ދެ ކޮޅިގަނޑާ އެކު، ހިންދަމާނުލެވުނު އިގްތިސާދެއްގައި ފަސް އަހަރު!

ރައީސް އިބްރާހިމް މުހަންމަދު ސޯލިހުގެ އަރިސް ބޭފުޅުން ވެސް، އަދި ޚުދު އެމަނިކުފާނު ވެސް ބައެއް ފަހަރު ވިދާޅުވާ ގޮތުން، ވެރިކަން ކުރައްވަން ލިބިވަޑައިގަތީ އެންމެ ދެ އަހަރެއްހާ ދުވަހެވެ.

ފިނޭންސް މިނިސްޓަރު އިބްރާހިމް އަމީރު، ގަބޫލު ކުރައްވާ ގޮތުގައި މިނިވަން ކަމާއި ހިތްހަމަޖެހުމާ އެކު ބަޖެޓެއް ހަދާލައިގެން ވެރިކަން ކުރާކަށް ހަގީގަތުގައި ވަގުތެއް ނުވެސް ލިބުނެވެ. އެހެންވެ، އޭނާ ވިދާޅުވީ، އެނގިވަޑައިގެންފައި ހުރި އެއްޗަކާއި ކުރަން ބޭނުންވި ކަންކަން ރަނގަޅަށް ހިންގާލުމަށް ނިޔަތް ގަނެގެން ހުރީ ކުރިއަށް އޮތް ފަސް އަހަރަށެވެ. އެކަމަކު، އެ ފަސް އަހަރެއް ނުވެއް ލިބުނެވެ.

"އަޅުގަނޑުމެން ވެރިކަމަށް އައީ 2019 ގައި ކުރީ ސަރުކާރުން ހުށަހަޅާފައި އޮތް ބަޖެޓަކާ އެކު. ދެން 2020 ގައި ކޮވިޑް އަތުވެއްޖެ. ދެން 2021 ގައި ވެސް ކޮވިޑް. އަނެއްކާ 2022 ގައި މި ހުށަހެޅީ 2023ގެ ބަޖެޓް. އެއީ ރިޔާސީ އިންތިހާބުގެ އަހަރު،" "މިހާރު"ގެ "މެދުސަފުހާ" އަށް އަމީރު ވިދާޅުވި އެވެ.

އެމްޑީޕީގެ ދެ ސަރުކާރެއް އައިސް ނިމުނީ އެވެ. އިގްތިސާދުން ފެންނަ ތާޒާ ކަމާއި ކުރިއެރުމެއް ނުވެއް ފެނެ އެވެ. ރައީސް މުހަންމަދު ނަޝީދުގެ ވެރިކަން 2008 ގައި ފެށި ތިން އަހަރުން ނިމުނު އިރު، އިގްތިސާދު އޮތީ ކުރިއަށް ވުރެ ވެސް ހާލުގަ އެވެ. އަނެއްކާ ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީން ވެރިކަމަށް ވަޑައިގެން އިގްތިސާދު ރަނގަޅުކޮށް ވެރިކަމުން ފައިބާ ވަޑައިގަތުމާ އެކު މި ސަރުކާރުގެ ފަސް އަހަރު ނިމުނު އިރު، ދަރަނި އޮތީ ހެސް ކިޔައިފަ އެވެ.

"އަޅުގަނޑު ދަންނަވާނީ ނަސީބު ހަމަ ދެރައީއޭ،" އަމީރު ވިދާޅުވި އެވެ.

"ދުނިޔޭގެ ގްލޯބަލް ފައިނޭންޝަލް ކްރައިސިސް [ދަ ގްރޭޓް ރެސިޝަން] އައީ ރައީސް ނަޝީދުގެ ވެރިކަމުގައި. އެއީ ދުނިޔެ ނުދެކޭ ވަރުގެ އަޑިގަނޑެއް. ޑޮލަރުގެ އަގު ހެސް ކިޔާފައި މައްޗަށް ޖެހި، އެތައް ބެންކެއް ދުނިޔޭގައި ބަނގުރޫޓުވި. ދެން އަޅުގަނޑުމެން މި އައީ. އައިތަނުން ކޮވިޑް އަތުވެއްޖެ. އެކަމުން ސަލާމަތްވިތާ ރަޝިޔާ-ޔޫކްރެއިން ހަނގުރާމަ އަތުވެއްޖެ."

