8 އަހަރު: ބައްސާމް ކިންގު ހައްދާފައި ކުލަބުތަކުން ނެށީ!

މިދިޔަ މަހު ވޯލްޑް ކަޕް ކޮލިފައިންގެ ޕްރިލިމިނަރީ ރައުންޑްގައި ބަންގްލަދޭޝް އަތުން ބަލި ވުމަކީ ގިނަ ދިވެހިންނަށް ހަޖަމްވާ ވުރަށް ވުރެ ލަދުވެތި ކަމަކަށްވި އެވެ. އެފްއޭއެމް އާއި އެފްއޭގެ ރައީސް ބައްސާމް އަދީލް ޖަލީލް އިސްތިއުފާ ދޭން ގޮވަމުން ދިޔަ އަޑުތައް އެ ނަތީޖާ އާ އެކު އިތުރަށް ގަދަވި އެވެ. އަދި އެކަމުގެ ޒިންމާ ސަރުކާރުން ނަގަންޖެހޭނެ ކަމަށް ވެސް އެއް ބަޔަކު ދިޔައީ ގޮވަމުންނެވެ.

ފުޓުބޯޅަ އަށް ލޯބިކުރާ އެތައް ބަޔަކު ހިތްހަމަނުޖެހިފައި ތިބޭތާ ކިތަންމެ ދުވަހެކެވެ. އެތައް މުބާރާތަކުން ހަމަ އެ ލަދުވެތި ނަތީޖާއާ ކުރިމަތިލާން ޖެހިއްޖެ އެވެ. ގައުމީ ޓީމު ސާފު ޗެމްޕިއަންޝިޕްގައި މި އަހަރު ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ގުރޫޕް ސްޓޭޖުން ކަޓައި، 20 އަހަރުގެ ތެރޭގައި ވޯލްޑް ކަޕް ކޮލިފައިނަށް ނުދިއުން ވެސް ވެގެން ދިޔައީ އެތައް ބަޔަކު އެކަމާ "ހިތްހުއްޓުނު" ކަމެކެވެ. އަމިއްލަ ގައުމުގައި 2021ގައި ބޭއްވި ސާފް ޗެމްޕިއަންޝިޕުން ކެޓީ ފައިނަލާ ހަމައަށް ވެސް ނުދެވި އެވެ. އުމުރުފުރައިގެ ޓީމުތަކުގެ ނަތީޖާތައް އެހާ ދަށެވެ.

ދިވެހި ފުޓުބޯޅަ ހަލާކުވެގެންދާ މަންޒަރު އެންމެން ވެސް ބަލަންތިބީ ކުރިމަތިން ފެނުނު ފިލްމެއްގެ ގޮތުގަ އެވެ. އަދިވެސް އެކަން ދަނީ އެހެންނެވެ. އެކަމަށް އެޅޭނެ ފިޔަވަޅެއް ނެތެވެ! އެންމެން ވެސް ބުނަނީ އެކައްޗެކެވެ. ބައްސާމް ކިންގު ހައްދާފައި ކުލަބުތައް އޭނާގެ ވަށައިގެން ނަށަނީ އެވެ!

އެންމެން ވެސް ކުށްވެރި ކުރަނީ ބައްސާމް އެވެ. ފުޓުބޯޅަ ހަލާކުވެގެން އުޅެނީ، އެންމެން ވެސް ބުނާ ގޮތުން އޭނާގެ ސަބަބުންނެވެ. އެކަމަކު، ހަގީގަތަކީ، އެންމެ ބޮޑު ބާރެއް ލިބިފައި އޮތީ ބައްސާމަށް ނޫން ކަމެވެ. އެފްއޭއެމްގެ ހިންގާ ގަވާއިދުގެ ދަށުން އެއީ ކުލަބްތަކުގެ އަތުގައި އޮތް ބާރެކެވެ. ކުލަބްތައް ބޭނުންވާ ނަމަ، އެ މީހުން ވޯޓު ދީގެން ހޮވާފައި ހުންނަ އެފްއޭގެ ރައީސް، އެ މަގާމުން ދުރުކުރުމުގެ އިހުތިޔާރު އޮތީ ލިއްބައިދީފަ އެވެ.

