އެފްއޭއެމް އާ ކުޅެން ސަރުކާރަށް ނުކެރެނީ ކީއްވެ؟

ސްރީލަންކާގެ ކްރިކެޓަށް މިހާރު ދިމާވެގެން އުޅޭ މައްސަލައަކީ ރާއްޖޭގެ ފުޓްބޯޅަ އަށް ދިމާވެގެން އުޅޭ ކަހަލަ މައްސަލައަ އެވެ. ހަމައެކަނި ތަފާތަކީ ދެ ގައުމުގެ ސަރުކާރުން ކަންކަން ތަރުތީބުކުރަމުންދާ ގޮތެވެ.

ލަންކާގެ އެއްވަނަ ކުޅިވަރަކީ ކްރިކެޓެވެ. އެއީ މިހާތަނަށް ދުނިޔޭގެ ކްރިކެޓްގެ ގަދަ ބާރެކެވެ. 1996ގެ ދުނިޔޭގެ ޗެމްޕިއަނުންނެވެ. އޭޝިޔާގެ ޗެމްޕިއަންކަން ހަ ފަހަރު ހޯދި އެވެ. ޓުވެންޓީ20 ވޯލްޑްކަޕް ވެސް އެއް ފަހަރު ހޯދި އެވެ. މިވަރުގެ ބަޔަކު މިހާރު ކުރިއަށްދާ ކްރިކެޓް ވޯލްޑްކަޕަށް ކޮލިފައިވީ ކިރިޔަކިރިޔާ އެވެ. ޕްލޭއޯފް ކުޅެގެންނެވެ. މުބާރާތުގައި ކުޅުނު ނުވަ މެޗުގެ ތެރެއިން ދެ މެޗު ކާމިޔާބުވެ، ސްރީލަންކާ މުބާރާތުން ކެޓީ 10 ގައުމު ވާދަކުރި މުބާރާތުގައި ފަހަތުން ދެ ވަނާގައި އޮވެގެންނެވެ. މިއާއެކު ލަންކާ އަށް ކުރިމަގުގައި ކްރިކެޓްގެ އެންމެ މަތީ ފަންތީގެ ގައުމުތަކާ ވާދަކުރުމުގެ ފުރުސަތު ހަނިވާނެ އެވެ.

ސްރީލަންކާގެ 22 މިލިއަން މީހުންގެ ކަންބޮޑުވުމަކީ މިއީ އެވެ. މިކަން ހައްލު ކުރަން އިސްނެގީ ލަންކާގެ ކުޅިވަރާ ބެހޭ ވަޒީރު ރޯޝަން ރަނަސިންހާ އެވެ. ދެ ކަމަކަށް އޭނާ ތުހުމަތުކުރެއްވި އެވެ. ފުރަތަމަ ކަމަކީ ވޯލްޑްކަޕަށް ލަންކާ ޓީމު ތައްޔާރު ނުކޮށް ތަފާތު މުބާރާތް ބާއްވަން ހޭދަކުރުމެވެ. ދެ ވަނަ ކަމަކީ ލަންކާގެ ކްރިކެޓްގައި ކޮރަޕްޝަނާއި މާލީ މައްސަލަތައް ބޮޑުކަމެވެ. މިކަން ތަހުގީގު ކުރުމަށް ތިން މެމްބަރުން ކޮމިޓީއެއް އޭނާ އައްޔަންކުރެއްވި ހިސާބުން އެކަން ހުއްޓުވީ އިންޓަނޭޝަނަލް ކްރިކެޓް ކައުންސިލް (އައިސީސީ)އިންނެވެ. ދުނިޔޭގެ ކްރިކެޓްގެ މައި ޖަމާއަތުން ބުނީ މިއީ ކްރިކެޓަށް ތިން ވަނަ ފަރާތެއްގެ ނުފޫޒު ފޯރުން ކަމަށާއި މިއީ ކުރެވޭނެ ކަމެއްނޫން ކަމަށެވެ. ޖެހޭނީ ފިޔަވަޅު އަޅަން ކަމަށެވެ. އެއީ ސަސްޕެންޑްކުރުމެވެ.

