ރާއްޖޭގައި މިހިރީ މާމުއި އުފައްދާފައި!

މީގެ 17 އަހަރު ކުރިން މި މަސައްކަތް ވީ ފްލޮޕެވެ. އެކަމަކު ހިތްވަރު ދޫނުކޮށް މާލޭގެ މި އާއިލާގެ ތިން ބެއިން އަނެއްކާ ވެސް މި މަސައްކަތުގައި އަތުކުރި އޮޅާލި އެވެ. ހަތަރު ވަރަކަށް ފަހަރު ޓްރައިކުރުމަށް ފަހު މަންޒަރު މިހާރު މިއޮތީ ވަރަށް ފޮނިކޮށް ފެންނާށެވެ! އެ ގޭގައި މިހާރު ފުޅިފުޅީގައި ބަންދުކޮށްފައި އެހުރީ އެންމެ ތާޒާ މާމުޔެވެ. އެހެން ހުރިހާ މާމުޔަށް ވުރެ މި މާމުއިގެ ރަހަ މާ މީރެވެ. ސަބަބަކީ މިއީ އެހެން އެއްވެސް އެއްޗެއް ގަޑުބަޑު ނުކޮށް އުފައްދާފައިވާ މާމުޔަށް ވާތީ އެވެ.

މި ވާހަކައިގެ ފެށުމާއި ނިމުން ވެސް މާމުއިހާ ފޮންޏެވެ؛

މާމުއި އުފެއްދުމަކީ މި އާއިލާގެ ތިން ބެއިން ގުޅިގެން ކުރަމުން އަންނަ ކަމެކެވެ. އެހާ ފުޅާކޮށް ނޫނަސް އެންމެ ފަހުން ކުރި މަސައްކަތުން ތަފާތު ސައިޒްތަކުގެ އަށެއްކަ ފުޅީގެ މާމުއި އެބަހުއްޓެވެ. މީގެ 17 ވަރަކަށް އަހަރު ކުރިން، ތަފާތު ކަމެއް ކުރުމުގެ ނިޔަތުގައި ފުރަތަމަ ގެނައި ހަތާ ރަނގަޅަށް ނުބެލެހެއްޓުމުގެ ސަބަބުން ހަލާކުވެގެން ދިޔައީ އެވެ. ދެ ވަނައަށް ގެނައި ހަތާ ވެސް ހަލާކުވީ އެވެ. އެކަމަކު ދޭތެރެ ދޭތެރެއިން އެކަން ކުރަމުން ދިޔަ އެވެ. އެހެންކަމުން މިއީ މިގޮތަށް ރާއްޖޭގައި މާމުއި އުފަައްދާ ފުރަތަމަ ފަހަރު ކަމަށް ވުން ގާތެވެ.

މާމުޔަކީ އޭގެ ޒާތުގައި ކުޅަނދުރު އުފައްދާ އެއްޗެކެވެ. މާމަލުން ފޮނި ބުއިމަށް ފަހު މާމުއި ކުޅަނދުރުތައް ގޮސް ހަތާގައި އިށީނދެ އެވެ. އެއީ، އޭގެ ގެދޮރު ކަމަށް ބަލަ އެވެ. އަދި ހަތާގަނޑު މާމުއިން ފުރާލަ އެވެ.

މި މަސައްކަތް ކުރަމުން އަންނަ އާއިލާގެ ފަރާތުން ވާހަކަދައްކަމުން މުހައްމަދު އިލްހާމް ބުނީ އެކި ތަންތަނުން މަލުގެ ފޮނި ބުއިމަށް ފަހު ކުޅަނދުރުތައް އައިސް ޖެއްސުމަށް ޓަކައި އެ މީހުންގެ ގޭގައި ހާއްސަ ހަތާތަކެއް ބަހައްޓާފައި ހުންނަ ކަމަށެވެ. އަދި އެ ހަތާތަކުގައި މާމުއި ޖައްސާ ކަމަށް އޭނާ ބުންޏެވެ. އެ ހަތާތައް ބަހައްޓާފައި ހުންނަނީ، އެހެން ސޫފާސޫފިން ރައްކާތެރިވެވޭ ގޮތަށް ފޮއްޓެއްގެ ތެރޭގަ އެވެ.

