އާސަންދަ އާއި ސަބްސިޑީގެ އިސްރާފު ހުއްޓުވައި ހައްގުވެރިންނަށް!

އާސަންދަ އާއި އެންސްޕާގެ ހަރަދުތައް ބޮޑުވާ ވާހަކަ ކޮންމެ ސަރުކާރަކުން ވެސް ދައްކަ އެވެ. އެކަމަކު، އާސަންދަ އަށް ކަނޑައަޅާ ބަޖެޓް ހުސްވެގެން ކޮންމެ އަހަރަކު ވެސް އޮންނަނީ ދައުލަތުން އިތުރަށް ފައިސާ ލާން ޖެހިފަ އެވެ. އެ ނިޒާމުގެ އިސްރާފުތައް ބޮޑު ވާހަކަ އެކަކު ވެސް ނުދައްކަ އެވެ. އެ "ލޯވަޅުތައް" ބައްދައިގެން ކުރިއަށް ދާކަށް ބޭނުމެއް ނުވި އެވެ. އެކަމަކު، މި ސަރުކާރު ވެރިކަމަށް އައިސް އެ ފިޔަވަޅުތައް އަޅަން މިހާރު ވަނީ ފަށައިފަ އެވެ. އެއީ އުނދަގޫ ކަމަކަށް ވިޔަސް އެއާ ކުރިމަތިލައިފި އެވެ.

ތަފާސްހިސާބުތަކަށް ބަލާއިރު އާސަންދައިން ގާތްގަނޑަކަށް 90 ޕަސެންޓު ހޭދަކުރަނީ އައުޓްޕޭޝަންޓު ހިދުމަތްތަކަށެވެ. މިދިޔަ އަހަރު ވެސް ޑޮކްޓަރަށް ދެއްކުމަށް 1.3 ބިލިއަން ރުފިޔާ އަދި ބޭހަށް 980 މިލިއަން ރުފިޔާ ހޭދަކޮށްފައިވެ އެވެ.

އެޑްމިޓް ކޮށްގެން ފަރުވާ ހޯދި މީހުންނަށް މިދިޔަ އަހަރު ހޭދަކުރި ކަމަށް ދައްކަނީ 298 މިލިއަން ރުފިޔާ އެވެ.

"އާސަންދަ ނިޒާމް އަޅުގަނޑުމެން ބައްޓަން ކުރާނީ އެންމެ ނިކަމެތި މީހާ ނިކަމެތި ވާ ގޮތަކަށް ނޫން. ހެޔޮ ބަދަލު ނުވަތަ އެންމެ ބޭނުންޖެހޭ ހިނދެއްގައި އެ މީހާއަށް ހެޔޮ ބަދަލު އަންނަ ގޮތަށް،" އެންސްޕާގެ ސީއީއޯ ހީނާ ވަލީދު ވިދާޅުވި އެވެ.

ފިނޭންސް މިނިސްޓްރީން ހުށަހެޅި ބަޖެޓުގައިވާ ގޮތުން އާސަންދަ އަށް މި އަހަރު ކަނޑައަޅާފައިވަނީ 1.9 ބިލިއަން ރުފިޔާ އެވެ.

ހީނާ ވިދާޅުވިގޮތުގައި، އާސަންދަ ދެމުން އަންނަ ގޮތާއި ޕްރެކްޓިސް ކުރަމުން ދިޔަ ގޮތުން އެއް އަހަރުން އަނެއް އަހަރަށް ދައުލަތަށް ދިޔައީ ބުރަ ބޮޑުވަމުންނެވެ. އެމްއާރުޕީ އަށް އެންމެ ފަހުން އަމަލުކޮށް 250 ބޭހެއްގެ އަގު ކޮންޓްރޯލްކޮށް، އެސްޓީއޯއާ ގުޅިގެން ބަލްކު ޕްރޮކިއުމަންޓު ނިޒާމަށް ދިޔައީ އެ ސަބަބުތަކާ ހެދި އެވެ.