އެކަމަކު ވޯލްޑްކަޕުން ލަންކާ ކެޓުމާއެކު އެގައުމުގައި ކްރިކެޓް އިދާރާދޮށަށް މީހުން ޖަމާވެ، މުޒާހަރާކުރަން ފެށި އެވެ. ކުޅިވަރާ ބެހޭ ވަޒީރު، ލަންކާ ކްރިކެޓް ހިންގަން މިދިޔަ ޖޫން މަހު އިންތިހާބުކުރި ބޯޑުގެ ހުރިހާ މެމްބަރުން އިސްތިއުފާ ދިނުމަށް ގޮވާލައި ހަތް މެމްބަރުންގެ އިންޓަރިމް ކޮމިޓީއެއް އައްޔަންކުރެއްވި އެވެ. ކްރިކެޓް ސެކްރެޓަރީ އިސްތިއުފާދިނެވެ. މިކަމާ ދެކޮޅަށް ކްރިކެޓް ބޯޑުން ކޯޓަށް ގޮސް މި ފަހަރު ވެސް ސަރުކާރާ ދެކޮޅަށް ކާމިޔާބު ހޯދި އެވެ.

އައިސީސީން، ލަންކާ ސަސްޕެންޑް ކުރިޔަސް ވަރިހަމަކަމަށް ބަލައި މި ހިސާބުން ލަންކާގެ ސަރުކާރާއި އިދިކޮޅު ސިޔާސީ ޕާޓީތަކުން ވެސް ބައިވެރިވެ ކްރިކެޓް ބޯޑުގެ މެމްބަރުން ވަކިކުރަން މިދިޔަ ބުރާސްފަތި ދުވަހު ޕާލަމެންޓުން ގަރާރެއް ފާސްކުރި އެވެ. އިދިކޮޅު ލީޑަރު ސަޖިތް ޕްރެމަދާސާ ވިދާޅުވީ ބޭނުންވަނީ ލަންކާގެ ކްރިކެޓްގެ ތެރޭގައި ހިނގަމުންދާ ކޮރަޕްޝަން ހުއްޓުވައި ސަޕޯޓަރުންނަށް ކޮރަޕްޝަނާއި ފަސާދަނެތި، ލަންކާ ކްރިކެޓްގެ ހައިބަތު ދައްކައިދޭން ކަމަށެވެ. ކުރީގެ ސްޕޯޓްސް މިނިސްޓަރު ހަރިން ފެނާންޑޯ އަކީ ހަރުކަށި އެންޓި ކޮރަޕްޝަން ގާނޫނެއް 2019 ވަނަ އަހަރު ތައާރަފް ކުރެއްވި ބޭފުޅެކެވެ. އޭނާ ވިދާޅުވީ އައިސީސީން ވެސް ދެކޭ ގޮތުގައި ކްރިކެޓް ކުޅޭ ގައުމުތަކުގެ ތެރެއިން މިހާރު ލަންކާ އަކީ ދުނިޔޭގެ އެންމެ ކޮރަޕްޓް އެއް ގައުމުކަމަށެވެ.

ޕާލަމެންޓްގެ ގަރާރު ފާސްކުރުމުގެ ކުރިން، ލަންކާގެ ސްޕޯޓްސް މިނިސްޓަރު އައިސީސީއަށް ހާއްސަ ސިޓީއެއް ވެސް ފޮނުއްވި އެވެ. އެދިވަޑައިގަތީ ކްރިކެޓަކީ ލަންކާގެ ގައުމީ ކުޅިވަރަށްވުމާއެކު، ކަންކަން ރަނގަޅު ކުރުމަށް ކުރާ މަސައްކަތަކީ ސިޔާސީ ކަމެއްގެ ގޮތުގައި ނުބަލައި، ސަރުކާރަށް އެއްބާލުން ދެއްވުމަށެވެ. ލަންކާގެ އާއްމު ރައްޔިތުންގެ ރޫހު ހުރި ގޮތަކީ ބަދަލުކުރުންކަން އައިސީސީއަށް ވެސް އެނގެއެވެ. އެކަމަކު އެއް ދުވަސް ފަހުން އޮންލައިންކޮށް ބޭއްވި ބައްދަލުވުމަކަށް ފަހު އައިސީސީން ލަންކާ ސަސްޕެންޑްކުރީ އެޖަމާއަތުގެ ގާނޫނީ ވާޖިބު އަދާކުރަންޖެހޭތީ އެވެ.