މިއީ، އެމްޑީޕީގެ އިގްތިސާދީ މެނިފެސްޓޯ ތަންފީޒު ނުކުރެވުނު މައިގަނޑު ސަބަބެވެ؛ ހަމަ އެހެންމެ ޑޮލަރުގެ އަގު ބޮޑުވި މައިގަނޑު ސަބަބު ވެސް މެ އެވެ. އެކަމަކު، އެ ވަރުގަދަ ދެކޮޅިގަނޑު ނަގައި ބޯމަތިވި އިރު ވެސް، އާންމު ދިރިއުޅުމަށް އޭގެ މާ ބޮޑެތި އަސަރެއް ނުކުރެ އެވެ. ރާއްޖޭގެ އިގްތިސާދާއި އާންމު ފުދުންތެރިކަމާއި އަސާސީ ހިދުމަތްތައް ބަރާބަރަށް ލިބުނެވެ. ސަރުކާރު މުވައްޒަފުންނަށް މުސާރަ ވެސް ދިނެވެ. ހަގީގަތަކީ ލޯނު ނަގައިގެން، ދަރަނިވެގެން ވެސް މި ސަރުކާރުން ސަލާމަތްކޮށްދިން ކަމެވެ. އެކަމަކު އެ ހަގީގަތް އެހެން އޮތަސް، ރާއްޖޭގެ އިގްތިސާދީ ކުރިމަގުގައި ވަރަށް ބޮޑެތި ކަންކަން ހުރީ ބަދަލު ކުރަން ޖެހިފައި ކަމެވެ. އަދި ގަބޫލު ކުރަން ޖެހޭ އަނެއް ހަގީގަތަކީ އިގްތިސާދު މި ވަގުތަށް ރަނގަޅަސް، ބޯމައްޗަށް ވައްޓާލި ވަރުގަދަ ދެކޮޅިގަނޑު ކަހާލި އިރު ވެސް އެއިން އެއްވެސް އިބުރަތެއް ދައުލަތަށް ނުލިބުނު ކަމެވެ.

ފަސް އަހަރު މެނޭޖްކުރީ ކިހިނެއް؟

މި ސަރުކާރު ފެށިގެން އައީ އުފާވެރި ކަމާ އެކު އެވެ. މާ ބޮޑު ވިސްނުންތަކެއް ނެތަސް، ދައުލަތުގެ ރިޒާވްގައި ވެސް ފައިސާކޮޅެއް ހުއްޓެވެ. އެކަމަކު އެކަން ބަދަލުވީ ކޮވިޑާ އެކު މުޅި ދުނިޔެ ބަންދުކޮށްލުމުންނެވެ.

"ކޮވިޑާ އެކު އަޅުގަނޑުމެން އިގްތިސާދީ މައި ދޮރާށި [ވެލާނާ އެއާޕޯޓް] ބަންދުކުރަން ޖެހުނު. އެ ބަންދުކުރަން ޖެހުނު އިގްތިސާދު މިއޮތީ ފަތުރުވެރިކަމަށް ބަރޯސާ ވެފައި. އެހެންވެ, ގައުމުގެ އިގްތިސާދަށް ދެން އައި ލޮޅުން ގިނަ ބޭފުޅުން މިހާރު ހަނދާނެއް ނުހުރޭކަން ނޭނގެ އޭރު އެ އައި ވަރުގަދަ ޗެލެންޖެއް. ހަގީގަތުގައި އަޅުގަނޑުމެން ނުކުމެގެން މި ހިނގީ ވަރަށް ދަތި މަގަކުން. އެކަމަކު, ފުދޭ ވަރަަކަށް ބާރަށް ރިކަވާ ވެގެން އައީ،" އިގްތިސާދާ ބެހޭ ގޮތުން އާންމުން ހޭލުންތެރި ކުރުވާ، އިބްރާހިމް އާތިފް ޝަކޫރު، "މިހާރު"ގެ "މެދުސަފުހާ" އަށް ވިދާޅުވި އެވެ.

އަމީރު ވެސް ވިދާޅުވި ގޮތުގައި، މި ސަރުކާރުގެ އިގްތިސާދީ ސިޔާސަތަށް ކޮންމެ މީހަކު ފާޑު ކިޔަސް، އަދި ކަމެއް ނުވެޔޭ ކިޔަސް ކޮވިޑްގެ ހާލަތު އެކަކު ވެސް ހަނދާން ނައްތާލައިގެން ނުވާނެ އެވެ. އޭނާ ވިދާޅުވީ އެއީ އިގްތިސާދަކަށް ދިމާވާނެ އާދަޔާހިލާފު ހާދިސާއެއް ކަމަށެވެ.

