ގޯތި ވިއްކުމުގައި ރައްޔިތުންނަށް ޖައްސާ ހާލު!

އެއް ބަޔަކު ކުޑަ ނަގައިގެން، އަނެއް ބަޔަކު ގޮނޑި ބޮލަށް ލައިގެން މިއަދު ހަތަރުދަމު ތިބެން ޖެހުނީ ދިގު ކިޔޫގަ އެވެ؛ ދެ ދުވަސް ވަންދެން ނުނިދައި، ނުކައި ނުބޮއި ތިބެގެން ނެގި ނަމްބަރުން ޚިދުމަތް ހޯދާށެވެ. ހުޅުމާލެ އިން ވިއްކަން އިއުލާންކުރި 400 ގޯއްޗަށް ފޯމު ލެވެން އޮތީ އެ ހާލުގަ އެވެ.

އެކަމަކު ދިގު ކިޔޫއެއްގައި، އެތައް އިރަކު ތަޅުވާފައި، މިއަދު މެންދުރުފަހު ކުއްލިއަކަށް ފޯމު ބަލައިގަތުން ހައުސިން މިނިސްޓްރީން މެދުކަނޑާލީ އެވެ. ދެން އެންގީ، ހުޅުމާލެ އިން ދޫކުރާ 400 ގޯއްޗަށް ފޯމު ބަލައިގަތުމާއި އެހެން ހުރިހާ ކަމެއް ވެސް ހައުސިން ޑިވެލޮޕްމެންޓް ކޯޕަރޭޝަން (އެޗްޑީސީ) އަށް ބަދަލު ކޮށްފި ކަމެވެ.

އެތައް ބައެއްގެ ރުޅި ކޮންޓްރޯލުން ނެއްޓީ އެވެ. އެކަމާ ހިތްހަމަނުޖެހިގެން މިނިސްޓްރީ ތެރޭގައި އަޑުގަދަކުރަން ފެށުމުން، އެކަން ކޮންޓްރޯލް ކުރަން ޖެހުނީ ފުލުހުން ގެންގޮސްގެންނެވެ.

ފޯމު ބަލައިގަތުމަށް ބަދަލު ގެނައި ކަން އިއުލާން ކުރުމުން ވެސް ފޯމު ހުށަނާޅައި ނުދާން ހައުސިން މިނިސްޓްރީ ކައިރީގައި އެއް ބަޔަކު ތިއްބެވެ.

"އެ އުޅެނީ އޮޅުވާލައި ވަކި ބަޔަކަށް ފުރުސަތު ދޭން. އިރުކޮޅަކުން އަނެއްކާ މިތަނުން [ހައުސިން މިނިސްޓްރީން] ފޯމު ބަލައިގަންނަން ފަށާނެ. ނުދާނަން މިތާކުން،" ރޭ ފަތިހުއްސުރެން ކިޔޫގައި ހުރި މެދުއުމުރުގެ އަންހެނަކު ބުންޏެވެ.

އެ ވިސްނުމުގައި އެތަނުން ނުދާން އެތައް ބަޔަކު ތިއްބެވެ. އަނެއް ބަޔަކު ޝަކުވާގެ އެތިވަރު ގޮވަމުން، މިސްރާބު ޖެހީ ހުޅުމާލޭގައި ހުންނަ އެޗްޑީސީ އަށެވެ. އެތަނުގައި ވެސް މިހާރު އެވަނީ ކިޔޫއެއް ހަދައިފަ އެވެ.

"މި ވާނުވާއެއް ނޭނގެ. އޭސީސީން އަންގާނެ ހުއްޓާލަން. ހައުސިން އިން މި ބުނަނީ ގާނޫނާ ޚިލާފެއް ނުވަމޭ އޭސީސީން އެންގި ގޮތަށޭ މި ގެންދަނީ. ގޯތި ބޭނުންވާ އެންމެންނަށް ފުރުސަތު ދޭނަމޭ ކިޔައި ދުވާލަކު 500 ނަމްބަރު ދޫކޮށްގެން އެންމެން މިތަނަށް ޖަމާކޮށްގެން މިއުޅެނީ. މިހާރު އެ ބުނަނީ އެޗްޑީސީންނޭ ކުރިއަށް ގެންދާނީ. އެތަނަށް ދާށޭ. އެތަނުން އަނެއްކާ އާ ގޮތަކަށް ކަންކަން ކުރާނީ،" ފޯމު ހުށަހަޅަން ގޮސް ހުރި ހަސަން ޝާމިލް ބުންޏެވެ.

