ވ. ތިނަދޫ: ޓޫރިސްޓުންގެ އަދަދު އާބާދީ ފަހަނައަޅައި ހިނގައްޖެ!

މީގެ 13 އަހަރު ކުރިން، އާބާދީ ކުޑަވުމުގެ ސަބަބުން ވ. އަތޮޅު ތިނަދޫ އޮތީ "ގެއްލިފަ" އެވެ. އޭރު އެ ރަށުގައި ބަޔަކު ދިރިއުޅޭހެން ވެސް ހީނުވެ އެވެ. ރަށުގެ ތަނަކުން މީހެއްގެ ހިލަމެއް ވެސް ނުވެ، އޮތީ ގާތްގަނޑަކަށް ފަޅުވެފަ އެވެ. އެކަމަކު މިހާރު އެ ރަށަށް ފައިބައިގެން ދާއިރު، ރަށުގެ އެތަން މިތަނުން ހޭބޯނާރަ، ބައިވަރު މީހުން އުޅޭ ތަން ފެނެ އެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި އެންމެ ގިނައީ ޓޫރިސްޓުންނެވެ.

"ގެއްލިފައި" އޮތް ތިނަދު އަށް ލޯކަލް ޓޫރިޒަމާ އެކު، މިހާރު ވަނީ އާ ދިރުމެއް ލިބިފަ އެވެ. ސަތޭކައެއްހާ މީހުން ވެސް ހަމަނުވާ، އެ ރަށުގެ އާބާދީ އަދިވެސް ވަރަށް ކުޑަ އެވެ. ނަމަވެސް، ގެސްޓް ހައުސްގެ ވިޔަފާރި ވަރަށް ބޮޑަށް ފުޅާވެ، އެ ރަށުގެ އެންމެންހެން މިހާރު އާމްދަނީ ހޯދަން ކުރަނީ މި މަސައްކަތެވެ. އެ އެންމެ ވެސް ބުނީ މިހާރު ދިރިއުޅެނީ ވަރަށް ފުދިގެން، ހިތްހަމަޖެހިގެން ކަމަށެވެ.

ރާއްޖޭގައި ލޯކަލް ޓޫރިޒަމް އިތުރަށް ފުޅާކުރުމަށް، އަންނަ މަހު ރާއްޖެ އަށް ހޯމް ސްޓޭ ޓޫރިޒަމް ތައާރަފުކުރުމުގެ ކުރިން އެކަމަށް މީހުން ހޭލުންތެރިކުރުވުމަށް ޓޫރިޒަމް މިނިސްޓްރީން މި އަހަރުގެ އެންމެ ފަހު މަންޒިލެއްގެ ގޮތުގައި ދިޔައީ ވ. އަތޮޅަށެވެ. އެ އަތޮޅަށް ކުރި ދެ ދުވަހުގެ ދަތުރުގައި، އޯވަނައިޓް ކުރަން ހަމަޖެއްސީ ތިނަދޫގަ އެވެ.

އެ ރަށަށް ފައިބައިގެން ދާއިރު މިހާރު ކުރެވޭނީ ކުޑަ ރިސޯޓަކަށް ދެވުމުގެ އިހުސާސެކެވެ. ތިނަދޫގައި 200 އަށް ވުރެ ގިނަ އެނދާ އެކު އަށް ގެސްޓް ހައުސް ހިންގަ އެވެ. މިއީ އެ އަތޮޅުގައި ވެސް ދެ ވަނަ އަށް އެންމެ ގިނަ އެނދު ހުންނަ ރަށެވެ. އަދި އެންމެ ޕީކް ސީޒަންތަކުގައި އެ ރަށުގައި އެއް ފަހަރާ ގާތްގަނޑަކަށް 300 ޓޫރިސްޓުންނަށް ހިދުމަތް ދެވެ އެވެ.

