ބިރުވެރި އިންޒާރެއް: ރާއްޖޭގައި 98،000 މީހުން ވައިރަސްއަށް ޕޮޒިޓިވް ވެދާނެ

ކޮވިޑް-19 އިން ރައްކާތެރިވާން އެކަށީގެންވާ ފިޔަވަޅުތަކެއް ނާޅައި، މުޖުތަމައުގެ ތެރެއިން މި ބައްޔަށް ޕޮޒިޓިވް އެންމެ މީހަކު ފެންނަ ހިސާބުން ވެސް މުޅި ރާއްޖޭގައި 98،500 މީހުނަށް ބަލި ޖެހިދާނެ ކަމަށް ލަފާކުރެވޭ ކަމަށް ބުނެ، ރަސްމީ އިދާރާތަކުން އިންޒާރުގެ މެސެޖެއް މިރޭ، ދިވެހިންނަށް ދީފި އެވެ.

މި އަންދާޒާ އިން ދައްކަނީ، މުޖުތަމައުގެ ތެރޭގައި އުޅޭ މީހަކަށް ބަލި ޖެހޭތާ 45 ވަނަ ދުވަހު އެކަނި ވެސް ގާތްގަނޑަކަށް 5،000 މީހުން އަލަށް މި ބައްޔަށް ޕޮޒިޓިވް ވާނެ ކަމަށެވެ. އެއީ އެއް ދުވަހެއްގައި އެންމެ ގިނައިން ޕޮޒިޓިވް ކޭސް ރާއްޖެއިން ފެނިދާނެ ކަމަށް ލަފާކުރާ އަދަދެވެ.

މި މައުލޫމާތު އާއްމުކުރީ، ކޮވިޑް-19 އަށް ޕޮޒިޓިވްވެފައި ހުރި މީހަކު ނޭނގި މުޖުތަމައުގެ ތެރޭގައި ހުރެއްޖެ ނަމަ ރާއްޖޭގައި ބަލި ފެތުރިގެން ހިނގައިދާނެ މިންވަރުގެ މައްޗަށް ކަމާ ބެހޭ އިދާރާތަކުން ލަފާކޮށްފައިވާ ހިސާބުތަކަށް ބަލަ އެވެ.

ނެޝަނަލް އިމަޖެންސީ އޮޕަރޭޝަން ސެންޓަރު (އެންއީއޯސީ)ގައި ނޫސްވެރިންނާ އެ މައުލޫމާތު ހިއްސާކުރައްވަމުން ހެލްތު ޕްރޮޓެކްޝަން އޭޖެންސީ (އެޗުޕީއޭ)ގެ މެޑިކަލް އޮފިސަރު ޑރ. ނަޒްލާ ރަފީގް ވިދާޅުވީ މާލެ ސަރަހައްދުން ޕޮޒިޓިވް ކޭސްއެއް ފެނިއްޖެ ނަމަ، ގާތްގަނޑަކަށް 46،000 މީހުންނަށް ބަލި ފެތުރިދާނެ ކަމަށް ލަފާކުރެވޭ ކަމަށެވެ. މި އަދަދުތައް އަންދާޒާކޮށްފައި ވަނީ، މި ބައްޔާ ގުޅިގެން ދުނިޔޭގެ އެކި ގައުމުތަކުގައި ހަދާފައިވާ މޮޑެލްތަކަށް ބަލައިގެން ރާއްޖޭގައި ކަން ހިނގައިދާނެ ގޮތް ދިރާސާކޮށްގެންނެވެ.

ބަލިން ރައްކާތެރިވުމަށް އެއްވެސް ފިޔަވަޅެއް ނާޅައިފި ނަމަ ހާލަތު ގޯސްވެދާނެ މިންވަރާއި ފިޔަވަޅު އަޅައި އެއާ އެއްގޮތަށް އެންމެން އަމަލުކުރާ ނަމަ ޕޮޒިޓިވް ކޭސްތަކުގެ އަދަދު ދަށްވާނެ ވަރު، ގްރާފްތަކުގައި ލަފާކޮށްފައިވެ އެވެ.