"މި ވަރަށް މާމުއި މި ލިބުނީ ދެ އަހަރެއްހާ ދުވަހުގެ މަސައްކަތުން،" އޭނާ ބުންޏެވެ. "ހަތާތައް މި ހުންނަނީ ފްރޭމެއްގެ ތެރެއަށް ފައްތާފައި. އެގޮތުން މިފަހަރު އޭގެ އަށް ފްރޭމް ހަދާފައި ފޮއްޓެއްގެ ތެރޭގައި މި ބަހައްޓަނީ. ދެން ކުޅަދުރު ފޮނި ބޮއެގެން އައިސް އެ ހަތާތަކުގައި ޖައްސާނެ. މިފަހަރު ގާތްގަނޑަަކަށް ދެ އަހަރު ކަމަށް މި އަންދާޒާކުރަނީ މިހާ ވަރަށް މާމުއި ލިބެން."

އޭނާ ބުނިގޮތުގައި އެ ހަތާތައް ކުރިން ވެސް ރަނގަޅަށް ބެލެހެއްޓުނު ނަމަ މިއަށްވުރެ އަވަހަށް މާމުއި ލިބުނީހެވެ. މިފަހަރު ނެގި މާމުއިން އާއިލާގެ މީހުންނަށް ބަހާފައިވާއިރު އޭގެ ރަހަ ވެސް ވަރަށް ތަފާތު ކަމަށް އޭނާ ބުންޏެވެ.

"އާއްމުކޮށް ފިހާރަތަކުން ވިއްކަން ހުންނަ އެއްޗިއްސާއި މި މާމުޔާ ވަރަށް ތަފާތު. ވިއްކަން މި ހުންނަނީ ގަޑުބަޑުވެފައި ހުންނަ އެއްޗެހި. އެކަމަކު މި އެއްޗެހި މި އުފައްދަނީ އެންމެ ފްރެޝްކޮށް، އިތުރު ބަދަލެއް ނުގެނެސް. އެ ރަހަ ބެލި މީހުން ވެސް ބުނި ވަރަށް މީރޭ،" އިލްހާމް ބުންޏެވެ.

އިލްހާމް ބުނީ ކުޅަނދުރުތައް އައިސް ހަތާތަކުގައި ޖެއްސުމުން މާމުއި އުފެދުނަސް ކުރަން ޖެހޭ އެހެން ބައެއް ކަންކަން ހުންނަ ކަމަށެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި ބޮނޑާއި ހިނީގެ އުނދަގުލުން ހަތާތައް ސަލާމަތް ކުރަން އެތަން ސާފުކޮށް ބެލެހެއްޓުން ހިމެނެ އެވެ.

"ކުޅަދުރުތައް އުޅޭއިރު އެތާ ކައިރީގައި މީހަކު ހުންނާކަށް ނުޖެހޭ. ހިންޏާއި ބޮނޑުގެ އުނދަގުލުން ސަލާމަތް ވުމަށް އެ ސަރަަހައްދު ރަނގަޅަށް ބަލަހައްޓައި ސާފުކުރަން ޖެހެނީ. އިތުރު މަސައްކަތެއް ކުރާކަށް ނުޖެހޭ،" އިލްހާމް ބުންޏެވެ.

މާމުޔަކީ ރާއްޖޭގައި ވެސް ވަރަށް ބޮޑު މާކެޓެއް އޮތް އުފެއްދުމެކެވެ. އެހެން ނަމަވެސް، ވަރަށް މަދުން ނޫނީ ހަގީގީ މާމުއި ގަންނާކަށް ނުލިބެ އެވެ. ރާއްޖޭގައި މި އުފައްދާ މާމުއި މާކެޓަށް ނެރެން ބޭނުން ނަމަ އެކަމަށް ވަރަށް ބޮޑު ހަރަދެއް ކުރަން އެބަ ޖެހެ އެވެ. ހަމަ އެހެންމެ، ބޮޑު ސަރަހައްދެއް ވެސް ބޭނުންވެ އެވެ. މާމުއި އުފައްދާ ދިވެހި އާއިލާ އަށް ވެސް ދިމާވެފައިވާ އެންމެ ބޮޑު މައްސަލައަކީ ޖާގައިގެ ދަތިކަމެވެ. މާލެ ކަހަލަ ޖާގަ ނެތް ރަށެއްގެ ގޯތި ތެރޭގައި މިއީ ކުރެވޭ ވަރުގެ ކަމެއް ނޫނެވެ.

އެކަމަކު އެއް ކަމެއް ޔަގީނެވެ؛ އަހަރެމެންނަށް ވެސް މާމުއި އުފެއްދިދާނެ އެވެ.