"އެސެންޝަން މެޑިސިންގެ ގޮތުގައި ރާއްޖޭގައި މި ބޭނުންކުރެވޭ އަދި ޑަބްލިއުއެޗްއޯ ލިސްޓުގައި ފާހަގަކުރެވޭ ހުރިހާ ބޭހެއް ބަލްކް ޕްރޮކިއުމަންޓު ނިޒާމުގެ ތެރެއިން ގެނެސް، އަގުހެޔޮކޮށް ރައްޔިތުންނަށް ފޯރުކޮށްދިނީމަ މި ނިޒާމުގައި ރައްޔިތުން ކުރަންޖެހޭ ހޭދަ ކުޑަވެގެން މި ދަނީ،" އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

މީގެ އިތުރުން އެސްޓީއޯ އިން ވިއްކާ 250 ބޭހުގެ އަގު ވެސް ސަރުކާރުން މިހާރު ވަނީ ކޮންޓްރޯލް ކޮށްފަ އެވެ. ފިޔަވަހިތަކަކަށް ބަހާލައިގެން އަގު ކޮންޓްރޯލް ކުރުމުން ހަމައެކަނި މި ބޭސްތަކުން އަހަރަކު ބޭހަށް ކުރޭ ހޭދައިން 220 މިލިއަން ރުފިޔާ އަށް ވުރެ ބޮޑު އަދަދެއް ސަލާމަތް ވާނެ އެވެ. ދެމެހެއްޓެނިވި ގޮތަކަށް އެ ނިޒާމު ހަރުދަނާކުރަން މުހިއްމު އިތުރު ބަދަލުތަކެއް ގެންނަން ވެސް ވަނީ ތައްޔާރުވެފަ އެވެ.

އޭގެ ތެރޭގައި އާސަންދައަށް ދައުލަތުން ކުރާ ހޭދަ ކުޑަކުރުމަށްޓަކައި އެންމެ މުއްސަނދިންގެ އަތުން އަންނަ އަހަރުން ފެށިގެން ޕްރީޕޭއެއް ނުވަތަ ވަކި އަދަދެއް ދައްކަންޖެހޭ ޖެހޭ ގޮތަށް ބަދަލުކުރުމާއި އެންމެ ގިނައިން އާމްދަނީ ލިބޭ މީހުން އައުޓްޕޭޝަންޓް ހިދުމަތްތައް ހޯދުމާއި އެސެންޝަލް ނޫން ބޭސް ގަންނަ އިރު ބިލްގެ ވަކި އަދަދެއް ކޮންޓްރިބިއުޝަނެއްގެ ގޮތުގައި ދައްކަން ޖެހޭ ގޮތަށް ބަދަލުކުރުން ހިމެނެ އެވެ.

އާސަންދަ އަށް ގެންނަ މުހިއްމު ހުރިހާ ބަދަލުތަކުން 600 މިލިއަން ރުފިޔާ ސަލާމަތް ކުރެވޭނެ ކަމަށް ފިނޭންސް މިނިސްޓްރީން ބުންޏެވެ.

އެކަންކަމާ އެކު، ބޭސް ފަރުވާ އަށް ސަލާން ޖެހުން ނިމުމަކަށް ގެނެވޭކަމަށް ސަރުކާރުން ގަބޫލުކުރެ އެވެ.

"ބޭސް ސިޓީއަށް ސަލާންޖެހުން އެބައޮތް. އެއީ ހުރިހާ ސަރުކާރުތަކުން ވެސް ދައްކަމުން އައި ވާހަކައެއް އެއީ އެ ނިޒާމް ހުއްޓުވާނަމޭ. ހަގީގަތަކީ ބޭސް ސިޓީ އަށް ސަލާން ޖަހަމުން މި ދަނީ. މި ނިޒާމަކަށް ބަދަލެއް ނާދޭ. އަޅުގަނޑުމެން މި ދަންނަވާ ވާހަކައަކީ، މީގެ ތެރެއިން [އާސަންދަ ރިފޯމުން] އަޅުގަނޑުމެންނަށް ފުރުސަތު ލިބެއޭ ބޭސް ސިޓީއަށް ސަލާން ޖެހުން ހުއްޓުވަން،" ހީނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