ރާއްޖޭގައި ބަލި ފެތުރިދާނެ ކަމަށް ބެލެވޭ ހިސާބުތައް ހަދާފައި ވަނީ ދުނިޔޭގެ ސިއްހަތު ޖަމިއްޔާ އާއި އިނގިރޭސިވިލާތުގެ އިމްޕީރިއަލް ކޮލެޖުން ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ މޮޑެލްއަކަށެވެ. މިކަހަލަ ކޮންމެ މޮޑެލްއެއްގައި ވެސް ބަލި ފެތުރިދާނެ ގޮތެއްގެ މައްޗަށް ނިންމާ، ކަންތައްތަކެއް ހުންނަ ކަން ޑރ. ނަޒްލާ ފާހަގަކުރެއްވި އެވެ.

ރާއްޖޭގައި ބަލި ފެތުރޭނެ މިންވަރު ލަފާކޮށްފައި ވަނީ، އޭނާ ވިދާޅުވި ގޮތުގައި، ދިވެހިންނާއި ބިދޭސީން އަދި ރާއްޖެ އަންނަ ޓޫރިސްޓުން ވެސް ހިމެނޭ ގޮތުން މި އަހަރުގެ ޖުމްލަ އާބާދީގެ މައްޗަށެވެ.

"މުޖުތަމައުގެ ތެރޭގައި އުޅޭ މީހަކަށް ބަލި ޖެހޭ ދުވަހުން ފެށިގެން 35 ވަނަ ދުވަހު، އެކަނި އަލަށް 2،500 މީހުންނަށް ބަލި ޖެހޭނެ ކަމަށް މިބަލަނީ،" ޑރ. ނަޒްލާ ވިދާޅުވި އެވެ.

"މި ބަލި ޕީކްވަނީ، 45-50 ދުވަހާ ދޭތެރޭގައި. އެއީ އެއް ދުވަސް ތެރޭގައި އެންމެ ގިނައިން ބަލި ޖެހޭނެ ކަމަށް ލަފާ ކުރެވޭ އަދަދު."

ފިޔަވަޅު ނާޅައި، ފަރުވާ ކުޑަކޮށްފި ނަމަ ދިމާވެދާނެ ހާލަތު ކިޔައި ދެއްވުމަށް ފަހު ދެން އޭނާ ވިދާޅުވީ ފިޔަވަޅު އަޅައި އެންމެން ސޯޝަލް ޑިސްޓެންސިން ފަދަ އާދަކާދަތަކާ އެކު ކުރިއަށް ހިނގައްޖެ ނަމަ ބަލި ޖެހޭ މީހުންގެ އަދަދު ވަރަށް ދަށްވާނެ ކަމެވެ. އަދި އެއް ދުވަހުގެ ތެރޭގައި 5،000 މީހުން ޕޮޒިޓިވްވާން އެ ނަގާ މުއްދަތު ވަރަށް ބޮޑަށް އިތުރުވެ، އެއީ ރާއްޖެ އަށް ތައްޔާރުވާން ލިބޭ ވަގުތަކަށް ހެދިދާނެ ކަން އޭނާ ފާހަގަކުރެއްވި އެވެ.

ފިޔަވަޅުތައް އަޅައިފި ނަމަ ބަލި އެންމެ ބޮޑަށް ފެތުރޭނެ ދުވަހަކަށް ވާނީ 105 ވަނަ ދުވަސް ކަމަށް ވަނީ އަންދާޒާކޮށްފަ އެވެ.