"ހަގީގަތަކީ ކޮވިޑާ އެކު އަޅުގަނޑުމެން އެޅި ފިޔަވަޅުތަކުގެ ސަބަބުން ކަން އިގްތިސާދު 2021, 2022, އަދި 2023 ގައި ވެސް ކުރިއަށް މި ދަނީ. ދެހާސް ވިހީގައި ގާތްގަނޑަކަށް 35 ޕަސެންޓް އިގްތިސާދު ދަށަށް ދިޔަ. އެއީ ކޮވިޑްގެ އަހަރު. އެކަމަކު 2021 ގައި އިގްތިސާދު ރިބައުންޑްވެ, 37 ޕަސެންޓް ކުރިއެރި. ދެހާސް ބާވީހުގައި 13.9 ޕަސެންޓް ކުރިއެރި. މި އަހަރު އިގްތިސާދު 8.7 ޕަސެންޓް ކުރިއަރާނެ ކަމަށް އަންދާޒާ ކުރެވޭ،" އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

"މި އަހަރު ނިމޭއިރު 1.9 މިލިއަން ޓޫރިސްޓުން ޒިޔާރަތް ކުރާނެ. ކޮންސްޓްރަކްޝަނަށް ބެލިޔަސް, ރީޓެއިލް އަދި ހޯލްސޭލަށް ބެލިޔަސް, އަދި ފިޝަރީޒަށް ބެލިޔަސް ހުރިހާ ސެކްޓާ ވެސް ކޮވިޑުގެ ހާލަތުގެ ކުރިއަށް ވުރެ ރަނގަޅަށް ކުރިއަށް އެބަދޭ. އެކަމަކު ގަވަމެންޓް ފައިނޭންސަށް ދަތިތައް އެބަހުރި. އަބަދު ވެސް އަޅުގަނޑުމެން އެކަން ފާހަގަކުރަމުން މި ދަނީ ވެސް."

ކޮވިޑްގެ ތެރޭގައި ގައުމު ބަނގުރޫޓަކަށް ނުގޮސް އަދި އިގްތިސާދު ނަގަހައްޓަން ސަރުކާރުން އޭރު ވިސްނި އެއް ކަމަކީ އާންމުންގެ އަތްމަތި އެއްވަރެއްގައި ހިފެހެއްޓޭނެ ގޮތެއް ހޯދުމާއި ކުދި/ މެދު ފަންތީގެ ވިޔަފާރިތަކާއި ބޮޑެތި ވިޔަފާރިތައް ހިފެހެއްޓުމެވެ. އަނެއް ކަމަކަށް ވިސްނީ، ދައުލަތުގެ މުވައްޒަފުންގެ މުސާރަ ބަރާބަރަށް ދީ، ތެލާއި ކާބޯތަކެތި ފޯރުކޮށްދިނުމަށެވެ. ހާއްސަކޮށް ކޮވިޑާ އެކު ވަޒީފާތައް ގެއްލުނު މީހުން ސަލާމަތް ކުރުން މުހިންމު ކަމަކަށް ހެދި އެވެ. އޭރު ބައެއް ކުންފުނިތައް ބަނގުރޫޓުވެ މުވައްޒަފުން ވަކިކޮށް، އަދި ބައެއް ރިސޯޓްތައް ވެސް މުވައްޒަފުން ވަކިކޮށްފައި ބަންދުކުރި އެވެ. އަދި ވަރަށް ގިނަ އަމިއްލަ އޮފީސްތަކުން ވެސް މުވައްޒަފުންގެ މުސާރަތައް ކުޑަކުރި އެވެ. އެ ހުރިހާ ފިޔަވަޅުތަކެއްގެ ނުސީދާ އަސަރު ރާއްޖޭގެ ވިޔަފާރި އާއި އިގްތިސާދަށް ކުރި އެވެ.

"އެކަން ބަދަލު ވާން އޮތީ ލޯނު ނަގައިގެން. އެހެންވީމަ ލޯނު ނަގައިގެން ވިޔަފާރިތައް އަޅުގަނޑުމެން ހިމާޔަތްކޮށްދިނިން،" އަމީރު ވިދާޅުވި އެވެ.

އާތިފް ވެސް ވިދާޅުވީ އެ ހާލަތުގައި ދައުލަތުގެ މުވައްޒަފުން މަދުކުރަން ނުވިސްނި ކަމީ، ވަރަށް ރަނގަޅަށް ސަރުކާރުން ކުރި ކަމެއް ކަމަށެވެ.