"ބޮޑެތި، ދާއިމީ ބަލިތަކަށް ފަރުވާކުރާ ފަރާތްތަކަށް މި ކަމުގައި އާސަންދަ މެދުވެރިކޮށް ވެސް ފުރިހަމަ ރައްކާތެރިކަން ލިބޭނެ ނިޒާމެއް ގާއިމްކުރަން. އަދި ހަމަ އެހެންމެ ހާލަތެއް ދިމާވެގެން މީހަކަށް ދިމާވާ ސިއްހީ ހާލަތެއްގެ ސަބަބުން އެ މީހަކަށް ބޭސް ފަރުވާގެ ފުރުސަތު ފުރިހަމައަށް ފަހިކޮށްދެވޭނެ ނިޒާމެއް ގާއިމްކުރުން."

ސަބްސިޑީގެ ބަދަލު: އިޖުތިމާއީ އަދާލަތު ގާއިމްކުރުން

އަހަރަކު އެތައް މިލިއަން ޑޮލަރު ލިބޭ ރިސޯޓުތަކަށް ވެސް ކާޑުގެ ބާވަތްތައް ގަންނަނީ ދައުލަތުން ދޭ ސަބްސިޑީންނެވެ. އެ ތަންތަން އޮޕަރޭޓް ކުރަން ބޭނުންވާ ތެލަކީ ވެސް ދައުލަތުން ކޮންމެ އަހަރަކު ސަބްސިޑީ ދީގެން ހޯދާ އެއްޗިއްސެވެ. ބޮޑެތި ފައިދާތައް ނަގާ އެހެން ވިޔަފާރީތަކުގެ ހާލަތަކީ ވެސް އެއީ އެވެ. މައްސަލަ ދިމާވަނީ މި ހިސާބުންނެވެ.

ސަބްސިޑީ ދޭއިރު އަނގަޔާ އަތާ ދިމާނުވާ މީހެކޭ ހައެއްކަ ރިސޯޓު ހިންގާ މީހެކޭ އެއްވެސް ތަފާތެއް ނެތެވެ. އާމްދަނީގެ ފަރަގު ކިތައްމެ ބޮޑު ވިއަސް ދައުލަތުން ދޭ އެހީ މި ކިރަނީ އެއް ހަމައަކުންނެވެ. ބިދޭސީންނާއި ދިވެހިންނާ އެއްވެސް ތަފާތެއް ނެތެވެ.

ހީނާ ވިދާޅުވީ އާސަންދަ އަދި ސަބްސިޑީއަށް ބަދަލު ގެންނަނީ އިޖުތިމާއީ އަދާލަތު، އިންސާފުވެރިކަމާއި ހަމަހަމަކަމާއެކު ފޯރުކޮށްދިނުމަށް ކަމަށެވެ.

މުޖުތަމައުގެ ތެރޭގައި ހަގީގަތުގައި ވެސް އެހީތެރިކަން ބޭނުންވާ މީހުން ތިއްބަސް މިހާތަނަށް އެ ނިޒާމް ބައްޓަންކުރަމުން ދިޔަ ގޮތުން ބަދަލުކުރަންޖެހޭ ވަރަށް ގިނަ ކަންތައްތައް އެބަހުރި ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

"އެންމެ ބޮޑަށް އެހީތެރިކަން ލިބެންޖެހޭ މީހާއަށް، މުޖުތަމައުގެ ތެރޭގައި އެންމެ ވަލްނަރަބްލް މީހާއަށް އެންމެ ފުރިހަމަ ބޭނުން ހިފޭނެ ގޮތަކަށް މި ނިޒާމުތައް އަތުރާލުމުގެ މަސައްކަތް މިހާރު ކުރެވެމުން ދަނީ." ހީނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

ހިސާބުތައް ދައްކާ ގޮތުން ސަބްސިޑީގެ 43 ޕަސެންޓު ބެހިފައިވަނީ އެންމެ މުއްސަނދި އާބާދީގެ 40 ޕަސެންޓަށެވެ.