"މި ރެއިން މި ރެއަށް ވެސް ކްލަބްތަކުން ބޭނުންވެއްޖެއްޔާ ކުރެވެން އޮންނަ ކަމެއް. ފަސްޓް ޑިވިޝަންގެ ކްލަބްތައް އެކަނި ސޮއި ކޮށްލިޔަސް އެކަން ނިމޭނެ،" ކުލަބްތައް ބޭނުން ނަމަ ބައްސާމް ވަކި ކުރެވެން އޮތް ފަސޭހަ ކަން ދައްކަވަން، ސްޕޯޓްސް މިނިސްޓަރު އަހުމަދު މަހްލޫފް "މިހާރު"ގެ "މެދުސަފުހާ" އަށް ވިދާޅުވި އެވެ.

މި ސަރުކާރު ވެރިކަމަށް އައިސް، ސްޕޯޓްސް މިނިސްޓަރު ކަމާ ހަވާލުވެވަޑައިގެންނެވުމާ އެކު، އެފްއޭއެމް އިސްލާހުކޮށް ބައްސާމް ބޭރުކުރަން ވަރަށް ފާޅުކަން ބޮޑުކޮށް މަހްލޫފް މަސައްކަތް ފެއްޓެވި އެވެ. އެކަމަށް ޓަކައި ކްލަބުތަކުގެ ސޮއި ހަމަކުރަން ވެސް މަސައްކަތްތަކެއް ކުރެވުނެވެ.

"ކްލަބްތަކުން ބޭނުމެއް ނުވި އެ ބަދަލު ގެންނާކަށް. ފީފާގެ ކޮމިޓީން އައީމަ އެއް ބައި ކްލަބްތަކުން ބުނީ އަޅުގަނޑުމެންނަށް ނުވެސް އެނގިއޭ ސޮއި ކޮށްފައި އެ އޮތީ. ދެން އެ ވާހަކަ ދައްކާނީ ވެސް ކިހިނެއް؟،" އެފްއޭއެމް އިސްލާހު ކުރުމުން ހުދު ދިދަ ނެންގެވި ވަގުތު ތަފްސީލުކޮށް ދެއްވަމުން މަހްލޫފް ވިދާޅުވި އެވެ.

އެއާ އެކު، ދިވެހި ފުޓުބޯޅަ މި މިންވަރަށް ފަހަތަށް ސޮއްސާލައި، ކުލަބްތައް ވެސް ދަރާ ވިކި ހުސްވާ ހިސާބަށް ހާލަތު ގޯސްވެފައިވާ އިރު، ކުލަބްތައް ބަލަހައްޓައިގެން ތިބީ ކީއްވެ ކަމީ ކުރަންޖެހޭ ސުވާލެކެވެ.

އެފްއޭއެމްގެ ކުރީގެ ރައީސް އަދި މެދު ހެންވޭރު ދާއިރާގެ މެމްބަރު އަލީ އާޒިމް، އެ ސުވާލަށް ދެއްވީ ވަރަށް ކުރު ޖަވާބެކެވެ.

"މި ވަރަށް ފައިސާ ނުދޭ ނަމަ، ކުލަބްތައް [ބައްސާމްއާ ދެކޮޅަށް] އުޅޭނެ. ދޫކޮށްލައިގެނެއް ނުތިބޭނެ. އެއީ ޔަގީންވާ ކަމެއް،" "މިހާރު"ގެ "މެދުސަފުހާ" އަށް ދެއްވި އިންޓަވިއުގައި އާޒިމް ވިދާޅުވި އެވެ.

ހުރިހާ ކަމެއް ފައިސާއާ ގުޅިފައި!