"އިގްތިސާދެއްގައި އެންމެ ފުރަތަމަ ކަމަކީ ރައްޔިތުން ކޮޅަށް ބޭތިއްބުން. އެއީ ކިހިނެއް ފައިސާ ހޯދައިގެންތޯ އެއެއް ބަލާކަށް ނުޖެހޭ. އެކަން ހައްލުކުރާނީ ފަހުން އެކަމެއް ނިމުނީމަ،" އާތިފް ވިދާޅުވި އެވެ.

ކޮވިޑަށް ފަހު އެއާޕޯޓް ހުޅުވައި ރާއްޖޭގެ އިގްތިސާދު މަޑުމަޑުން ރަނގަޅުވާން ފެށި އެވެ. އެކަމަކު، ދުނިޔޭގެ އިގްތިސާދު ބަންދުވެފައި އޮތުމާއި ދަތުރުފަތުރާއި މުދަލުގެ އަގު ބޮޑުވުމާއި މުދާ އުފުލުމުގެ އަގު ބޮޑުވި އެވެ. އެކަން ހަމައަކަށް ނޭޅި އުޅެނިކޮށް މިދިޔަ އަހަރު ރަޝިޔާ-ޔޫކްރެއިން ހަނގުރާމަ ފެށި އެވެ.

"ރަޝިޔާ- ޔޫކްރެއިން ހަނގުރާމައިގެ ސަބަބުން ދުނިޔޭގެ ކާޑުގެ އަގު ދިޔައީ 10-15 އަހަރުގެ ތެރޭގައި ވެސް ނުދާހާ މައްޗަށް. އެއާ އެކު ތެލުގެ އަގު ބޮޑުވެގެން ދިޔަ،" އާތިފު ވިދާޅުވި އެވެ.

އެއީ އަނެއްކާ ވެސް އަނެއް ހާސް ކަމެވެ. ޑޮލަރުގެ ތާށިކަން އިންތިހާ އަށް ބޮޑުވި އެވެ. އެއް ސަބަބަކީ، ޑޮލަރު ހޭދަކުރަން ޖެހޭ ކަންކަން އިތުރުވުމެވެ. އޭގެ އެއް މިސާލު އަމީރު ދެއްކެވީ ތެޔޮ ބިލްތަކުންނެވެ.

"ކުރިން ތެލަށް އަޅުގަނޑުމެން ދައްކާ ބިލްތައް އެތައް ގުނައެއް މައްޗަށް ހިނގައްޖެ. އެއީ ޑޮލަރުން ދައްކަންޖެހޭ ޕޭމަންޓް،" އަމީރު ވިދާޅުވި އެވެ.

ފަސް އަހަރު: އިގްތިސާދީ މާ ބޮޑު ހަރަކާތެއް ނެތް

އެމްޑީޕީގެ މި ސަރުކާރު އައީ ވަރަށް ބޮޑު އިގްތިސާދީ މެނިފެސްޓޯއަކާ އެކު އެވެ. އެކަމަކު، ބޮޑެތި މަޝްރޫއުތަކެއް ނުވެއް ފެނުނެވެ. އޭގެ ސަބަބުން ގައުމަށް އާމްދަނީ ވަންނާނެ އެއްވެސް އިތުރު ކަމެއް ނުވި އެވެ. އަނެއްކޮޅުން ގައުމުން ބޭރުވާ ފައިސާ ހިފެހެއްޓޭނެ އިތުރު މަގެއް ވެސް ނުފެނުނެވެ. މި ވޭތުވެދިޔަ ފަސް އަހަރު ވޭތުވެދިޔައީ އިގްތިސާދީ މާ ބޮޑު ހަރަކާތެއް ނުފެނި، ކޮށްފައި އޮތް ޕްލޭންތައް ވެސް ކަރުދާހުގައި ހުއްޓަ އެވެ.

އަމީރު ވިދާޅުވީ 2020-2021 ދިޔައީ އެއްވެސް ކަމެއް ނުކުރެވި ކަމަށެވެ. އެކަމަކު، އޭނާ ވިދާޅުވީ އޭގެ ފަހުން އިގްތިސާދަށް ބޭނުންވާ އެހެން ކަންކަން ސަރުކާރުން ކުރަމުން ގެންދިޔަ ކަމަށެވެ. އަދި ވިދާޅުވީ އެއީ އިގްތިސާދެއް ފަށަން ބޭނުންވާ އެންމެ މުހިންމު ކަންތައް ކަމަށެވެ.