ލަންކާ ސަރުކާރުގެ މި ހަގީގަތުން ދޭހަކޮށްދެނީ ކަންކަން ރަނގަޅު ކުރެވޭނީ ކެރިގެން، ހިތްވަރު ހުރެގެން ކަމެވެ. ރާއްޖޭގެ ފުޓްބޯޅަ އަށް ދިމާވެފައިވާ މައްސަލަތަކުގައި ދިވެހި ސަރުކާރު ފެންނަނީ އަބަދުވެސް ފަހަތަށް ޖެހޭތަނެވެ.

ލަންކާއާ ހިލާފަށް ދިވެހިންނަކީ މިހާތަނަށް ކުޅިވަރުގެ ކަންކަމުގައި މަގުތަކަށް ނުކުމެ އިދާރާދޮށަށް ގޮސް މުޒާހަރާކުރި ބައެއްނޫނެވެ. ދިވެހިން ހިޔާޅު ފާޅު ކުރަނީ ނޫސްތަކުގެ ކޮމެންޓް ސެކްޝަނާއި ސޯޝަލް މީޑިއާގަ އެވެ. ދިވެހި ފުޓްބޯޅައިގެ މައްސަލަތަކުގައި ރާއްޖޭގައި މިހާރު އޮތީ ލަންކާގައި އޮތް ފަދަ ބަދަލުކުރުމުގެ ރޫހެކެވެ.

އެހެން މިސާލެއް ނަގަމާ ހެއްޔެވެ؟ އިންޑިޔާގެ ގާނޫނުގައި ލިޔުނީ އެ ގައުމުގެ ފުޓްބޯޅަ ފެޑަރޭޝަނުގެ ރައީސްކަން ގިނަވެގެން ކުރެވޭނީ ދެ ދައުރަށް ކަމަށެވެ. މިއާއެކު އެ ގައުމުގެ ސްޕްރީމް ކޯޓުން ނިންމީ 2009 ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން ފުޓްބޯޅަ އެސޯސިއޭޝަނުގެ ރައީސްކަމުގައި ހުންނެވި ކޮންގްރެސް ޕާޓީގެ ބާރުގަދަ ސިޔާސީ ލީޑަރު ޕްރަފުލް ޕަޓޭލް އަށް މަގާމުގައި އިތުރަށް ދެމިނުހުރެވޭނެ ކަމަށެވެ. ގާނޫނުގައި ބުނާ އެންމެ ދިގު މުއްދަތަށް އޭނާ މަގާމު އަދާކޮށްފި ކަމަށެވެ. އެކަމަކު ފީފާއިން ބުނީ ގާނޫނަށް ގެނައި ބަދަލަކީ ފީފާގެ މެމްބަރު ގައުމުތަކުން މަޝްވަރާކޮށް އެކުލަވާލާފައިވާ ގަވާއިދުތަކާ ހިލާފު ކަމެއް ކަމަށެވެ. މި ދެބަސްވުމުގައި ފީފާއިން އިންޑިޔާ ސަސްޕެންޑްކުރީ މިދިޔަ އަހަރުގެ އޮގަސްޓް 10ގަ އެވެ. މައްސަލަ ހައްލު ކުރަން އިންޑިޔާ ސަރުކާރާއި ފީފާއާ ދެމެދު ކުރި މަޝްވަރާތަކަށް ފަހު، އިންޑިޔާގެ ސަރުކާރަށް، ފީފާއިން ދީދާލި އެވެ. އަދި އައު އިންތިހާބެއް ބާއްވާނެ ތާރީހެއް ނިންމުމުން އިންޑިޔާގެ ސަސްޕެންޝަން އުވާލީ އޮގަސްޓް 26ގައެވެ. ސަސްޕެންޝަނުގައިވީ އެންމެ 10 ދުވަހެވެ. އެކަމަކު ސަސްޕެންޝަނުން ނުކުތް ނަތީޖާ ރަނގަޅެވެ.