މީގެ އަށް އަހަރު ކުރިން، ދިވެހި ފުޓުބޯޅައިގެ ތެރޭގައި ބައްސާމްގެ "ރަސްކަން" ފެށިގެން އައީ އޭރު އެ އެސޯސިއޭޝަންގެ ރައީސް ކަމުގައި ހުންނެވި ކުރީގެ ކުޅުންތެރިޔާ އަދި މިހާރު މަހިބަދޫ ދާއިރާގެ މެމްބަރު އަހުމަދު ތޯރިގް (ޓޮމް) އެ މަގާމުން ވައްޓައިލުމަށް ފަހު އެވެ. އެ މަގާމަށް ޓޮމް ވަޑައިގަތްތާ ހަތަރު ވަރަކަށް މަސް ދުވަހުގެ ތެރޭގައި، އަލުން އިންތިހާބެއް ބާއްވަން ޖެހުނީ އޭނާއާ މެދު ހިތްހަމަނުޖެހިގެން ކަމަށް ބުނެ އެކްސްކޯގެ ފަސް މެމްބަރަކު އިސްތިއުފާ ދެއްވުމުންނެވެ. "ބަޣާވާތެއް"ގެ ގޮތުގައި ސިފަކޮށްފައިވާ އެ ހަރަކާތުގެ ފަހަތުގައި ހުންނެވީ ބައްސާމާއި އޭނާގެ ޓީމު ކަމަށް އެފްއޭއެމްގެ އެތެރޭގެ ކަންކަން އެނގިވަޑައިގަންނަވާ ބޭފުޅަކު ނަން ނުޖެހުމަށް އެދި ވިދާޅުވި އެވެ.

އޭގެ ފަހުން، ބައްސާމްގެ ދެވަނަ ދައުރު ގުނަމުންދާ އިރު، އޭނާ އެންމެ އިސްކަން ދެއްވި އެއް ކަމަކީ، އެ މަގާމު ދިފާއު ކުރުމަށް ކުރެވެން އޮތް ހުރިހާ ކަމެއް ކުރެއްވުމެވެ! އެންމެ މުހިންމު ކަމަކަށްވީ ކުލަބުތައް ރުއްސާފައި ބޭއްވުމެވެ.

"ކުލަބަކުން ބުނާ މީހަކަށް ވަޒީފާ ދީ، 15،000ރ. ގެ މުސާރައެއް މި ދެނީ އެފްއޭމްއިން. ދެން ބޮޑު ކުޑަމިނަށް ބަލައި އެކި ކުލަބްތަކަށް އެކި އަދަދަށް މުސާރަ މި ދެނީ."

މައުލޫމާތު ހޯދައި ލިބިގަތުމުގެ ހައްގުގެ ދަށުން އާންމު ފަރާތަކުން ހޯދަން އެދިގެން، އެފްއޭއެމުން މިދިޔަ އަހަރުގެ އޭޕްރީލް މަހު ދިން މައުލޫމާތުތަކުން އެނގޭ ގޮތުގައި، އެ އެސޯސިއޭޝަންގެ 48 މުވައްޒަފުން ތިބެ އެވެ. އެ މުވައްޒަފުންގެ މުސާރަތައް އުޅެނީ މަހަކު 46،000ރ. އާއި 10،000ރ. އާ ދެމެދުގަ އެވެ.

އެކަމަކު އެފްއޭއެމުން މުސާރަ ދޭ ކުލަބްތަކުގެ އެންމެން އެތަނުގެ ސީދާ މުވައްޒަފުންގެ ގޮތުގައި ނުތިބޭނެ ކަމަށާއި، މުސާރަ އަށް ދޭ ބައި، ކުލަބްތައް ހިންގަން އެފްއޭއެމުން ދޭ ފައިސާގެ ތެރޭގައި ވެސް ހިމަނާ ކަމަށް އޭނާ ބުންޏެވެ.