"އަޅުގަނޑުމެން ސަރުކާރާ ހަވާލުވި އިރު, ތިރީހަށް ޕަސެންޓް ރަށުގައި ރަނގަޅު ފެނާއި ނަރުދަމާ އޮތީ. އަޅުގަނޑުމެން މި ދައްކަނީ 21 ގަރުނުގެ ވާހަކައޭ. އެހެންވެ އަޅުގަނޑުމެންގެ އެންމެ ބޮޑު ޓާގެޓަކަށް ވީ ފުރަތަމަ އެކަން ކުރުން. އިބްރާހިމް މުހަންމަދު ސޯލިހުގެ މި ދައުރު ނިމޭއިރު ހުރިހާ ރަށެއްގައި ފެނާއި ނަރުދަމާގެ މަސައްކަތް ކުރެވި ނިމި, ނިމެމުން އެ ދަނީ. ބައްލަވާ, ކިތައް ސްކޫލުގައި ކިތައް ކުލާސްރޫމްތޯ ކިތައް ހެލްތު ސެންޓަރުތޯ ހެދީ، ބަނދަރުތަކާ މި އެއްޗެހި ހެދީ. މިއީ އަސާސީ ކަންކަން. މި ކަންކަން ފުރިހަމަ ކުރުމަކީ އިގްތިސާދެއް ފަށަން އެންމެ ފުރަތަމަ ފަށަން ޖެހޭ ކަންކަން،" އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

"މިދިޔަ ހުރިހާ ސަރުކާރެއްގައި ކޫއްޑޫ, ފެލިވަރަށް އިންވެސްޓެއް ނުކުރޭ. އެއީ މަސްވެރިކަން. އެކަމަކު މިހާރު ފެލިވަރުގެ އެކްސްޓެންޝަން އެއޮއް ކުރިއަށް ދަނީ. ކޫއްޑޫގައި މިހާރު ވެސް ބަނދަރު ބޮޑުކޮށް ކޯލްޑް ސްޓޯރޭޖް ބޮޑުކުރޭ. ތިނަދޫގައި ވެސް އެބަ ކުރިއަށް ދޭ. އެހެން އަތޮޅުތަކުގައި ވެސް ކުރިއަށް އެބަދޭ."

ހަމަ އެގޮތަށް ދަނޑުވެރިކަމުގައި ވެސް މަސައްކަތްތަކެއް ކުރެވިފައި ހުރި ކަމަށް އަމީރު ވިދާޅުވި އެވެ. ދަނޑުވެރިކަން ކުރިއެރުވުމަށާއި ދަނޑު ހެއްދުމަށާއި ދަނޑުވެރިންގެ އުފެއްދުންތައް މާކެޓް ކުރަން ކުންފުންޏެއް ހަދައި އެ މަސައްކަތުގެ ނަތީޖާ ފެންނަމުން ދާ ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

"ދެން އޮތީ ޓޫރިޒަމް. ގިނަ ރިސޯޓްތަކެއް ހުޅުވިއްޖެ. ރިސޯޓްތައް ހަދަން ރަށްރަށާއި ފަޅުތައް ވެސް ހުރީ ދެވިފައި،" އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

"މިސާލަކަށް ބައްލަވާ އައްޑޫ. ތަނެއް ތަރައްގީވާން އެންމެ ބޭސިކް އެއްޗަކީ ބޭސިކް އިންފްރާސްޓްރަކްޗާ އޮތުން. އައްޑޫގައި ހުރިހާ މަގުތަކެއް, ފެނާއި ނަރުދަމާ, ހަންކެޑަ މަޝްރޫއު ފެށިފައި އޮތީ. ފަތުރުވެރިކަމަށް ހަތަރު ރަށް ހިއްކިފައި އެ އޮތީ. ޖީޑީޕީ އިތުރުކުރަން ދެ ގުނަ ކުރަން މިހާރު ފައުންޑޭޝަން އެޅިފައި އޮތް ކަމަށް ގަބޫލު ކުރެވެނީ."

އޭނާ ވިދާޅުވީ، ޕަބްލިކް ފައިނޭންސްގެ ދާއިރާ އިން ދިމާވި ކަންކަމަށް ބަލާއިރު ކުރެވުނު މަސައްކަތްތައް ރަނގަޅު ކަމަށް ގަބޫލުކުރެއްވޭ ކަމަށެވެ.

"ރަނގަޅު، އެއަށް ވުރެ ރަގަޅަށް ވެސް ކުރެވިދާނެ ކަމަށް ގަބޫލުކުރެވޭ،" އަމީރު ވިދާޅުވި އެވެ.

އެކަމަކު މައްސަލަ އަކީ، އެއިން އެއްވެސް އިގްތިސާދެއް ހަރަކާތަކަށް އަމަލީ ސިފައެއް އައިސްފައި ނެތުމެވެ. ކަންކަން ފެށީ އެކަންޏެވެ. ނުވަތަ ފަށަން ވައުދުވީ އެކަންޏެވެ. އަމަލީ ސިފައެއް ނާދެ އެވެ!