ބާކީވެފައި އޮތުން ބަދަލުކޮށްލީ ލޯކަލް ޓޫރިޒަމް

ތިނަދޫގައި އެންމެ ފުރަތަމަ ގެސްޓް ހައުސްގެ ވިޔަފާރި ފެށި ނުވަތަ އެ ރަށުގެ ލޯކަލް ޓޫރިޒަމްގެ ބާނީގެ ގޮތުގައި ރަށުގެ މީހުންގެ ސިފަކުރާ މުހައްމަދު ނާޒިމް (މުންޗި) ބުނި ގޮތުން 2007 ގެ ކުރިން އެ ރަށަކީ ދިރުމެއް އޮތް ތަނެއް ކަމަކަށް ވެސް ބަޔަކު ގަބޫލެއް ނުކުރެ އެވެ. އެ ރަށުގައި ކިޔަވާ ކުއްޖަކު ނެތް އިރު، އެންމެ 25 މީހުން ދިރިއުޅުނު އެ ރަށުގައި ގިނަ ވަގުތުތަކުގައި ކަރަންޓެއް ވެސް ނުހުރެ އެވެ.

ދެ ރޫމާ އެކު "ކާޒާ ބަރާބަރު"ގެ ނަމުގައި 2008 ގައި އެ ރަށުގައި ގެސްޓް ހައުސްގެ ވިޔަފާރި ފެށި މުންޗި ކިޔައިދިން ގޮތުގައި، އެންމެ ކުޑަމިނުން މާލެ އަށް ދަތުރުކުރާ ބޯޓެއް ވެސް އެ ރަށުގައި ނުޖައްސައި، އެ މީހުން ތިބީ ވަރަށް ބޮޑަށް ބާކީވެފަ އެވެ. އެކަމަކު މިހާރު، އެ ރަށުގެ ފަޅުގެ ބޯޓެއް ޖައްސާނެ ޖާގަ ނެތިގެން، ފަޅު ވެސް ބޮޑުކުރަން ވަނީ ޖެހިފަ އެވެ.

"ބިސްމި ކިޔާފައި އަޅުގަނޑު މި ރަށް ފެށީ ވެސް މިއަށް އަލި މަގެއް ލިބުނީމަ، މިއީ ރާއްޖޭގައި އޮތް ސާމްޕަލް ރަށަކަށް ހެދުމަށް. ކުދި ރަށްރަށް ވެސް ދިރުވިދާނެ ކަން، އަނެއްހެން މާ ބޮޑު އެހީތަކެއް ނެތަސް،" ގިނަ އަހަރުތަކެއް ވަންދެން ރިސޯޓުތަކުގައި މަސައްކަތް ކުރި މުންޗި ބުންޏެވެ.

"މިހާރު މި ރަށަކީ ލާރި ނަގާ، ސަރުކާރު އޮފީސްތަކަށް އެނގޭނެ ކިހާ ވަރެއްގެ ކެޕޭސިޓީއެއް ހުރި ރަށެއްކަން. ހަމައެކަނި ކަރަންޓު ބިލަށް ބެލިޔަސް."

އެ ރަށުގެ ޒުވާނުންނާއި މަސައްކަތުގެ އާބާދީ 90 ޕަސެންޓް މިހާރު ހިއްސާ ވަނީ މި ވިޔަފާރީގަ އެވެ. ކުރިން ރިސޯޓުތަކުގައި މަސައްކަތް ކުރަމުން ދިޔަ އެ ރަށުގެ ބައެއް ޒުވާނުން ވެސް އެނބުރި ރަށަށް އައިސް، މިހާރު އުޅެނީ މިކަމުގަ އެވެ. ގިނަ ގޭގެގައި ގެސްޓް ހައުސް އާއި ސުވެނިއާ ޝޮޕްތައް ވެސް ހަދާފައިވާއިރު، ގޭގެ ކުއްޔަށް ދޫކޮށްގެން ވެސް ގެސްޓް ހައުސްތައް ހިންގަ އެވެ.

