަރަދުތައް ފަސޭހަކަމާ އެކު ހަމަޖައްސާލެވުނަސް މިހާރު 350 ޑޮލަރުން ވެސް ހަމަޖެހެނީ ކިރިޔާ ކަމަށެވެ. މިހެން ދިމާވާ އެންމެ ބޮޑު ސަބަބަކީ ޑޮލަރުގެ އަގު އެހާ ބޮޑަށް ވެއްޓި، ތަކެތީގެ އަގު މަތިވުމެވެ. ކުރިން އެމެރިކާ ޑޮލަރަކަށް ލަންކާގެ 150 ރުޕީސްގައި ޖެހުނަސް މިވަގުތު އުޅެނީ 240 ރުޕީސްގަ އެވެ. ލަންކާގައި ބޭރު ފައިސާ ތާށިވެ ޑޮލަރުގެ އަގު ވެސް މިހާ ބޮޑަށް އުފުލުމުން އެ ބަދަލު ބާޒާރުގެ އަގުތަކުން އެ ދަނީ ފެންނަމުންނެވެ. ލަންކާގެ ކޮލެޖެއްގައި ކިޔަވާ ދިވެހި ދަރިވަރެއް ކަމަށްވާ ސަނީހު ޝަފީއު ބުނީ އެންމެ ބޮޑަށް އަގު އުފުލު ކަމަށް ފާހަގަކުރެވޭ އެކައްޗަކީ ކޮސްމެޓިކްސް ކަމަށެވެ.

"ކުރިން 800 ރުޕީސްއަށް ލިބޭ ލޯޝަން ފުޅި. މިހާރު އުޅެނީ 1،100 ރުޕީސްއަށް. ބޮޑީ ސްޕްރޭއާ އެހެން އެއްޗެހީގެ އަގުތައް ވެސް އުޅެނީ ވަރަށް މަތީގައި،" އޭނާ ބުންޏެވެ.

ތެލުގެ އަގު ވެސް އާދަޔާ ހިލާފަށް އުފުލި ދަތުރުފަތުރު ކުރުމުގެ އަގުތައް ވެސް ލަންކާގައި އުޅެނީ ވަރަށް މަތީގަ އެވެ. ކުރިން އޮޓޯއެއްގައި 100 ރުޕީސް ހޭދަކޮށްގެން ދެވޭ ތަންތަނަށް މިހާރު 300 ރުޕީސް ވެސް ނަގަ އެވެ.

ލަންކާގައި މިދިޔަ މަހު ވަނީ ކާބޯތަކެތީގެ އަގު 25 ޕަސެންޓަށް ބޮޑުވެފައި ކަމަށް ހިސާބުތަކުން ދައްކަ އެވެ. ޖެނުއަރީ މަހު ކާބޯތަކެތީގެ އަގު ބޮޑުވި އިރު ވޭތުވެދިޔަ ހަތަރު މަސް ދުވަހު ތެރޭ ކޮންމެ މަހަކު ވެސް ދަނީ ތަކެތީގެ އަގު ރެކޯޑް މިންވަރަކަށް މަތިވަމުންނެވެ. އޮކްޓޯބަރު މަހު ތަކެތީގެ އަގު ބޮޑުވެފައި ވަނީ 12.8 ޕަސެންޓަށެވެ.

އަމިއްލަ އެކައުންޓުން ފައިސާ ނެގުމުގައި ދަތިތައް

ކޮވިޑްގެ ބަލިމަޑުކަމުގައި ރާއްޖޭން އެޅި ފިޔަވަޅުތަކުގައި ބީއެމްއެލް އިން ވަނީ ރާއްޖެއިން ބޭރުގައި ތިބޭ މީހުންގެ އެކައުންޓުން ކޮންމެ މަހަކު ނެގޭ ވަރު ލިމިޓްކޮށްފަ އެވެ. މިވަގުތު މަހެއްގެ މައްޗަށް ނެގެނީ 700 ޑޮލަރެވެ.