އެންމެ ފަގީރު އާބާދީގެ 20 ޕަސެންޓު ބޭނުންކުރަނީ ދައުލަތުން ދޭ ސަބްސިޑީގެ އެންމެ 17 ޕަސެންޓެވެ.

އެހެންވެ، ޑައިރެކްޓް ސަބްސިޑީއަށް ޓާގެޓުކޮށް އަންނަ އަހަރުގެ ބަޖެޓުގައި 900 މިލިއަން ރުފިޔާ ކަނޑައަޅާފައިވެ އެވެ.

ހީނާ ވިދާޅުވީ ސިސްޓަމަށް ގެންނަ ބަދަލަކީ މުއްސަނދިންގެ އަތުން ނެގުމަށްފަހު އާއްމުންގެ ޖީބަށް އެ ފައިސާ ލިބޭނެ ގޮތެއް ހަމަޖެއްސުމެވެ. އޭރުން، މިހާރު ކަނޑައަޅާފައިވާ ރޭޓަށްވުރެ ރަނގަޅު އެއްޗެއް އެ މީހުންގެ އެކައުންޓަށް ޖަމާވާނެ ކަމަށް އެންސްޕާއިން ބުންޏެވެ.

ބަޖެޓުގެ ތަފްސީލީ ރިޕޯޓުގައިވާ ގޮތުން ސަބްސިޑީގެ ގޮތުގައި އެންމެ ފަގީރު އާބާދީގެ 20 ޕަސެންޓްގެ އެވްރެޖް ގޭބިސީއަކަށް މަހަކު 2،450ރ. ޖަމާކޮށްދޭނެ އެވެ. އޭގެ އިތުރުން އާބާދީގެ ބޮޑު ބަޔަކަށް އެ އެހީ ލިބޭނެ އެވެ. އެއީ ތެލާއި ކަރަންޓާއި ކާޑު އަދި ނަރުދަމާ ސަބްސިޑީ އެވެ. .

"މި އަންނަ ބަދަލުތަކުން އާއްމު މީހާ ނުވަތަ ވަކި ހިސާބަކުން ދަށުގެ ލެވެލްގެ އާމްދަނީ ނުވަތަ ވަކި ކެޓަގަރީއަކުން ދަށުގެ ރައްޔިތުންނަކަށް ލިބޭނެ އެއްވެސް ދެރަކަމެއް ނޯންނާނެ. ހަގީގަތުގައި އެ ބޭފުޅުންގެ ދިރިއުޅުމުގެ ހާލަތު މިހާރަށް ވުރެ ރަނގަޅު ވާނީ. ސަބްސިޑީ ކަނޑާލަނީ ލިބޭ މީހާގެ އަތުން، ވަކި ވަރަކަށް ވުރެ މަތިން އާބާދީގެ ނިސްބަތަށް ބަލާއިރު އަދި އާމްދަނީގެ ނިސްބަތަށް ބަލާއިރު ވަކި ވަރަކަށް ވުރެ މަތިން ލިބޭ މީހާގެ އަތުން ނަގާފައި އެ ނުލިބޭ މީހާ އަށް އެ އެހީ ފޯރުކޮށްދިނުމުގެ ހަމަހަމަ ނިޒާމެއް ގާއިމްކުރަން މި އުޅެނީ،" ހީނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

"މި ކަމުގައި އާއްމު މީހާ ކަންބޮޑުވާންޖެހޭ އެއްވެސް މައްސަލައެއް ނެތް."

ހީނާ ވިދާޅުވީ، އާސަންދައިގެ ނިޒާމުގެ ހަރަދު ކުޑަ ކުރާ ވާހަކަ އެންމެން ވެސް ދައްކާ ކަމަށާއި އެކަމަކު އިޖްތިމާއީ ރައްކާތެރި ކަމުގެ ނިޒާމް ބައްޓަން ކޮށްފައި އޮތީ އޮތީ ރައްޔިތުންނަށް ވުރެ ބޮޑަށް ވަކި ބަޔަކަށް ފައިދާވާ ގޮތަށް އަދި ނާޖާއިޒު ފައިދާ ނެގޭ ގޮތަށް ކަމަށެވެ.