މައްސަލައަކީ ފޯމު ހުށަހަޅަން ކިޔޫގައި ތިބުމެއް ނޫނެވެ؛ ގޯތި ދިނުމުގެ ނަމުގައި ގަނަތެޅުވުމެވެ. އެތައް ތަކުލީފެއް ޖެއްސުމެވެ. ހަމަހަމަކަމާއި އިންސާފުވެރި ކަމެއް ނެތުމެވެ. ދެފުށް ފެންނަ އުސޫލަކުން ގޯތި ދިނުން ކުރިއަށް ނުގެންދިއުމެވެ. ގޯތި ލިބެނީ ގެދޮރުގެ ދަތިކަން އެންމެ ބޮޑު މީހުންނަށް ކަން ކަށަވަރު ނުވުމެވެ.

ނުއަގުގައި ގޯތި މި ވިއްކަނީ އެޗްޑީސީ ބަނގުރޫޓްވާތީ ކުންފުންޏަށް ފައިދާ ހޯދާށެވެ. ބޯހިޔާވަހިކަމުގެ ދަތިކަން އިންތިހާ އަށް އޮތްއިރު ހުޅުމާލެ އިން 1،000 އަކަފޫޓުގެ ގޯއްޗެއް 400،000ރުފިޔާ އަށް ބޭނުން ނުވާނީ ކާކު ހެއްޔެވެ؟ ނިދި ނަގާލައި، ނުކައި ނުބޮއި ވެސް ކިޔޫގައި ތިބެން މަޖުބޫރެވެ.

އެކަމަކު އެ އުނދަގުލުގައި ހުށަހަޅާ ފޯމު މާދަމާ ބާތިލްނުކުރާނެ ކަމުގެ ޔަގީން ކަމެއް ވެސް ނެތެވެ. މިކަމެއް ސަރުކާރުން މި އިއުލާންކުރީ، އިންތިޚާބު ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީނަށް ނާކާމިޔާބުވެ، ވެރިކަން ބަދަލުވުމުގެ މަރުހަލާ ފެށިފައި ވަނިކޮށެވެ. އަވަސް އަރުވާލައިގެން ދޫކުރަން މިއުޅޭ ގޯތިތަކަށް، އިންތިޚާބީ ރައީސް އިބްރާހިމް މުހައްމަދު ސޯލިހް (އިބޫ) ގެ ވެރިކަމުގައި ހަދާނެ ގޮތެއް ވެސް ކަށަވަރެއް ނޫނެވެ.

ގޯތި ދޫކުރުން އެޗްޑީސީއާ ހަވާލުކުރުމާ ހަމައަށް، އެކަމުގައި ހުރި ގާނޫނީ މައްސަލަތަކާއި ކޮރަޕްޝަނަށް މަގުފަހިވާ ކަންކަމާ ހެދި ހައުސިން މިނިސްޓްރީ އާއި އެންޓި ކޮރަޕްޝަން ކޮމިޝަން ވެސް "ތަޅާފޮޅީ" އެވެ. ހައުސިން އިން ގޮތްދޫނުކޮށް ބާރު ދެއްކިއިރު، އޭސީސީގެ ގާނޫނީ ޒިންމާ ފުރިހަމައަށް އަދައެއްނުކުރި އެވެ. ފިނި ކޮޓަރީގައި ތިބެ ސިޓީ ފޮނުވާލުން ނޫން ކަމެއް ނުކުރެ އެވެ.

ގޯތި ދޫކުރުން އެޗްޑީސީއާ މި ހަވާލުކުރީ މި މައްސަލައިގައި ހަމަނުޖެހުން ބޮޑުވެ، ކޯޓަށް ގޮސްގެން ނަމަވެސް ހުއްޓުވާނެ ކަމުގެ އިންޒާރު އޭސީސީން ދީފައި އޮއްވަ އެވެ.

އޭސީސީން އެންގީ، ބޯހިޔާވަހިކަމުގެ ދަތިކަން އެންމެ ބޮޑަށް ކުރިމަތިވެފައިވާ މީހުންނަށް އިސްކަންދެވޭނެ އުސޫލެއް އެކުލަވާލައި އަލުން ހުޅުވާލައިގެން ގޯތި ދިނުން ކުރިއަށް ގެންދާށެވެ. އެކަމަކު ގޮތްދޫކުރެއް ނެތި ހައުސިން މިނިސްޓްރީން ފޯމުތައް ބަލައިގަތީ އެވެ.