ތިނަދޫގައި އެންމެފަހުން ގެސްޓް ހައުސްއެއް ހުޅުވި ޒުވާނެއް ކަމަށްވާ ހުސެއިން އަޒްމީލް ކިޔައިދިން ގޮތުގައި، މީގެ 10 ވަރަކަށް އަހަރު ކުރިން އޭނާ އެންމެ ފުރަތަމަ އެ ރަށަށް ދިޔައިރު އެކަން ކުރަނީ އެންމެ ބައެކެވެ. އެ ރަށުގެ މީހަކާ އިނދެގެން އުޅޭ އަޒްމީލް އެންމެ ފުރަތަމަ މަސައްކަތްކުރީ މުންޗިގެ "ކާޒާ ބަރާބަރު"ގަ އެވެ. ކުރިން ރިސޯޓުތަކުގައި މަސައްކަތް ކުރި އަޒްމީލް އަށް ގެސްޓް ހައުސް ވިޔަފާރީގެ ތެރެއަށް ވަދެވުނީ މުންޗިގެ ފަރާތުންނެވެ.

"އޭގެ ފަހުން އައި ބަދަލުތަކުގައި، މިހާރު މި ރަށުގައި މި ވިޔަފާރި ފުޅާވެ، ވަޒީފާގެ ފުރުސަތުތައް ވެސް އިތުރުވެ، އެންމެހެން މުޅިން އެހެން ލައިފަކަށް ބަދަލުވެއްޖެ،" އޭނާ ބުންޏެވެ.

ގެސްޓް ހައުސް ވިޔަފާރީގައި ރާއްޖޭގައި މިހާރު އެންމެ މަޝްހޫރު ބްރޭންޑުތައް ކަމަށްވާ ކާނި އާއި ޕްލޫމޭރާ އަދި އެރީނާގެ ގެސްޓް ހައުސްތައް ވެސް އެ ރަށުގައި ހިންގަ އެވެ.

ތިނަދޫގައި "ލޯ ވޮލިއުމް" ޓޫރިޒަމް

ވ. އަތޮޅުގެ އެހެން ރަށްތަކާ އެއްގޮތަށް، ތިނަދޫގައި ވެސް އޮތީ "ލޯ ވޮލިއުމް" ޓޫރިޒަމެކެވެ. ގިނަ ވިޔަފާރިވެރިން ބޭނުންވަނީ ވެސް އެގޮތަށް އެކަން ކުރާށެވެ. ބޮޑެތި އިމާރާތްތަކެއް ހަދައިގެން، ގެސްޓް ހައުސް ހިންގުމުގެ ބަދަލުގައި ޓޫރިސްޓުންނަށް ރަށްފުށުގެ އިހުސާސްތަކެއް ކޮށްދޭނެ ގޮތަށް، ފަރުމާކޮށްގެން، މި މަސައްްކަތް ކުރުމަށެވެ.

"ޓޫރިސްޓުން މި ރަށަށް އަންނައިރު ރަށުގެ ރުއްތަކަށް ވުރެ ވެސް މާ މަތިން އިމާރާތްތައް ފެންނަން ނަމަ އެއީ މައްސަލައެއް. އެއީ އެ ޓޫރިސްޓުން މި އަންނަނީ އެކަން ތަޖުރިބާ ނުކުރަން. އެ މީހުން ވެސް ބޭނުންވަނީ އަހަރެމެން ރަށްފުށުގައި މި ދިރިއުޅޭހެން ދުވަސްކޮޅަކު އުޅެލަން،" މުންޗި ބުންޏެވެ.

އެހެން އެކަން ވިޔަނުދިނުމަށްޓަކައި ތިނަދޫގައި ވަނީ ތިން ފުލޯ އަށް ވުރެ އުހަށް އިމާރާތްކުރުން ވެސް މަނާކޮށްފަ އެވެ.

އެ ރަށަށް މިހާރު ދިމާވެފައިވާ އެންމެ ބޮޑު އެއް މައްސަލަ އަކީ ފެނާއި ނަރުދަމާގެ ނިޒާމެއް ނެތުމެވެ. އެކަމަކު މި ސަރުކާރުން އެ މައްސަލަ އަށް ވެސް މިހާރު ހައްލު ހޯދައިދީފައިވާ ކަމަށް ތިނަދޫ ކައުންސިލްގެ ރައީސް ޝިފާގް ހުސެއިން ވިދާޅުވި އެވެ. އެ ރަށުގައި ނަރުދަމާގެ އަމަލީ މަސައްކަތް އަންނަ މަހު ފަށަން މިހާރު ވަނީ ތައްޔާރުވެފަ އެވެ.

