ޖަލުގައި އޮތަސް ޔޫސުފް ނައީމަށް އާރަށުން ބޮޑު ފައިދާ!

ރާއްޖެ ސިއްސުވާލި އެންމެ ބޮޑު ޚިޔާނާތް، އެމްއެމްޕީއާރްސީގެ ހިޔާނާތުގެ މައްސަލައިގައި ރަށެއް ތަރައްގީ ކުރަން ރިޝްވަތު ނެގިކަން މިދިޔަ އާދިއްތަ ދުވަހު ސާބިތުވެއްޖެ އެވެ. ވ. އަތޮޅުގެ އާރަށުގައި ރިސޯޓެއް ހަދަން ދޫކުރުމުގެ މަރުހަލާގައި ރިޝްވަތުގެ ގޮތުގައި އެއް މިލިއަން ޑޮލަރު ނަގައި، އެ ފައިސާ ލޯންޑާ ކުރި ކަމަށް ސާބިތުވެ ހުކުމް ކުރީ ކުރީގެ ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީންގެ މައްޗަށެވެ. އެމަނިކުފާނު 11 އަހަރަށް ޖަލަށް ލުމަށް ހުކުމް ކުރި އިރު ރިޝްވަތު ދިން މައްސަލައިގައި، ފެލިދޫ ދާއިރާގެ ކުރީގެ މެމްބަރު ޔޫސުފް ނައީމުގެ މައްޗަށް ވެސް ވަނީ ތިން އަހަރާއި ދެ މަހުގެ ޖަލު ހުކުމެއް އައިސްފަ އެވެ.

މިއީ އެމްއެމްޕީއާރްސީގެ މައްސަލައިގައި ރަށެއް ކުއްޔަށް ދިނުމުގައި ރިޝްވަތު ހިމެނޭކަން ސާބިތުވި ފުރަތަމަ މައްސަލަ އެވެ.

އާރަށަކީ، 2019 ވަނަ އަހަރު ހުޅުވައި، މިހާރު ވެސް ރިސޯޓެއް ހިންގަމުން އަންނަ ރަށެކެވެ. "ސިނަމަން ވެލިފުށި މޯލްޑިވްސް"ގެ ނަމުގައި ހިންގާ އެ ރިސޯޓުގައި 90 ކޮޓަރި ހިމެނޭ އިރު އެއީ މުޅި ވ. އަތޮޅުގައި ވެސް އެންމެ ރަނގަޅަށް ޓޫރިސްޓުން އަންނަ އެއް ރިސޯޓެވެ. އެ ރިސޯޓުގެ އޮކިއުޕެންސީ އުޅެނީ އެވްރެޖުކޮށް 70 ޕަސެންޓާއި 80 ޕަސެންޓާ ދެމެދުގަ އެވެ.

ރިޝްވަތު ދީގެން ރަށެއް ހޯދި ކަން ކޯޓުން ސާބިތުވި އިރު، ރިޝްވަތު ދީގެން ހޯދި ރަށެއް ހިންގިދާނެތޯ، މިއީ ވަރަށް ބޮޑު ސުވާލެކެވެ. ގާނޫނީ ތަޖުރިބާކާރު ބޭފުޅުން ވެސް އުފައްދަވާ ސުވާލެކެވެ. އަދި، އެއީ އެ ރިސޯޓު އެގޮތުގައި ހިންގަން ދޫކޮށްލުން އެއީ ހަމަ ރަނގަޅު ގޮތްތޯ، އެއީ ވެސް ބޮޑު ސުވާލެކެވެ.

އެ ރަށުގެ މައްސަލައިގައި ސަބްލީޒް ކުރި ޕާޓީއާ ޔޫސުފް ނައީމްގެ ހިއްސާ އޮންނަ ކުންފުންޏާ ދެމެދު ހަދާފައިވާ އެއްބަސްވުން ބަލައި ނުގަނެވޭނެ ސަބަބެއް ނެތް ކަމަށް، ގާނޫނީ ދާއިރާގައި މަސައްކަތް ކުރައްވާ ބައެއް ބޭފުޅުން ވިދާޅުވާއިރު، އަނެއް ބަޔަކު ވިދާޅުވަނީ، ފެށުމުގައި ގާނޫނު ހިލާފު ކަންތައްތަކެއް ހިމެނޭތީ އޭގެ ފަހުން ހެދޭ ހުރިހާ އެގްރީމެންޓެއް ވެސް ބާތިލުވާނެ ކަމަށެވެ.