ތިންވަނަ މިސާލަކީ ސްރީލަންކާގެ ފުޓްބޯޅަ އެވެ. ފީފާއިން، ލަންކާ ސަސްޕެންޑްކުރީ އެގައުމުގެ ފުޓްބޯޅަ ފެޑަރޭޝަނުގެ އިންތިހާބު ބޭއްވުމުގައި ހިނގައިދި ކަންތައްތަކުގެ ސަބަބުންނެވެ. އެކަމަކު ލަންކާ ސަރުކާރުން ފީފާގައި އެދުމުން، ސަސްޕެންޝަނުގެ މުއްދަތުގައި ޝަރުތުތަކަކާއެކު އެ ގައުމަށް ވޯލްޑްކަޕް ކޮލިފައިންގައި ގައުމީ ޓީމު ކުޅުމުގެ ފުރުސަތު ދިނެވެ.

ހަތަރުވަނަ މިސާލަކީ ޕާކިސްތާނެވެ. އެ ގައުމުގެ ސަސްޕެންޝަން ފީފާއިން ދިގުދަންމާލީ ދެ ގްރޫޕަކުން ވަދެ ފުޓްބޯޅަ ފެޑަރޭޝަން ހިންގަން ފަށައި، ގޮތް ދޫނުކުރުމުންނެވެ.

މި މިސާލުން އެނގުނީ ސަރުކާރުން ކަމެއް ރަނގަޅު ކުރަން މަޝްވަރާކޮށްފިނަމަ ބައިނަލް އަގްވާމީ ޖަމާއަތްތަކުން އެކަން ބަލައިގަންނާނެ ކަމެވެ. ކޮންމެ ގައުމެއްގައި ވެސް ހުންނަ ގާނޫނާއި ގަވާއިދުތަކާއި އެ ގައުމެއްގެ އާދަކާދަ އާއި ސަގާފަތަށް ވެސް ފީފާ އާއި އައިސީސީން އިހްތިރާމްކުރާނެ ކަމެވެ.

ހަގީގަތުގައި ވެސް އިދާރީ ގޮތުން ފުޓްބޯޅަ ހިންގުމަކީ މާގިނަ ބަޔަކު ދަންނަ ކަމެއްނޫނެވެ. މިހެންވެ ކަންކަން ބޮއްސުންލައިދާ ކޮންމެ ފަހަރަކު ފުޓްބޯޅައިގެ ހިންގުންތެރިންނާއި އެފްއޭއެމުން ސަރުކާރަށް ފީފާ އިން ރާއްޖެ ސަސްޕެންޑްކޮށްފާނެ ކަމުގެ ބިރެވެ. މިކަމުގައި ސަރުކާރުން ކޮންމެ ފަހަރަކު ވެސް ފަހަތަށްޖެހި އަމާން ދެނީ ރާއްޖޭގެ ފުޓްބޯޅަ އަށް ދިމާވާ މައްސަލަ އެއްވެސްވަރަކަށް ދިރާސާއެއްނުކޮށެވެ.

ހަގީގަތުގައި ވެސް މާލީގޮތުންނާއި އިދާރީ ގޮތުން ކޮރަޕްޓްވެ، ރާއްޖޭގެ ފުޓްބޯޅަ ބޮއްސުންލައިދިޔައީ ސަރުކާރުން ބަލަންތިއްބަ އެވެ. ކުޑައެއް، ބޮޑެއް ބެލުމެއްނެތި ހުރިހާ ކުޅިވަރެއް ހަމަހަމަކުރުމުގެ ސިޔާސަތުގެ ތެރެއިން ފުޓްބޯޅައަށްވާނެ އެއްޗެއްވާން ދޫކޮށްލުމުންނެވެ. އެންމެ ފުރަތަމަ އެފްއޭއެމް ގޯސްކަމަށް ވިދާޅުވުމަށްފަހު، ރާއްޖޭން ބޭރަށް ކުރެވި ދަތުރުފުޅުތަކަށްފަހު، ރާއްޖޭގެ ސްޕޯޓްސް މިނިސްޓަރު އަހުމަދު މަހުލޫފާއި ސަރުކާރުން ތިބީ އެފްއޭއެމް މާބާރުގަދަ ތަނަކަށް ހަދައިގެންނެވެ. އެފްއޭއެމުގެ ވެރިންނަކީ ފީފާއާ މާގާތް ބައެއް ކަމަށް ބުނެ އެފްއޭއެމުގެ ގޯސްއަމަލުތަކުގައި ބައިވެރިވެގެންނެވެ. ކުޅިވަރު މިނިސްޓްރީ އަކީ މުބާރާތް ހިންގާ ތަނަކަށް ހަދައި، ބުރަދަނެއްނެތް ގޭމްސްތަކުން މެޑަލް ހޯދައިގެން ކުލަބޮކިލައި ހަވާއެރުވުމުގަ އެވެ.