ރަށުގެ ބަނދަރު ބޮޑުކުރުމަށް އަންނަ އަހަރަށް ވަނީ ބަޖެޓުކޮށްފަ އެވެ. ސިއްހީ އެއްވެސް ހިދުމަތެއް ކުރިން ލިބެން ނެތް ރަށުގައި ހެލްތު ޕޯސްޓެއް ހަދައިފި އެވެ. ކުދިންނަށް ކިޔެވޭނެ އެއްވެސް ގޮތެއް ނެތްއިރު، އެ މައްސަލަ ހައްލުކުރަން އަންނަ މަހު ސެޓްލައިޓް ސްކޫލެއް ހުޅުވަން އަންނަނީ ތައްޔާރުވަމުންނެވެ. މިހާރު 24 ގަޑިއިރު ކަރަންޓުގެ ހިދުމަތް ވެސް ލިބެ އެވެ.

"މި ވާހަކަ އަޅުގަނޑުމެން އެބަ ޖެހޭ ދައްކަން. އެއްވެސް ބަޔަކު އަޅުގަނޑުމެންނާ އަޅާނުލާ ތިއްބާ ކިހާ ގިނަ ގިނަ ކަމެއްތޯ ސަރުކާރުން އަޅުގަނޑުމެންނަށް މިކޮށްދިނީ. މި ރަށުގެ ރައްޔިތުންނަށް ތާހިރު ދިރިއުޅުމެއް ހޯދައި ދީފި،" ޝިފާގު ވިދާޅުވި އެވެ.

"ސަރުކާރުން ކުޑަ އާބާދީތައް ވެސް ބާކީ ނުކުރާނެކަން ހާމަވެއްޖެ."

ޓޫރިޒަމް މިނިސްޓަރު ޑރ. އަބްދުﷲ މައުސޫމް ވިދާޅުވި ގޮތުގައި، ތިނަދު އާއި ވ. އަތޮޅުގެ އެހެން ރަށްތަކުގައި ވެސް މިހާރު ލޯކަލް ޓޫރިޒަމް ވަރަށް ފުޅާވެފައި ވާތީ، މިހާރު ސަރުކާރުން އަމާޒު ހިފާފައި ވަނީ މި ވިޔަފާރީގައި މި ރަށްތައް އިތުރު ހަރުފަތަކަށް ގެންދިއުމަށެވެ. އަންނަ މަހު ތައާރަފުކުރާ، ހޯމް ސްޓޭ ޓޫރިޒަމްއާ އެކު، މި ރަށްތަކަށް އަނެއްކާ ވެސް ވަރަށް ބޮޑު ކުރިއެރުމެއް ލިބޭނެ ކަމަށް އޭނާ ގަބޫލުކުރައްވަ އެވެ.

"ފުދުމަކީ ވަރަށް އުފާވެރިކަމެއް. އެހެންވެ އަޅުގަނޑު މި ވިދާޅުވީ ވ. އަތޮޅުގައި މިހާރު މި އޮތީ ފަތުރުވެރިކަން އޭގެ ޒާތުގައި ރައްޔިތުންނަށް ތަޖުރިބާކުރަން ލިބި އެކަށީގެންވާ މުއްސަނދިކަމެއް ލިބިފައޭ،" އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

"ފުދުން ރަނގަޅު، އެކަމަކު ވަރަށް މުއްސަނދިވުން އެއަށް ވުރެ ރަނގަޅުވާނެ."

މިނިސްޓަރު ވިދާޅުވީ ތިނަދު އަކީ ކުޑަ އާބާދީއެއް އޮތް އެހެން ރަށްތަކަށް ފުރިހަމަ މިސާލެއް ކަމަށެވެ.