ޔޫސުފް ނައީމަށް އާ ރަށް ލިބުނު ގޮތާއި މިހާރު އޮތް ގުޅުން

އާރަށަކީ އެއަތޮޅު ތިނަދޫ ކައިރިން އޮންނަ ކުޑަ ފަޅުރަށެކެެވެ. އާރަށް ކުއްޔަށް ދިނުމުގައި ކަންކަން ގޮސްފައި ވަނީ ގިނަ މަރުހަލާތަކަށެވެ. ފިޝަރީޒް އެންޑް އެގްރިކަލްޗާ މިނިސްޓްރީގެ ދަށުގައި ވ. އާރަށް އޮއްވައި ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ސިޓީއަކުން އަންގަވައިގެން އެ ރަށް ޓޫރިޒަމް މިނިސްޓްރީއާ ހަވާލުކުރި އެވެ. އަދި އެގޮތަށް ބަދަލުކުރުމަށް އެންގި ސިޓީގައި އިކޮނޮމިކް އެންޑް ޔޫތު ކައުންސިލުން އެ ރަށް ޓޫރިޒަމަށް ތަރައްގީކުރާ ރަށެއްގެ ގޮތުގައި ހަމަޖެއްސުމަށް ވެސް ރައީސް އަންގަވާފައި އޮތެވެ.

އޯގަސްޓް 25، 2015 ގައި އާރަށް ޓޫރިޒަމް މިނިސްޓްރީއާ ހަވާލުކުރުމާ އެކު ޖެހިގެން އައި މަހުގެ ނުވަ ވަނަ ދުވަހު އެ ރަށް އެމްއެމްޕީއާރްސީއާ ހަވާލުކުރި އެވެ. ހަމަ އެ ދުވަހު، އެމްއެމްޕީއާރްސީން ޓޫރިޒަމަށް ސިޓީ ފޮނުވައި އެ ދުވަހުން ދުވަހަށް، ޔޫސުފް ނައީމްގެ 99 ޕަސެންޓް ހިއްސާ އޮންނަ ޓޫޖީ ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑަށް އާ ރަށުގެ ލީޒް ހޯލްޑް ރައިޓްސް ދިނެވެ. ޓޫޖީ ކުންފުނި ރަޖިސްޓްރީ ކުރީ މިކަން ނިންމުމުގެ 12 ދުވަސް ކުރިން، އޯގަސްޓް 13 ވަނަ ދުވަހު އެވެ. މި ރަށް ކުއްޔަށް ދޭން އެންގި ދެ މިލިއަން ޑޮލަރުގެ މުއާމަލާތާއި އެހެން އެއްބަސްވުންތަކުގައި ވެސް ހަމަ މި ދުވަހު ޓޫޖީ އާއި އެމްއެމްޕީއާރްސީން ސޮއިކޮށް ނިންމާލި އެވެ.

ޓޫޖީގެ ހިއްސާދާރުންނަކީ، ޔޫސުފް ނައީމްގެ އިތުރުން ރޮބާޓޯ ސުލާސް އާއި މާކޯ މަންގޯލީ ކިޔާ މީހެކެވެ. މީގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ބޭރުގެ ދެ މީހުންނަކީ، މިހާރު ވެސް، ވ. ދިއްގިރި އާއި އަލިމަތާ ރިސޯޓް ހިންގާ ކުންފުނީގެ ހިއްސާދާރުންނެވެ.

އާ ރަށަކީ އޯގަސްޓް 25، 2015 އާ ހަމަ އަށް ވެސް ފިޝަރީޒް މިނިސްޓްރީގެ ދަށުގައި އޮތް ރަށެއް ނަމަވެސް ޓޫޖީ ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑުން، މި ތާރީހުގެ ކުރިން، އޯގަސްޓް 22، 2015 ގައި ފާސްކޮށްފައިވާ ބޯޑް ރިޒޮލިއުޝަންގައި، އާ ރަށް ޓޫރިސްޓް ރިސޯޓެއްގެ ގޮތުގައި ތަރައްގީކުރުމަށް ޝައުގުވެރިކަން ފާޅުކޮށް ސިޓީއެއް ހުށަހެޅުމަށް ފާސްކޮށްފައި އޮތެވެ. މީގައި ސޮއިކޮށްފައި ވަނީ ޔޫސުފް ނައީމްގެ އިތުރުން އަސްމާ އަބްދުއްރައްޒާގެވެ. މާނަ އަކީ، ފިޝަރީޒް މިނިސްޓްރީގެ ދަށުގައި ރަށް އޮއްވައި، ޓޫޖީ އަށް ވަނީ އެ ރަށް ޓޫރިޒަމަށް ތަރައްގީކުރަން ބަދަލުކުރާނެ ކަމާއި އެ ފުރުސަތު ލިބޭނެކަން އެނގިފައި އޮތުމެވެ.