"ކުދިންގެ ޓިއުޝަން ފީތައް ދައްކަން ޖެހެނީ ތިން ހަތަރު ލައްކަ އެއްފަހަރާ. މިހާރު އެކަން ކުރުމަކީ ފަސޭހަކަމެއް ނޫން. ކުރިން އެއްފަހަރާ ހަތަރު ލައްކަ ރުފީސް އެކައުންޓުން ނެގޭނެ،" އޭނާ ބުންޏެވެ.

އަމިއްލަ އެކައުންޓުގައި ހުންނަ ފައިސާ ނެގުމުގައި ލިމިޓް ކުރުމުން ބޭރު ގައުމުތަކުގައި އުޅޭ ދިވެހިން ޖެހެނީ ރާއްޖެއިން ބޮޑު އަގުގައި ޑޮލަރު ގަނެގެން އެ ގައުމަކަށް ފޮނުވާށެވެ. އައިމިނަތު ވެސް ހަރަދުތައް މިހާރު ހަމަޖައްސަނީ އެހެންނެވެ.

އެ ގައުމުގައި ދިރިއުޅޭ އެހެން މީހަކު ބުނީ އެކައުންޓުން ފައިސާ ނެގެނީ ކޮންމެ މަހެއްގެ ވެސް މެދު ތެރެއިން ފެށިގެން ކަމަށެވެ. މިއީ ވެސް ދިމާވާ ވަރަށް ބޮޑު މައްސަލައެއް ކަމަށް އޭނާ ބުންޏެވެ.

"މެދު ތެރެއިން ފެށިގެން އެ އިންނަ ލިމިޓަށް ލާރި ނެގެނީ. މަހުގެ ކުރީ ކޮޅު މި ހުންނަނީ ކަރަންޓާއި ކުއްޔާއި ދެން ވެސް ހުންނަ ފީތައް ދައްކަން،" އޭނާ ބުންޏެވެ.

ލަންކާގައި ދިވެހިންގެ ތެރެއިން ގިނަ މީހުން އެގައުމުގައި ތިބެނީ ކޮންމެހެން މަޖުބޫރުވެގެންނެވެ. މީގެ ތެރޭގައި ގިނައީ ދަރިންގެ ކިޔެވުމާއި ބޭސް ފަރުވާގެ ކަންކަން ހަމަޖެއްސުމަށެވެ. އެކަމަކު މިހާރު އެއީ ލަންކާގައި ފަސޭހަ ކަމަކަށް ނުވެ އެވެ.

ލަންކާ ސަރުކާރުން އަންނަނީ އިގްތިސާދީ ވަޅުގަނޑުން އަރައިގަތުމަށް ހުރިހާ ދިމާލަކުން މަސައްކަތްކުރަމުންނެވެ. އެންމެ ބޮޑަށް ދަތިވެފައިވާ ޑޮލަރު ހޯދުމަށް، ބޭރު ގައުމުތަކުގައި ތަފާތު ވަޒީފާތަކުގައި ތިބި ސްރީ ލަންކާގެ ރައްޔިތުން، ބޭރު ފައިސާ ފޮނުވައިދިނުމަށް، ރައީސް ގޯޓާބޭ ރާޖަޕަކްސަ އެދިވަޑައިގެންފައިވެ އެވެ. އެކި ކަންކަމުގައި ދައްކަންޖެހޭ ފައިސާ ޑޮލަރުން ނޫނީ މިހާރު ބަަލައެއް ވެސް ނުގަނެ އެވެ. ޑޮލަރަށް ޖެހި އިމްޕޯޓް ތާށިވެ ގައުމުގެ އުފެއްދުންތެރިކަން ވެސް ދަށްވެފައި ވާތީ އެކަމާ ވެސް އޮތީ ފިޔަވަޅު އަޅަންޖެހިފަ އެވެ. ފޮރިން އެކްސްޗޭންޖް ރިޒާވް މަދުވެ އެ ގައުމުގެ 35 ބިލިއަން ޑޮލަރުގެ ބޭރުގެ ދަރަނި ދެއްކިދާނެ ކަމުގެ ޔަގީންކަން ވަނީ ކުޑަވެފަ އެވެ.