ކުލަބްތައް ބައްސާމާ އެއްކޮޅަށް ލަންބާފައި ބައިތިއްބަން ބޭނުންކުރާ އަނެއް އުކުޅަކީ އޭނާ ވިދާޅުވި ގޮތުގައި، އެކި އުމުރު ފުރައިގެ ގައުމީ ޓީމުތައް ބޭރުގެ މުބާރާތްތަކަށް ދާ އިރު، ކުލަބުތަކުން ބޭނުންވާ ބަޔަކު އޮފިޝަލުންގެ ގޮތުގައި ހިމެނުމެވެ.

"މިސާލަކަށް ދެ ގޯލްކީޕަރު ޓްރެއިނަރުން ތިއްބައި، ދަތުރަކާ ދިމާކޮށް ތިން ވަނަ ޓްރެއިނަރެއްގެ ގޮތަށް ކޮންމެވެސް ކުލަބަކުން ބޭނުންވާ މީހަކު އިތުރުކޮށްލަފާނެ. އެކަން މި ކުރަނީ އަޑުހަރުކޮށް، ނުވަތަ އުނދަގޫކުރާ ކުލަބުތައް އެވަގުތަށް އިތުރަށް ރުއްސާލަން،" އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

ނަމަވެސް، ކޮންމެ ކުލަބަކަށް އެފްއޭއެމުން އަހަރަކު ދޭ ތިން މިލިއަން ރުފިޔާ އަކީ ބައްސާމްގެ ރަސްކަން ދެމިއޮންނަ މައިގަނޑު ސަބަބުގެ ގޮތުގައި "މެދުސަފުހާ" އާ ވާހަކަ ދެއްކެވި ހުރިހާ ބޭފުޅުން ވެސް ފާހަގަކުރައްވަ އެވެ.

ކުރީގެ ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީންގެ ވެރިކަމުގައި ސަރުކާރު ހިއްސާވާ ކުންފުނިތައް މެދުވެރިކޮށް ސްޕޮންސާޝިޕްގެ ނަމުގައި ކޮންމެ ކުލަބަކަށް އަހަރަކު ތިން މިލިއަން ރުފިޔާ ދިނެވެ. އެކަމަކު އެންމެ ކުޅިވަރަކަށް އެ ކުންފުނިތަކުގެ މުޅި އަހަރުގެ ސްޕޮންސާޝިޕް ބަޖެޓު އެކީގައި ދިނުމަކީ ދެކޮޅު ނުޖެހޭ ކަމެއްގެ ގޮތުގައި ކަނޑައަޅައި، އެ ފައިސާ ދިނުން މި ސަރުކާރުން ހުއްޓައިލި އެވެ.

އެކަމާ ކުލަބްތަކުން މާޔޫސްވެފައި ތިއްބައި، 2020 ވަނަ އަހަރު ބައްސާމް ދެވަނަ ދައުރެއް ކަށަވަރުކުރެއްވީ، އެ ތިން މިލިއަން ރުފިޔާ ސީދާ އެފްއޭއެމުން ދޭނެ ކަމުގެ ޔަގީންކަމުގެ މަތީގަ އެވެ.

"ތައްޓަށް ވާދަ ނުކުރަންޏާ ފަސްޓު ޑިވިޝަން ކުލަބެއް ހިންގާލަން ވެސް ދެ މިލިއަން ރުފިޔާ ވެސް ނުދާނެ. އެހެންވީމަ، ގިނަ ކުލަބުތަކުގެ ވެރިންގެ ޖީބަށް މިލިއަނަކަށް ވުރެ ގިނަ ރުފިޔާ ލާން ލިބޭނެ،" ނަން ނުޖަހަން އެދި އެހެން ބޭފުޅަކު ވިދާޅުވި އެވެ.

މީގެ އިތުރުން ވެސް، ފަސްޓް ޑިވިޝަންގެ ބޮޑެތި ކުލަބުތައް ރުއްސަނީ، އެ ކުލަބަކުން ފައިސާކޮޅެއް ބޭނުންވާ އިރަށް އެފްއޭއެމްގެ ތެރެއިން އެކަން ހަމަޖައްސައިދީގެން ކަމަށް އޭނާ ތުހުމަތު ކުރެއްވި އެވެ.