ކޮރަޕްޝަނުގެ ތުހުމަތުގައި ޕްރޮސެކިއުޓަރ ޖެނެރަލް އެދިވަޑައިގެން، ދިވެހި ފުލުހުން އެފްއޭއެމަށް ވަނުމަކީ ބޮޑު މައްސަލައެކެވެ. އެއީ ދިވެހި ފުޓްބޯޅައިގެ އަގުވެއްޓި، ގައުމީ ފުޓްބޯޅަ އިދާރާގެ އިތުބާރު ގެއްލޭނެ މައްސަލައެކެވެ. މިވަރުން ވެސް ސަރުކާރުން ފުޓްބޯޅައިގެ މައްސަލައާ މެދު ހަނުތިބުމުން ސަރުކާރުގެ ނުކުޅެދޭ މިންވަރު ސާފުވެ އެވެ.

ތިން ވަނަ ފަރާތަކުން ފުޓްބޯޅަ ހިންގަން ފަށައިފި ނަމަ ފީފާއިން ސަސްޕެންޑް ކުރާނެ އެވެ. އެއިރުން ގެއްލިގެންދާނީ ކުޑަދުވަސްކޮޅަށް ފީފާ އާއި އޭއެފްސީން ދޭ އެންމެހާ އެހީތަކާއި ގައުމީ ޓީމާއި ކުލަބުތަކަށް މެޗު ކުޅުމުގެ ފުރުސަތެވެ. އެކަމަކު ސަސްޕެންޝަނަކީ ބަސްނާހާ ބައެއްގެ ކަންކަން ރަނގަޅު ކުރުމަށް އެންމެ ރަނގަޅު އެއް ގޮތެވެ. ފުޓްބޯޅައަކީ ރާއްޖޭގެ ގައުމީ ކުޅިވަރެވެ. ތަފާތު ކުޅިވަރުތަކުގެ "އެސޯސިއޭޝަން" އާއި "ގައުމީ ޓީމު" އާއްމު ރައްޔިތުންނަށް އެނގޭ މައިގަނޑު ސަބަބަކީ ފުޓްބޯޅަ އެވެ. އެކަމަކު ގައުމު މިވަގުތު ކުރަމުންދާ ސުވާލަކީ ފުޓްބޯޅަ ހަލާކުވެ، ގައުމީ މައްސަލައަކަށްވިއިރު އެކަން ހައްލު ކުރަން ދައުލަތުން ނުވަތަ ސަރުކާރުން ކުރަނީ ކޮންކަމެއް ހެއްޔެވެ؟ ލަންކާ އާއި އިންޑިޔާގެ ސަރުކާރު މިސާލަކަށް ބަލާށެވެ.

އެޑިޓަރުގެ ނޯޓް: ލިޔުންތެރިކަމާ ވަރަށް ގިނަ އަހަރުވަންދެން ދުރުގައި ހުރުމަށް ފަހު، ކުރީގެ ނޫސްވެރިޔާ އަބްދުﷲ އަޒްމީން މި ލިޔުން ލިޔުނީ، އޭނާގެ ހިތުގައި ފުޓުބޯޅަ އަށް އޮތް ވަރަށް ހާއްސަ ލޯތްބެއްގެ ސަބަބުންނެވެ. އޭނާ އަކީ، ކުރިން ކުޅިވަރުގެ ދާއިރާގެ ހާއްސަ ނޫސްވެރިއެކެވެ. އަދި، އެތައް ބައިވަރު މެޗެއްގެ ކޮމެންޓްރީ ދީ، ވަރަށް ގިނަ މެޗުތަކުގެ އެނަލިސްޓެއްގެ ގޮތުގައި އޭނާ ވަނީ ބައިވެރިވެފަ އެވެ. ރާއްޖޭގައި، ފުޓުބޯޅައިން ވައިދޫވެގެން ދާ މަންޒަރު އޭނާ އަށް ވަރަށް ރަނގަޅަށް ސިފަ ވެ އެވެ.