މޫސަލް ހިފުމުގެ ހަނގުރާމަ އަށް ތުރުކީ ވަންނަން ބޭނުންވަނީ ކީއްވެ؟

އަންކާރާ (އޮކްޓޯބަރު 23) - އިސްލާމިކް ސްޓޭޓް (އައިއެސް) ގެ އަތް ދަށުން މޫސަލް ސިޓީ ހިފަން ފަށާފައިވާ ހަނގުރާމައިގައި ބައިވެރިނުވެ، އިރާގުގައި ތިބި ތުރުކީ ސިފައިންނަށް މަޑުން ތިބެވެން ނެތް ކަމަށް ތުރުކީން ދަނީ ބުނަމުންނެވެ.

ބޮޑު ވަޒީރު ޔިލްދިރިމް ވިދާޅުވީ މޫސަލް ހިފުމުގެ ހަނގުރާމައިގައި ޝިއާއީންނާއި ކުރުދީ ހަނގުރާމަވެރިން ބައިވެރިވުމުގެ ފުރުސަތު އިރާގާއި އެމެރިކާ އިން ދީފައިވާ ކަމަށެވެ. އެކަމަކު ތުރުކީ އަށް އެ ފުރުސަތެއް ނެތެވެ. ތުރުކީން ކަންބޮޑުވާ އެއް ސަބަބަކީ ސުންނީންގެ އަޣުލަބިއްޔަތު އޮންނަ މޫސަލް ހިފުމުގެ ހަނގުރާމަ އަށް ޝިއައީންނަށް ބަރޯސާވެއްޖެ ނަމަ ބޮޑު ލޭއޮހޮރުވުމެއް ހިނގައިފާނެތީ އެވެ.

އިރާގުގެ ބޮޑު ވަޒީރު ހައިދަރު އަލް އަބާދީ އިއްޔެ ވަނީ އެމެރިކާގެ ދިފާއީ ވަޒީރު އޭޝް ކާޓާއާ ބައްދަލު ކުރައްވާ މޫސަލްގެ ހަނގުރާމައިގައި ތުރުކީ ސިފައިންގެ ބޭނުމެއް ނެތް ކަމަށް ވިދާޅުވެފަ އެވެ. އޭޝް ކާޓާ ކުއްލި ގޮތަކަށް ވަނީ ބަޣުދާދަށް ވަޑައިގެން މޫސަލް ހިފުމުގެ ހަނގުރާމައާ ގުޅޭ ގޮތުން މަޝްވަރާ ކުރައްވައިފަ އެވެ.

"ހަނގުރާމައިގައި ތުރުކީ ބައިވެރިވާން ބޭނުންވާކަން އެނގޭ. އެކަމަކު އެ މީހުންނަށް ބުނެލަން އޮތީ ޝުކުރިއްޔާއޭ. މިއީ އިރާގަށް ވެސް ކުރެވޭވަރުގެ ކަމެއް،" ކާޓާއާ އެކު ބަޣުދާދުގައި ބައްދަލު ކުރެއްވުމަށް ފަހު އަބާދީ އިއްޔެ ވިދާޅުވި އެވެ.

ތުރުކީގެ ރައީސް ރަޖަބު ތައްޔިބު އުރުދުޣާން ވިދާޅުވީ ތުރުކީ ސިފައިންގެ އެހީތެރިކަން ނުލިބި މޫސަލް އިން އައިއެސް ފައްސާލުމަކީ އިރާގަށް އެކަނި ކުޅަދާނަ ކަމެއް ނޫން ކަމަށެވެ. އަދި މޫސަލް މިނިވަން ކުރަންދެން ތުރުކީ ސިފައިން އިރާގުގައި ތިބޭނެ ކަމަށް އުރުދުޣާން ވަނީ ވިދާޅުވެފަ އެވެ.

ތުރުކީ ސިފައިން އިރާގުގައި ތިބެން ބަޣުދާދުން ދެކޮޅު ހަދަ އެވެ. އިރާގުން ބުނަނީ އެއީ އެ ގައުމަށް ތުރުކީން އަރައިގަތުން ކަމަށެވެ. ބަޣުދާދުގެ ހުއްދަ ނެތި ތުރުކީ ސިފައިން މިދިޔަ ޑިސެމްބަރު މަހު ވަނީ ގިނަ އަދަދެއްގެ ޓޭންކާ އެކު މޫސަލްއާ ކައިރި ހިސާބުތަކަށް ފޮނުވައިފަ އެވެ.