"ދައުލަތުން ރައްޔިތުންގެ ބޭސް ފަރުވާ އަށް މިކުރާ ބޮޑު ހޭދަ ނާޖާއިޖު ގޮތުގައި ބޭނުން ހިފަމުން ދިއުން ނުހުއްޓުވުމުގެ ނަތީޖާއަކަށް ވެފައި މިއޮތީ. މިހާރު މިއީ ވިޔަފާރި ކުރުމަށާއި ވަކި ވަކި ފަރުދުން ވެސް މީގެ ތެރެއިން ނެގެން އޮތް ނާޖާއިޒު ފައިދާ ނަގަމުން ދޭ،" އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

ހީނާ ވިދާޅުވި ގޮތުގައި ވާހަކަ ނުދައްކަންވީ ސަބަބެއް މިހާރަކު ނެތެވެ. ކުރީގެ ސަރުކާރުތަކުން އާސަންދަ އަދި މެޑިކަލް ވެލްފެއާ ސިޔާސީ ކަންކަމަށް ބޭނުންކުރި ކަމަށާއި ވޯޓާ ދިމާކޮށް މިކަންކަން ފާޅުގައި ކުރަމުން ދިޔަތަން ފެނުނު ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

"އާސަންދަ އެކްޒޯސްޓްވެ ދައުލަތުގެ ބަޖެޓަށް ބުރަ ބޮޑު ވަމުންދިޔަ އިރު ވެސް މިހެން މިކަންކަން ދަމަހައްޓަމުން ދިޔައީ ސިޔާސީ ގޮތުން މަންފާ ހޯދުމަށް. މިއީ ބަޔަކު ވިޔަފާރިކޮށް އޭގެއިން މަންފާ ހޯދުމަށް އެއްވެސް އިމެއް ނެތި ދޫކޮށްލެއިވައި އޮތް ކަމެއް،" އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

ހީނާ ވިދާޅުވާ ގޮތަށް، އާސަންދަ ނިޒާމުގެ ތެރެއަށް ޒަމާނުއްސުރެ އޮތީ ބޮޑެތި މޫތަކެއް އެކި ދިމަދިމާލަށް ފެތުރިފަ އެވެ. އޭގެ ނާޖާއިޒު ފައިދާ ވެސް ބައެއް ފަރާތްތަކުން ނަގާ ކަމަށް ވިދާޅުވި އެވެ.

"އެހެންކަމުން މި ކަންކަން އިސްލާހު ކުރަމުން ދާއިރު ރައްޔިތުންގެ ހިތްތަކުގައި މިކުރަން އުޅޭ ކަންކަމާ މެދު ކަންބޮޑުވުން އުފެދޭ ގޮތަށް ބައެއް ފަރާތްތަކުން މިހާރު ވެސް އަމަލުކުރޭ. އެއީ އަސްލު ވަރަށް ހިތާމަކުރާ ކަމެއް. މިފަދަ ބައެއް އިސްލާހުތަކާ ދެކޮޅަށް މަސައްކަތްކުރާ ފަރާތްތައް ވެސް ތިބޭ،" ޙިނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

އާސަންދަ ނިޒާމު ހިންގާ ގޮތާއި ސަބްސިޑީ ދެމުން އަންނަ ގޮތްތައް ބަދަލުކުރަން މާލީ އިދާރާތަކުން ލަފާދެމުން އަންނަތާ އެތައް އަހަރެއް ވެއްޖެ އެވެ. ލޯ މަރާލާފައި ވެސް އެ ބަދަލު ގެންނަން ސަރުކާރުން މި ފަހަރު ހުރީ ނިންމައިގެންނެވެ. މިއީ މި އަހަރުގެ ތެރޭގައި ސަރުކާރުން އިއުލާންކުރި އެންމެ މުހިންމު އެއް ކަންތައްތަކެވެ.