އާރަށް ޓޫޖީއާ ހަވާލުކުރި ދުވަސް ކަމަށްވާ ސެޕްޓެމްބަރު 9 ވަނަ ދުވަހު ވަނީ ޔޫސުފް ނައީމްގެ 99 ޕަސެންޓް ހިއްސާ 10 ޕަސެންޓަށް ބަދަލުކޮށް އަނެއް 90 ޕަސެންޓް އެލް.އޭ ރިސޯޓްސް ކިޔާ ކުންފުންޏަކަށް ބަދަލުކޮށްފަ އެވެ. ކުރިން އެއް ޕަސެންޓް ހިއްސާ އޮތް ފަރާތުގެ މި ހިއްސާ ވެސް ޔޫސުފް ނައީމަށް ބަދަލުކުރީ އެވެ. ޓޫޖީ އަށް އެމްއެމްޕީއާރްސީން ރަށް ހަވާލުކުރި ދުވަހު ދިން މިލިއަން ޑޮލަރުގެ ޗެކްތައް އެލް.އޭ ރިސޯޓްސް އިން އެމްއެމްޕީއާރްސީ އާއި ޔޫސުފް ނައީމަށް ދިން ސަބަބަކީ މިއީ އެވެ.

މި ބަދަލަށް ފަހު އޭޕްރީލް 5، 2016 ގައި ޓޫޖީ ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑްގެ ނަން "އާ ރަށް އިންވެސްޓްމަންޓް" އަށް ބަދަލުކޮށްފައިވެ އެވެ. އަނެއްކޮޅުން، އެލްއޭ ރިސޯޓްގެ ކޮމްޕެނީ ސެކްރެޓަރީ އަކީ ނޮވެމްބަރު 21، 2007 އިން ފެށިގެން ވެސް ޔޫސުފް ނައީމެވެ.

އިކޮނޮމިކް މިނިސްޓްރީގެ ޕަބްލިކް ޑޮމެއިންގައި ހުރި މައުލޫމާތުން އެނގޭ ގޮތުގައި އާރަށް އިންވެސްޓްމަންޓް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑްގެ ތިން ހިއްސާދާރުންގެ ތެރޭގައި ބޭރު ދެ މީހަކާ އެކު އަދިވެސް ޔޫސުފް ނައީމް އެބަ އޮތެވެ. އަދި އެ ކުންފުނީގެ ދަށުން "އާރަށް ވެލި ލެގޫން ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑް" އަދި "ނަކަތް ރިސޯޓްސް" ވެސް ރަޖިސްޓްރީކޮށްފައި އެބަ އޮތެވެ. މި ނަންތަކުގައި އަންނަނީ ރިސޯޓް ވިޔަފާރި ހިންގަމުންނެވެ. އެހެންވެ ވިޔަފާރީގެ ފައިދާ ޔޫސުފް ނައީމަށް ވެސް ލިބެމުން ދާނެ އެވެ.

ހުކުމަކުން އެކަނި މި މައްސަލަ ނުހުއްޓުވޭނެ

ގާނޫނީ ވަކީލު އަދި ވިލިމާލެ ދާއިރާގެ މެންބަރު އަހުމަދު އުޝާމް ވިދާޅުވީ، އެރަށާ ގުޅިގެން ޔޫސުފް ނައީމަށް ފައިދާއެއް ލިބެމުން އަންނަ ނަމަ، އެކަން ދައުލަތުން ހުއްޓުވަން ޖެހޭނެ ކަމަށެވެ. އަދި ކުރިން އެ ރަށުން އޭނާ ހޯދި ފައިދާ ވެސް ދައުލަތުން ހޯދަން ޖެހޭ ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

އުޝާމް ވިދާޅުވީ، އެމްއެމްޕީއާރްސީގެ މައްސަލައިގައި އެންމެ ބޮޑު އަސާސަކީ، ރަށްތަކެއް ދޫކޮށްގެން ވަކި ބަޔަކަށް މަންފާއެއް ހޯދައިގެން ދައުލަތަށް ލިބުނު ގެއްލުން ކަމަށްވާ އިރު އެ ލިބުނު ގެއްލުން ހޯދަން މަސައްކަތް ކުރަން ޖެހޭނެ ކަމަށެވެ. އެހެންވެ، ހަމައެކަނި ހުކުމެއް ކޮންގެން، މި މައްސަލަ ހައްލު ނުވާނެ ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