ވެރިރަށުގެ ގޮތުގައި މޫސަލް ހިމެނޭ ނިނެވާހު ޕްރޮވިންސް އޮންނަނީ އިރާގާއި ސީރިއާ ގުޅޭ ސަރަހައްދުގަ އެވެ. މިއީ ކުރުދިސްތާން އާބާދީ ބޮޑު ހިސާބެކެވެ. މޫސަލް އިން އައިއެސް ބާލައިފި ނަމަ ވާނެގޮތަކާ މެދު ސުންނީ އަރަބިން ކަންބޮޑުވެ އެވެ. ކުރުދިޝް ޕެޝްމާގާ ޔުނިޓްތަކާއި ޝިއައީ ހަނގުރާމަވެރިން ސުންނީނަން އިހާނެތިކޮށް ކަންތައް ކުރާނެތީ ތުރުކީން ކަންބޮޑުވެ އެވެ. އެހެންވެ މޫސަލްގެ ހަނގުރާމަ ނިމި އައިއެސް ބޭރުކޮށްލާ އިރު ޝިއާއީންގެ ބާރުގެ ދަށަށް އެ ސިޓީ ދާކަށް ތުރުކީން ބޭނުމެއް ނުވެ އެވެ. މޫސަލް މިނިވަންވާއިރު އެ ގައުމުގެ ދައުރެއް އެ ސިޓީގައި އޮންނަން ބޭނުންވަނީ އެހެންވެ އެވެ. އަނެއްކޮޅުން މޫސަލް އަކީ ޓާކިޝް އެމްޕަޔާގެ ވެރިކަން 400 އަހަރު ވަންދެން އޮތް ސިޓީއެކެވެ.

ސުންނީންނާ ދެކޮޅަށް ކުރުދީ އަދި ޝިއައީ ހަނގުރާމަވެރިން ޖަރީމާތައް ހިންގާފައިވާ ކަމަށް އިންސާނީ ހައްގުތަކަށް މަސައްކަތް ކުރާ ޖަމާއަތްތަކުން ކުރިން ވެސް ދިޔައީ ބުނަމުންނެވެ. އެމްނެސްޓީ އިންޓަނޭޝަނަލް އިން މި އަހަރު ކުރީކޮޅު ވަނީ އިރާގުގެ އުތުރުގެ ސުންނީންގެ ގެތަކެއް ކުރުދީންގެ ޕެޝްމާގާ ހަނގުރާމަވެރިން އަންދާލާފައިވާ ކަމަށް ބުނެފަ އެވެ. ހިއުމަން ރައިޓްސް ވޮޗުން ބުނި ގޮތުގައި ނިނެވާހު ޕްރޮވިންސަށް ސުންނީ އަރަބިން ވަނުމަށް ކުރުދީން ވަނީ އެއް ދުވަސްވަރެއްގައި މަނާކޮށްފަ އެވެ.

އިރާގުގެ ތިކްރީތުގައި މިދިޔަ އަހަރު ހިންގި އޮޕަރޭޝަނުގައި ވެސް ޝިއައީން ވަނީ އެ ސިޓީގެ ސުންނީންނަށް ބޮޑެތި ގެއްލުންތައް ދީފަ އެވެ.

އިރާގުގެ ކުރީގެ ރައީސް ސައްދާމް ހުސޭނުގެ ވެރިކަން 2003 ވަނަ އަހަރު ވައްޓާލުމަށް ފަހު އާ ގާނޫނު އަސާސީގެ ބަހުސްގައި ކުރުދީ ލީޑަރުން ވަނީ މޫސަލް އަކީ ކުރުދިސްތާން ރީޖަނަލް ސަރުކާރުގެ ބައެއްގެ ގޮތުގައި ހަމަޖެއްސުމަށް ވާހަކަ ދައްްކައިފަ އެވެ.