"އެއްވެސް ކަމެއް ނުކޮށް، ރައްކާތެރިކަމުގެ ފިޔަވަޅު ނާޅައި ތިބެއްޖެ ނަމަ ކުއްލިއަކަށް އެއްފަހަރާ ވަރަށް ބައިވަރު މީހުންނަށް ޖެހި އަޅުގަނޑުމެންނަށް ކޮންޓްރޯލްނުކުރެވޭ ހިސާބަށް ބަލި ފެތުރިދާނެ. ނަމަވެސް ކޮންޓްރޯލްކުރަން ވަރަށް ގިނަ ކަންތައްތަކެއް ކޮށް، އެންމެން އެ ފިޔަވަޅުތަކާ އެއްގޮތަށް އަމަލުކޮށްފިއްޔާ، ވަރަށް ބޮޑަށް ޕޮޒިޓިވް ކޭސް ދަށްކޮށް، ޕީކް އަންނަ މުއްދަތު ވެސް ދަންމާލެވޭނެ،" ޑރ. ނަޒްލާ ވިދާޅުވި އެވެ،

ގައުމުތަކުގެ ތަޖުރިބާ އަށް ބަލައި އޭނާ ކިޔައިދެއްވި ގޮތުގައި މިހާތަނަށް ހޯދިފައިވާ ގޮތުގައި ރައްކާތެރި ނުވެއްޖެ ނަމަ އެ ގައުމެއްގެ 60-70 ޕަސެންޓް މީހުންނަށް ކޮވިޑް-19 ޖެހެ އެވެ. އެކަމަކު އެ ހުރިހާ އެންމެންގެ ކިބައިން އަލާމާތްތައް ނުފެނިދާނެ އެވެ. އަދި އޭގެ ތެރެއިން އެޑްމިޓްކޮށް، ފަރުވާ ދޭން ޖެހޭނީ މަދު ބަޔަކަށެވެ.

ގިނަ މީހުންގެ ކިބައިން ފަސް ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އަލާމާތްތައް ފެނޭ

ކޮރޯނާވައިރަސް ހަށިގަނޑަށް ވަދެ، އަލާމާތްތައް ފެންނަން ނަގާ އިންކިއުބޭޝަން ޕީރިއަޑްގެ ގޮތުގައި 14 ދުވަސް ބެލި ނަމަވެސް ބަލި ޖެހިފައި ހުރި މީހުންގެ މައުލޫމާތަށް ބަލާއިރު ގިނަ މީހުންގެ އިންކިއުބޭޝަން ޕީރިއަޑަކީ ފަސް ދުވަހެވެ. އެހެންވެ ރާއްޖޭގެ މޮޑެލްގައި، އިންކިއުބޭޝަން ޕީރިއަޑެއްގެ ގޮތުގައި ބަލާފައި ވަނީ ފަސް ދުވަހެވެ.

މި ބަލި ޖެހިފައި ހުންނަ މީހުންގެ ފަރާތުން އެވްރެޖްކޮށް ފެތުރޭނީ ކިތައް މީހުންނަށްތޯ ވެސް ކަމާ ބެހޭ އިދާރާތަކުން ވަނީ ބަލައިފަ އެވެ. މި ބަލީގައި ބަލާފައި ވަނީ އެކަކުގެ ފަރާތުން 1.8-2.3 މީހުންނަށް ވައިރަސް ފެތުރިދާނެ ކަމަށެވެ.

ކަމާ ބެހާ އިދާރާތަކުން ވަނީ، ކޮވިޑް-19 ބޮޑަށް ފެތުރިއްޖެ ނަމަ ހޮސްޕިޓަލްގައި އެޑްމިޓްކޮށްގެން ފަރުވާ ދޭން ޖެހޭނެ އަދަދާއި އައިސީޔޫއަށް ލާން ޖެހޭ އަދަދުގެ އިތުރުން ބަލީގައި މަރުވާނެ ކަމަށް ލަފާކުރެވޭ އަދަދު ވެސް އަންދާޒާކޮށްފަ އެވެ.

އޭނާ ވިދާޅުވި ގޮތުގައި، ރާއްޖޭގައި މިހާރު ފިޔަވަޅުތައް އަޅާފައި ވަނީ އާއްމުންގެ ތެރެއަށް ވައިރަސް ފެތުރުނަ ނުދިނުމާ އެކު އެކަކުގެ ފަރާތުން ބަލި ޖެހޭ މިންވަރު ދަށްކުރާށެވެ.