އިބުރަތް ހާސިލް ކުރަން ޖެހޭ، އެކަމަކު އިބުރަތެއް ނުލިބުނު!

ރާއްޖޭގެ އިގްތިސާދުގައި ވަރަށް ގިނަ މައްސަލަތައް އެބަހުއްޓެވެ. އެއް ކަމަކީ އާމްދަނީ އެވެ. އާމްދަނީ ހޯދަން ހަމައެކަނި ޓޫރިޒަމަށް ބަރޯސާވުމެވެ. ދެވަނަ ކަމަކީ ހަރަދު ކުރުމުގެ ސިޔާސަތު މައިތިރި ނުވުމެވެ. އެކަމަކު، ކޮވިޑްގެ ތަޖުރިބާ އާއި ޔޫކްރެއިން ހަނގުރާމަ އަށް ފަހު ވެސް އެއީ، އިބުރަތެއް ކަމަކަށް ނުބެލެވުނެވެ.

އާތިފް ވިދާޅުވި ގޮތުގައި މި ފަސް އަހަރަކީ ވަރަށް އުންމީދީކޮށް ފެށުނު ފަސް އަހަރު ނަމަވެސް، އެ އުންމީދުތައް ހަގީގަތަކަށް ނުވި ފަސް އަހަރު ކަމަށެވެ. އޭގެ އެއް ސަބަބަކީ ކޮވިޑާއި ހަނގުރާމަ ކަމަށް އޭނާ ވެސް އެއްބަސްވެ ވަޑައިގަންނަވަ އެވެ. އެކަމަކު، އޭނާ ވެސް ހިތްހަމަޖެހިވަޑައި ނުގަންނަވާ އެހެން ކަމެއް އެބައޮތެވެ.

"އެކަމުން ސަލާމަތްވެ ދަތުރުކުރަމުން ގޮސް އިގްތިސާދާ ނުބައްދަލު ހަރަދު ވެސް ކުރި ފަސް އަހަރު [މިއީ]،" އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

"[ކޮވިޑްގެ] ފަހުން ދެ އަހަރު ވަރު މި އިގްތިސާދު މި ހިނގީ ވަރަށް ބޮޑެތި ހަރަދުތަކެއް ކުރާ ގޮތަށް. އުފެއްދުންތެރިކަމުގެ ގޮތުން ފެންނަ އެއްޗަކަށް ވުރެ މާ ގިނަ ހަރަދުތައް ދިޔައީ ކުރެވެމުން. އަދި އަމުދުން އެ ހަރަދުކުރަމުން ގެންދިޔައީ އަޅުގަނޑުމެން ބިލްޑްކޮށްފައި ހުރި ރިޒާވަކުން ނޫން. ލޯނު ނަގައިގެން. އެ ލޯނުތަކަކީ ބޭރުން ނެގި ލޯނުތަކެއް. އެހެންވެ އެކަމުގެ އަސަރު އަޅުގަނޑުމެންގެ އިގްތިސާދަށް މިއޮތީ ކޮށްފައި،" އާތިފު ވިދާޅުވި އެވެ.

ކޮވިޑާއި ޔޫކްރެއިން ހަނގުރާމައިން އިބުރަތް ނުހޯދައި، އަދި ބޮޑެތި ލޯނުތަކެއް ދައްކަން ކުރިމަތީގައި އޮއްވައި ފަސްކޮށްލެވިދާނެ ވަރަށް ގިނަ މަޝްރޫއުތަކާއި ކަންކަން މި ސަރުކާރުން ވޭތުވެދިޔަ ދެ އަހަރެއްހާ ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ކޮށްފި އެވެ. ދައުލަތުގެ ކުންފުނިތަކުން ވެސް ވަރަށް ގިނަ ބޭކާރު ހަރަދުތައް ކޮށްފި އެވެ. އަދި، އިންތިހާބާ ދިމާކޮށް ވެސް ކުރަން ނުޖެހޭ ކަންކަން ކޮށްފި އެވެ.