އެފްއޭއެމްގެ ހިންގާ ގަވާއިދުގެ ދަށުން، ރައީސް އިންތިހާބު ކުރަނީ ތިން ވަނަ ޑިވިޝަނުން ދެ ކުލަބު، ދެ ވަނަ ޑިވިޝަނުން 3 ޓީމު އަދި ފުރަތަމަ ޑިވިޝަނުން އަށް ޓީމަކުން ވޯޓު ލައިގެންނެވެ. މީގެ ތެރެއިން ފުރަތަމަ ޑިވިޝަނުގެ ކޮންމެ ޓީމަކަށް ދެ ވޯޓު ލިބެ އެވެ.

އެހެންކަމުން، ފުރަތަމަ ޑިވިޝަނުގެ ކުލަބުތަކުގެ ތާއީދު އެކަނި ދެމެހެއްޓިޔަސް، ރައީސް ކަމުގައި ދެމިހުންނަން ފުދެ އެވެ. "މާފިއާ" އެއް ހެން ދިވެހި ފުޓުބޯޅައިގެ ހާލަތު އޮތް އިރު، ދެވަނަ އަދި ތިންވަނަ ޑިވިޝަންގެ ބައެއް ކުލަބްތުތައް ވެސް ހިންގަނީ ފަސްޓް ޑިވިޝަންގެ ކުލަބްތަކުގެ ވެރިން އަޑީގައި ތިބެގެންނެވެ.

ބައްސާމަށް އޮތް ތާއީދު އަދިވެސް ފަނޑެއްނުވޭ

ފައިސާގެ މައްސަލަތައް އިންތިހާ އަށް ކުރިމަތިވެފައިވާ އެފްއޭއެމްގެ މައްޗަށް މަނީލޯންޑަރިންގެ ތުހުމަތުކޮށް އޭގެ ތަހުގީގެއް މިހާރު ފުލުހުން ވަނީ ފަށައިފަ އެވެ. މި މައްސަލަ ފެންމަތިވުމުގެ މާ ކުރިން ވެސް އެފްއޭއެމް އޮތީ އެތައް ބަޔަކަށް ދަރައިފަ އެވެ. މުވައްޒަފުންނަށް މުސާރަ ނުދޭތާ ހަ މަސް ވަރު ވެދާނެ ކަމަށް ބައްސާމް ވެސް "މެދުސަފުހާ" އަށް ދެއްވި އިންޓަވިއުގައި ވިދާޅުވި އެވެ. އަދި ކުލަބްތަކަށް ވެސް ގަވާއިދުން ފައިސާ ނުދެވޭތީ، ބައްސާމާ މެދު އޮތް ހިތްހަމަނުޖެހުން އިތުރުވަމުން އަންނަ ކަމުގެ އަޑުތައް ވަނީ އިވެން ފަށައިފަ އެވެ.

މަހްލޫފް ވިދާޅުވި ގޮތުގައި، އެފްއޭއެމް މިހާރު ވެއްޓިފައި އޮތް މާލީ އަނދަވަޅުގެ އަސްލަކީ ވެސް ސަރުކާރުން ކުރިން ދިން ތިން މިލިއަން ރުފިޔާ އެ އެސޯސިއޭޝަނުން ދޭން ބައްސާމް އުޅުއްވުމެވެ.

ނަމަވެސް، ހިތްހަމަނުޖެހުން އޮތަސް، ބައްސާމާ ދެކޮޅަށް ނުކުންނަ ހިސާބަށް ނުދާ ކަމަށް ކުލަބެއްގެ އިސް ބޭފުޅަކު ވިދާޅުވި އެވެ.