ރާއްޖެ މަސައްކަތް ކުރަމުން އައި ގޮތް

ޗައިނާގެ ވޫހާންގައި މިދިޔަ ޑިސެމްބަރު 31 ގައި ކޮވިޑް-19 އަށް ޕޮޒިޓިވް ކޭސްއެއް ފެނި، ދެ މީހަކު މަރުވި އިރު ރާއްޖެ އޮތީ މި ބަލި ކޮންޓްރޯލްކުރުމުގެ ޕްލޭންތައް ފަށައިފަ އެވެ. ވޭތުވެދިޔަ ތިން މަސް ދުވަހުގެ ތެރޭގައި، ވެސް އެންމެ ބޮޑު އިސްކަމެއް ދިނީ، ރާއްޖެ އަށް ބަލި އެތެރެވުން ހުއްޓުވުމާ އެކު އާއްމުންގެ ތެރެއަށް ފެތުރުނަ ނުދޭށެވެ.

މި ފިޔަވަޅުތަކާ އެކު ވެސް ރާއްޖެ އިން ވަނީ ކޮވިޑް-19 އަށް މިހާތަނަށް 19 މީހަކު ޕޮޒިޓިވްވެފަ އެވެ. މިއިން އެއްވެސް މީހެއްގެ ފަރާތުން އިތުރު މީހަކަށް ބަލި ޖެހުނަ ނުދިނުމަކީ ވެސް ވަރަށް ބޮޑު ސަމާލުކަމެއް ދިން ކަމެއް ކަމަށް ޑރ. ނަޒްލާ ވިދާޅުވި އެވެ.

މި ބަލިން ރައްކާތެރިވާން އެޅި ފިޔަވަޅުތަކުގައި މާލެ އަށް ވަރަށް ބޮޑު އިސްކަމެއް ދިނެވެ. ސަބަބަކީ، މާލެއަކީ ގާތްގަނޑަކަށް ދެ ލައްކައެއްހާ މީހުން ދިރިއުޅޭ، އިމާރާތްކުގައި މީހުން ތޮއްޖެހި، ހަލުވިކަމާ އެކު ބަލި ފެތުރިދާނެ މާހައުލަކަށް ވުމެވެ.

ޑރ. ނަޒްލާ ވިދާޅުވި ގޮތުގައި މި ބަލި ކޮންޓްރޯލްކުރަން މާލެ ހިމެނޭ ގޮތުން މުޅި ރާއްޖޭގައި ފިޔަވަޅުތައް އަޅަމުން އަންނަނީ ސިއްހީ ނިޒާމަށް ވެސް ނުތަކާ މިންވަރަށް ފަރުވާދޭން ޖެހޭ އަދަދު މަތިވެދާނެ ކަމަށް ވިސްނައިގެންނެވެ. އަދިވެސް މިކަމަށް ކުރަން ޖެހޭ މަސައްކަތްތައް ގިނަ ކަމަށް ވިދާޅުވި އެވެ.

"ބަލި ޖެހޭ މީހުންގެ އަދަދު ގިނަވިޔަ ނުދީ ކޮންޓްރޯލްކޮށްގެން ބެލެހެއްޓުމުގެ ބޭނުމަކީ މިހާރު ވެސް ވަރަށް ގިނަ ވެކްސިންތަކެއް ތައްޔާރުވުމުގެ މަސައްކަތް އެބަދޭ. އަދި ފަރުވާ ހޯދަން ވެސް ވަރަށް ގިނަ ތަހްލީލްތަކެއް އެބަދޭ. މީގެ ނަތީޖާތައް ލިބި ބައްޔަށް ވެކްސިނެއް، ފަރުވާއެއް ލިބެންދެން ވެސް ބަލި ކޮންޓްރޯލް ކުރެވިފައި ބެހެއްޓޭތޯ،" ޑރ. ނަޒްލާ ވިދާޅުވި އެވެ.

އޭނާ ވިދާޅުވި ގޮތުގައި ރާއްޖޭގައި މިހާތަނަށް އާއްމުންގެ ތެރޭގައި ބަލި ނުފެތުރި އޮތީ، އަޅާފައިވާ ރައްކާތެރިވުމުގެ ފިޔަވަޅުތަކާ ހެދި އެވެ.