"ރައްޔިތުންނަށް އަސާސީ ހިދުމަތް ލިބެން ޖެހޭނެ. ވަކި ބަޔަކަށްވީމަ ނުދީ އެހެނެއް ނުތިބެވޭނެ. އެކަމަކު ވެސް ވިސްނާލަން ޖެހޭނެ އެންމެންނަށް ހަމަ އެއްފަހަރާ ހަމަ މި ވަގުތު ދޭން ޖެހޭތޯ. ރައްޔިތުން ގާތުގައި ވެސް ތެދަށް ވިދާޅުވެވޭނެ ދެއްތޯ ކޮށްދޭން ބޭނުމޭ, ފަށައިދޭން ވެސް ބޭނުމޭ އެކަމަކު މި ވަގުތު މި އުޅެނީ މިކަހަލަ ބޮޑު ކަމަކުން އަރައިނުގެނެވިގެނޭ. އެހާ ގިނަ ޕްރޮޖެކްޓްތައް އަދި އަމުދުން އެއިން ޖީޑީޕީ ގްރޯތަށް ހިއްސާ ނުކުރާ ޕްރޮޖެކްޓްތައް ފެއްޓެވިތަން ފެނުނު. އަދި ހަމަ އެހެންމެ, އެވޯޑު ކުރި ޕްރޮޖެކްޓްތަކުގެ އަގާ ބެހޭ ގޮތުން ވަރަށް ގިނަ ވާހަކަތައް ދެކެވުނު،" އާތިފް ވިދާޅުވި އެވެ.

"އޭރު ވެސް އެނގޭ އަދި ވޯލްޑް ބޭންކާއި އައިއެމްއެފް އިން ވެސް ބުނަމުން އައީ ތިވަރަށް ހަރަދުކުރާ ކަމަށް ވަންޏާ އާމްދަނީ އިތުރު ކުރުމަށް. ނުވަތަ ހަރަދު ކުޑަކުރަން ޖެހޭނެ ކަމަށް. ސަރުކާރުން ނިންމީ އާމްދަނީ އިތުރު ކުރުމަށް. އެކަމަކު އާމްދަނީ އިތުރު ކުރުމަށް ޖީއެސްޓީ ބޮޑުކުރީ. ޖީއެސްޓީ އަކީ އާންމު މީހާ އަށް އެންމެ ބަރުބޮޑު ޓެކްސް." "މިސާލަކަށް ހަރަދުކުޑަ ކުރުމުގެ ސިޔާސަތަށް ބަދަލު ނުގެނެސް ޓެކްސް އިތުރު ކުރުން އަޅުގަނޑަށް ވިސްނުނީ ގޯސްކޮށް."

އިގްތިސާދަށް މުހިންމު ތިން ކަމެއް އެބަ ބޭނުންވޭ

އާ ސަރުކާރެއް އަޔަސް، އާ ސަރުކާރަށް ވެސް އޮންނާނެ ޕްރެޝަރަކީ އިގްތިސާދު ވަގުތުން ކޮޅަށް ޖަހައި ދުޅަހެޔޮ ކުރުމެވެ. އެކަމަކު، ވިސްނައިގެން މަޑުމަޑުން ކަންކަން ރަނގަޅު ކުރެވިދާނެ ކަމަށް، ކުރީގެ އޮޑިޓާ ޖެނެރަލް އަދި ފަސްޓް ނޭޝަނަލްގެ ފައުންޑާ ހަސަން ޒިޔަތު ވިދާޅުވި އެވެ.

"ޓޫރިޒަމްގައި ވަރަށް ބޮޑަށް އިސްކަމެއް ދޭން އެބަ ޖެހޭ ނުހެދި ހުރި ރިސޯޓްތައް ހެދޭނެ ގޮތެއް ހޯދަން. އެކަމަށް ސަރުކާރުން އެބަޖެހޭ ވަރަށް ބޮޑު އެއްބާރުލުން ދޭން. އިގްތިސާދު ފުޅާ ކުރަން ދެން އޮތް ގޮތަކީ ކެޕިޓަލް އެޓްރެކްޓް ކުރުން. މިސާލަކަށް ޗައިނާ އަދި މެދުއިރުމަތި ކަހަލަ ގައުމުތައް އެއީ ކެޕިޓަލް ހުރި ގައުމުތައް ކަން އެންމެންނަށް ވެސް އެބަ އެނގޭ،" ހަސަން ވިދާޅުވި އެވެ.

"އަޅުގަނޑު ގަބޫލުކުރަނީ ހުރިހާ ދިމާއަކުން ވެސް [ކަންކަން] ރަނގަޅު ކުރަން ޖެހޭ ކަމަށް. އަދުލުއިންސާފު ވެސް އަދި ބޭންކިން ސިސްޓަމް ވެސް ރަނގަޅު ކުރަން ޖެހޭ. ފޮރިން އިންވެސްޓަރުންގެ އިތުބާރު އުފެދެން އެބަ ޖެހޭ. މުޅި ނިޒާމަށް އިތުބާރު އުފައްދައިގެން ނޫނީ އިންވެސްޓްމެންޓްސް ހޯދަން ފަސޭހައެއް ނުވާނެ."