ގޯތި ދޫކުރުން އެޗްޑީސީއާ ހަވާލުކޮށް ހައުސިން މިނިސްޓްރީން ރެކިގަތްއިރު ވެސް އުސޫލްތައް ބަދަލެއް ނުކުރެ އެވެ. ދެން ތަޅާފޮޅުން އޮންނާނީ، ބެލެވޭ ގޮތުގައި އޭސީސީ އާއި އެޗްޑީސީއާ ދެމެދުގަ އެވެ. އެ ދެމެދުގައި ދެން ވެސް ފިތިފައި ތިބެން ޖެހޭނީ އާއްމުންނެވެ.

ގޯތި ދޫކުރުމާ ގުޅޭ ގޮތުން ކޮރަޕްޝަންގެ ބޮޑެތި ތުހުމަތުތަކެއް ވެސް ކުރެ އެވެ. މި ތުހުމަތުތަކާ އެކު ގާނޫނާ ޚިލާފަށް ގޯތި ދިނުން ހުއްޓުވަން ތެދުވި އެއް ބަޔަކީ ހައުސިން މިނިސްޓްރީގެ މުވައްޒަފުންތަކެކެވެ. އެ މީހުން އޭސީސީ އަށް ހުށަހެޅި މައްސަލައިގައި ބުނެފައި ވަނީ، ގޯތި ދޭން މާ ކުރިން ލިސްޓެއް ހަދައި، ގުރުއަތުލާއިރު ވަކި ބަޔަކު ހޮވޭ ގޮތަށް އެކަން ކުރަން ވަނީ ރާވައިފަ އެވެ. އަދި އެ ލިސްޓު ގެންގުޅެނީ މިނިސްޓްރީގެ ސިޔާސީ މަގާމްތަކުގައި އުޅޭ އިސް ފަރާތްތަކަކުން ކަމަށް ވެސް އެ މީހުން ބުނެފައިވެ އެވެ.

އެ ލިސްޓުގައި ގިނަ އަދަދަކަށް ޕީޕީއެމްގެ އެކްޓިވިސްޓުން ހިމެނޭ ކަމަށާއި އޭގެތެރެއިން ގިނަ މީހުން ދަފްތަރުގައި ޖެހުނީ ރިޔާސީ އިންތިޚާބުގެ ފަހުން ކަމަށް ވެސް މުވައްޒަފުންގެ ސިޓީގައިވެ އެވެ. އެކަމަކު މި ތުހުމަތުތައް ހައުސިން މިނިސްޓަރު ޑރ. މުހައްމަދު މުއިއްޒު ދޮގުކުރެއްވި އެވެ.

މިނިސްޓަރު ވިދާޅުވި ގޮތުގައި ގޯތިތައް ދޫކުރާނީ، ދެފުށް ފެންނަ އުސޫލުން، އެންމެ ހައްގުވެރިންނަށެވެ.

ގޯތި ދޫކުރަން އުޅޭ ގޮތާ ދެކޮޅަށް އެޗްޑީސީގެ މުވައްޒަފުން ވެސް މި ވަނީ މަސައްކަތް ފަށައި ޕެޓިޝަނެއް އެކުލަވާލައިފަ އެވެ. އެ ކުންފުނީގެ ބައެއް ވެރިން ވެސް ސޮއިކޮށްފައިވާ ޕެޓިޝަނުގައި މައިގަނޑު 19 ކަންބޮޑުވުމެއް ފާހަގަކޮށްފައިވެ އެވެ. އެޗްޑީސީގެ މުވައްޒަފުން ބުނީ، ހައުސިން މިނިސްޓްރީން މިހާރު ހަމަޖައްސާފައިވާ ގޮތަށް ގޯތި ވިއްކައިފި ނަމަ އެ ކުންފުންޏަށް މާލީ ގޮތުން ގެއްލުންވާނެ ކަމަށެވެ.

މިއީ، ގޯތި ވިއްކަން އުޅޭ އުސޫލުގައި ހުރި މައްސަލަތަކާއި ކަންބޮޑުވުމެވެ. މި ކަންކަން ހައްލުނުކޮށް، ގޯތި ދޫކުރުން އިންސާފުވެރިވާނެ ކަމަކަށް ނުބެލެވެ އެވެ. ފެންނަނީ، ރައްޔިތުންނަށް ތަކުލީފް އުފުލަން ޖައްސާފައިވާ ތަނެވެ.