"މިހާރު ވެސް އޭނަ އަށް [ޔޫސުފް ނައީމް] ކޮރަޕްޝަނުގެ އަމަލެއް ހިންގައިގެން ފައިދާ ވަނީ ކަމުގައިވާ ނަމަ މަދަނީ މައްސަލައެއްގެ ގޮތުގައި ހުށަހަޅައިގެން އެބައި އަތުލެވެން ވާނެ،" އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

އޭނާ ވިދާޅުވީ، ލިބޭ ފައިދާގެ އިތުރުން އެ ރަށް ކުއްޔަށް ދިން ފަރާތުން ދެއްކި އެކުއިޒިޝަން ކޮސްޓްތަކަކީ ވެސް މާކެޓު ވެލިއުއިން އޭރަށް ބަލާ އިރު އެކަށީގެންވާ އަގުތަކެއްތޯ ބަލަން ޖެހޭ ކަމަށެވެ.

"އެއީތާ ދައުލަތަށް ލިބޭ ގެއްލުމަކީ. ދައުލަތަށް ލިބެން ޖެހޭ އެކިއުޒިޝަން ކޮސްޓް ނުދީ، ރަށްތަކެއް ބަޔަކު މީހުންނަށް ދީފައި އޮތް ކަމުގައި ވަނީ ނަމަ އެ ފައިސާ އެބަޖެހޭ ހޯދަން،" އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

އުޝާމް ވިދާޅުވީ، އެމްއެމްޕީއާސީގެ މައްސަލަތަކުގައި "އިނޮސެންޓް ޕާޓީ"ތަކެއް ވެސް އެބަ އުޅޭ ކަމަށާއި އެ މައްސަލަ އަށް ގާނޫނީ ހައްލެއް ހޯދަން ޖެހޭ ކަމަށެވެ. އެފަދަ ފަރާތްތަކާ މެދު ގާނޫނީ ގޮތުން އަމަލު ކުރާނެ ގޮތްތައް އޮންނަން ޖެހޭނެ ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ. އަދި އެ މައްސަލައިގައި ޝާމިލުވާ އިނޮސެންޓް ޕާޓީތަކުން ދެއްކި އަގު ބަލައި، އެކަމަށް ވެސް ހައްލު ހޯދަން ޖެހޭ ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

"މިހާރު" އާ ވާހަކަ ދެއްކެވި އެހެން ގާނޫނީ ވަކީލަކު، ނަން ސިއްރު ކުރަން އެދިވަޑައިގެން ވިދާޅުވީ، މި ސަރުކާރުން ވެރިކަމަށް އައީ ކޮރަޕްޝަނާ ދެކޮޅަށް ފިޔަވަޅު އަޅައި އަދުލް އިންސާފު ގާއިމް ކުރަން ކަމަށްވާ އިރު މި މައްސަލައިގައި ވަކި މީހަކު ޖަލަށް ލައިގެން މައްސަލަ އެއްކޮށް ހައްލުވީ ކަމަށް ނުބެލެވޭނެ ކަމަށެވެ.

"ރީފޯމޭ، އަދުލް އިންސާފޭ ކިޔާފައި އައިއިރު އެމްއެމްޕީއާރްސީގެ މައްސަލައިގައި ބަޔަކު ޖަލަށް ލުން އެއީ ހަމައެކަނި އޮތް އިންސާފެއް ނޫން. ދައުލަތަށް ލިބުނު ގެއްލުން ކޮބާ؟ މިހާރު ދައުލަތުގެ ރިސޯސްތަކެއް ރަށްތަކެއް މިއޮތީ ކޮރަޕްޝަނާއި އެނޫން ގޮތްގޮތަށް ދެވިފައި. އެކަމަކު އެއެއް ދައުލަތަށް ނުހޯދޭ،" އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

ކޮރަޕްޝަން ސާބިތުވާ ރަށްތައް ދައުލަތުން އަތުލަންވީތަ؟

އެމްއެމްޕީއާރްސީގެ މައްސަލައިގައި ހިމެނޭ ހުރިހާ ރަށްތަކެއް ވެސް ދޫކޮށްފައި ވަނީ ކޮރަޕްޝަންގެ ތެރެއިން ނުވަތަ މަގާމުގެ ނުފޫޒު ބޭނުންކޮށްގެން ވަކި ބަޔަކަށް މަންފާތަކެއް ހޯދައިދިނުމަށެވެ. އަދި މީގެ ގިނަ މައްސަލަތައް އަދި މިހާތަނަކަށް ސާބިތެއް ވެސް ނުކުރެވެ އެވެ.