އޭނާ ވިދާޅުވި ގޮތުގައި ކޮވިޑާ އެކު އިންވެސްޓްމަންޓް ހުއްޓިފައި އޮތަސް ސަރުކާރުން މިހާރު އިންވެސްޓްމެންޓް ހޯދަން ނުކުންނަން އެބަ ޖެހެ އެވެ. އެކަމަކު، އޭގެ ކުރިން ރާއްޖޭގެ ނިޒާމު އޮތީ އެފަދަ އިންވެސްޓްމެންޓްތަކަށް ތައްޔާރުވެފައިތޯ ބަލަންޖެހޭ ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

"ރާއްޖޭގެ ރެގިއުލޭޓަރީ ނިޒާމު މިއޮތީ ވަރަށް އެހެން ކަހަލަ ގޮތަކަށް. އަޅުގަނޑުމެން އަޅާކިޔަން މި ޖެހެނީ ދުބާއީ، ސިންގަޕޯ, ބެންކޮކްގެ ބޭންކިން ނިޒާމާ. އަޅުގަނޑުމެންގެ މަނީ ލޯންޑަރިން ގާނޫނަށާއި, ޓެކްސް ނިޒާމަށް އަމަލު ކުރަނީ ބިޒްނަސް ފްރެންޑްލީކޮށްތޯ މިއީ ސިޔާސަތުގެ ގޮތުން ނިންމަން ޖެހޭ ނިންމުންތައް،" ހަސަން ވިދާޅުވި އެވެ.

އިންތިހާބީ ރައީސް ޑރ. މުހަންމަދު މުއިއްޒު، "މިހާރު"ގެ "މެދުސަފުހާ" އަށް ވިދާޅުވީ އިގްތިސާދު ކޮޅަށް ޖެހުމަށް މުހިންމު ތިން ކަމެއް އޭނާގެ ވެރިކަމުގައި ކުރައްވާނެ ކަމަށެވެ.

"އެއްކަމަކީ އިގްތިސާދު ހަމަޖެއްސުން. އަނެއް ކަމަކީ, އިގްތިސާދު ފުޅާކުރުން. ތިން ވަނަ ކަމަކީ އިގްތިސާދަށް އާ ކަންކަން ކުރިއަށް ގެންދިއުން. މި ތިން ގޮތުން އިގްތިސާދު ކުރިއަށް ގެންދާނީ،" އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

"މުހިންމު ބޮޑު ކަމަކަށް ފައިސާ ޗާޕް ކުރުން ހުއްޓާލުން. ޓޫރިޒަމް ފުޅާކުރުން. މަސްވެރިކަން, ދަނޑުވެރިކަން, ކޮންސްޓްރަކްޝަން ދާއިރާ މި ހަތަރު ދާއިރާ ފުޅާކުރީމަ އިތުރު ޓެކްސްއެއް ނުނަގައި, އިތުރު ޓެކްސްއެއް ތައާރަފު ނުކޮށް އަދި ޓެކްސް ބޮޑު ނުކޮށް މިހާރު ހުރި ޓެކްސްތަކުގެ ތެރެއިން އާމްދަނީ ފުޅާކުރެވޭނެ."

މުއިއްޒު ވިދާޅުވީ މަސްވެރިކަމުގައި ވެސް އަދި އެހެނިހެން ސިނާއަތްތަކަށް ވެސް ވަރުގަދަ ޕްލޭނެއް އޮތް ކަމަށެވެ.

"ޖީޑީޕީ މިހާރު ހުރި ވަރަށް ވުރެ ދެ ގުނަ މައްޗަށް ޖެއްސުން އެއީ ޓާގެޓަކީ،" އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

އިގްތިސާދީ ހާސްކަމެއްގެ ތެރޭގައި ފަސް އަހަރު ހޭދަކުރުމަށް ފަހު، އަނެއްކާ ވެސް އާ ފަސް އަހަރު ފެށެނީ އެވެ. މި އިގްތިސާދު ދުޅަހެޔޮ ކުރުމަށް ކުރަން ޖެހޭ މަސައްކަތްތައް ވަރަށް ގިނަ އެވެ. އިގްތިސާދީ ބޮޑު ލޮޅުމަކަށް ނުގޮސް މި އިގްތިސާދު މައިތިރި ކުރެވި، ރައްޔިތުންގެ ޖީބުތައް ތިޔާގި ކުރުމަށް އޮތް ގޮންޖެހުންތައް ވެސް އެހާ ގިނަ އެވެ.