"އެހާ ދުވަހު ކަންކަން ކޮށްދީފައި އަދި މިހާރު ފައިސާ ނުދެވުނަސް އޮންނާނެ ދެއްތޯ ކުރީގަ ހޯދިފައި އޮތް ލޯޔަލްޓީގެ މުއްދަތެއް. އެ ގެއްލެން ނަގާނެ ދެއްތޯ ވަގުތުކޮޅެއް. މިހާރު މައުލޫމާތު ލިބެނީ ކުރިއަށް އޮތް މަހެއް ހާ ދުވަސް ތެރޭގައި ބޭރުގެ ކޮންމެވެސް ބައެއް އަތުން ބައްސާމް ލާރިކޮޅެއް ހޯދާފައިވާ ވާހަކަ،" އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

ބައްސާމް ވެސް ހުންނެވީ އެ ޔަގީންކަމުގެ މަތީގަ އެވެ.

"ކުލަބްތަކުގެ ތާއީދު އެބަ އޮތް،" މިހާރު އަޑުއިވޭ ވާހަތަކާ ގުޅިގެން ކުރި ސުވާލަށް ބައްސާމް ވިދާޅުވި އެވެ.

އާޒިމް ވެސް ވިދާޅުވި ގޮތުގައި، ކުލަބްތަކުގެ މައްޗަށް ބައްސާމްގެ އޮތް ބާރު ގުޑުވައިލަން ދަތިވާނެ އެވެ. އާ ސަރުކާރާ އެކު ދެން އޮންނަ އިންތިހާބަށް ބައްސާމާ ދެކޮޅަށް އަނެއްކާ ވެސް ޓޮމް ނުކުންނަވަން އިއުލާނު ކުރައްވާފައި ވިޔަސް، އެއީ ޓޮމް އަށް ވެސް ފަސޭހަ ކަމަކަށް ނުވާނެ ކަމަށް އާޒިމް ގަބޫލުކުރައްވަ އެވެ.

މިކަމަށް އާޒިމަށް ފެންނަ ހަމައެކަނި ހައްލަކީ ފީފާ އިން ދިވެހި ފުޓުބޯޅަ ސަސްޕެންޑު ކުރިޔަސް ވަރިހަމަކޮށްލައިގެން، ސަރުކާރުން އެފްއޭއެމްގެ ތެރެއަށް ވަދެ، އިންސާފުވެރި ވޯޓެއް ނެގޭނެ ގޮތަކަށް އެފްއޭއެމްގެ އަސާސީ ގަވާއިދު އިސްލާހު ކުރަން މަޖުބޫރުކުރުވުމެވެ.

"ކޮބާ ގެއްލުމެއް ސަސްޕެންޑު ކުރިޔަސް؟ އިންޓަނޭޝަނަލް މުބާރާތެއްގައި ބައިވެރިވެވެނިއްޔެއް ނޫން، ދެވެނީއެއް ނޫން، ދާން ފައިސާ ހުރީ އެއް ނޫން... ނަތީޖާ އެހާ ދަށް،" އާޒިމް ވިދާޅުވި އެވެ.

އާޒިމް ވެސް ފާހަގަކުރައްވާ ގޮތަށް، އެފްއޭއެމް މިހާރު ވެއްޓިފައި އޮތް ފުން ވަޅުގަނޑުން ނަގާނެ ގޮތެއް ވެސް ނޭނގެ އެވެ. އަދި ނެގުނަސް، ބަހައްޓާނެ ކޮޅެއް ވެސް ނޭނގޭހާ ދަށު ދަރަޖައަށް އެފްއޭއެމްގެ ކަންކަން ވަނީ ބޮއްސުންލައިފަ އެވެ.

ނަމަވެސް، މި "މެދުސަފުހާ" އަށް ވާހަކަ ދެއްކެވި ހުރިހާ ބޭފުޅުން ވެސް އިއްތިފާގުވާ އެއްކަމެއް އެބައޮތެވެ. އެފްއޭއެމްގެ މިހާރު އޮތް ލީޑަޝިޕަށް ފުޓުބޯޅަ ތަރައްގީއެއް ނުކުރެވުނެވެ. އެކަމެއް މި ލިޑަޝިޕަކަށް ނުވި އެވެ!