"މިހާރު" އާ ވާހަކަ ދެއްކެވި ގާނޫނީ ވަކީލަކު ވިދާޅުވީ، މި މައްސަލަ އެންމެ ފުރަތަމަ ފެށޭ ހިސާބަކީ އެމްއެމްޕީއާރްސީ އާއި ޔޫސުފް ނައީމުގެ މުއާމަލާތަށް ވާއިރު، އޭގެ ފަހުން ހިނގާ މުއާމަލާތްތައް ވެސް އޭގެ ޒާތުގައި ސައްހަ މުއާމަލާތްތަކަށް ނުވާނެ ކަމަށެވެ.

"ކޮންޓްރެކްޓާ ބެހޭ ގާނޫނުގައި ވެސް އެބަ ބުނޭ، ގާނޫނާ އެއްގޮތަށް ހިންގޭ ކަންކަމޭ ސައްހަ ގޮތުގައި ދެމިގެންދާނީ،" އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

އޭނާ ވިދާޅުވީ، ގާނޫނާ ހިލާފަށް ދީފައި އޮތް ރަށެއް ސަބްލީޒް ކުރި ނަމަވެސް، ނަގުލުވެގެން ދަނީ ގާނޫނާ ހިލާފު ކަމެއް ކަމަށެވެ.

މި ހާލަތުގައި އާރަށުގެ މުއާމަލާތްތަކުގައި ސަބްލީޒް ކުރާ ހާލަތުގައި "އިނޮސެންޓް" ނުވަތަ ކުށް ނުކުރާ ބަޔަކު ހިމެނޭ ނަމަ، އެފަދަ ފަރާތްތަކާ އެކު އެގްރީމެންޓް ކުރިއަށް ގެންދަން ޖެހޭނީ، އެންމެ ފުރަތަމަ ދައުލަތަށް ލިބުނު ގެއްލުން ހޯދާފައި ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

ކުރީގެ ޑެޕިއުޓީ އޭޖީގެ މަގާމު ފުރުއްވި އުޝާމް ވިދާޅުވީ، ބަޔަކަށް ދިން ރަށްތަކެއް ހަމަ ހުރެފައި އަތުލުމަކީ ވެސް އެހާ ފަސޭހަކަމެއް ނޫން ކަމަށެވެ. ސަބަބަކީ އެ ވިޔަފާރީގެ ތެރޭގައި އިނޮސެންޓް ބަޔަކު ވެސް ހިމެނޭތީ ކަމަށެވެ. އޭނާ ވިދާޅުވީ، މި މައްސަލައިގައި އެހެން ބައެއްގެ ހައްގުތަކެއް ވެސް ހިމެނޭ ކަމަށެވެ. އަދި ދައުލަތެއްގެ ގޮތުން އެކަމާ މެދު ވެސް ވިސްނަން ޖެހޭ ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

"ބޭރުގެ އިންވެސްޓަރުން އައިސް ބޮޑެތި ސިންގާ އިންވެސްޓްމެންޓްތައް ކޮށްފައި [އެހުރީ]. މިހާރު އަތުލެވޭނޭ އެހެން ބުނެލާހާ ފަސޭހައިން ކުރެވޭ ވަރު ކަމަށް ނުވާނެ. އެއަށްވުރެ ރަނގަޅަށް މުޅި މައްސަލަ އަށް ހައްލެއް ހޯދަން މިހާރު މަސައްކަތް ކުރަން ޖެހޭނީ،" އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

އެހެންވެ މިއީ އާރަށުގެ ހުކުމުން އެކަނި ނިންމާލެވޭނެ ކަމެއް ނޫނެވެ. އެމްއެމްޕީއާރްސީގެ ހިޔާނަތުގެ މައްސަލައިގައި ދައުލަތަށް އަދި ހިންދަމާލެވޭކަށެއް ނެތެވެ. ދައުލަތުގެ މުދަލާއި ފައިސާ ގެއްލޭ ހާލަތެއްގައި އެ ހޯދުމަށް، ގާނޫނީ ނިޒާމުގެ ތެރެއިން އެކަން ކުރެވޭނެ ސާފު އުސޫލެއް އެކުލަވައިލަން އެބަ ޖެހެ އެވެ. އެހެން ނޫން ނަމަ މިބޮޑު މައްސަލައިގައި ކޮޅެއް މެދެއް ފެންނާނެ ދުވަހެއް ނާންނާނެ އެވެ.