ކުޑަވަގުތުކޮޅުގެ ހާސްކަމުން އެނގުނީ ޓޫރިޒަމަށް އެކަނި ބަރޯސާވުމުގެ ނުރައްކާތެރިކަން!

އިއްޔެ ނިންމާލި މެދުއިރުމަތީގެ ހަނގުރާމައާ އެކު، އެ ސަރަހައްދުގެ ބައެއް ގައުމުތަކުގެ ވައިގެ ދަތުރުތައް ބަންދުކުރުމުން ރާއްޖޭގެ ޓޫރިޒަމް ދާއިރާގައި މަސައްކަތް ކުރާ މީހުން ވެސް ގޮތް ހުސްވި ވަގުތުކޮޅެއް ދިޔަ އެވެ. ޓޫރިސްޓުން އަންނާނެ ގޮތެއް ނޭނގި، ކަންބޮޑުވުންތައް ސޯޝަލް މީޑިއާ އާއި އެކި ގްރޫޕްތަކުގައި އެ ވަގުތުކޮޅު ބަންޑުންކޮށްލި އެވެ. އެއީ ދެތިން ގަޑި އިރަށް ދަތުރުތައް ހުއްޓާލުމުން ހާސްވި ވަރެވެ.

އެ ކުޑަ ވަގުތުކޮޅުގެ ތަޖުރިބާއިން އެނގުނީ ޓޫރިޒަމް ދާއިރާއަކީ ދިވެހިންގެ އެއްވެސް އަމިއްލަ ބާރެއް ނުހިނގާ "އެކްސްޓާނަލް ޝޮކް" ތަކުން ސަލާމަތް ނުވެވޭނެ ދާއިރާއެއް ކަމެވެ. އެކަމުގައި "ރިއަލިޓީ ޗެކް" އަކަށް ދާން ޖެހި، އެފަދަ ހާލަތަކަށް ތައްޔާރުވާން ޖެހޭ ކަން ދާޢިރާގެ އިސްކޮށް ހަރަކާތްތެރިވާ އެންމެންނަށް ވެސް އިހުސާސް ކުރެވުނެވެ.

ހަގީގަތުގައި ވެސް ވައިގެ ދަތުރުތައް ހުއްޓި، އެކަން ދިގުލައިގެން ދިޔަ ނަމަ ރާއްޖޭގެ ޓޫރިޒަމަށް ފޫނުބެއްދޭ ވަރުގެ ގެއްލުމަކާ ކުރިމަތިވީހެވެ. ރާއްޖޭގެ ޓޫރިޒަމް ދާއިރާގެ ގާތްގަނޑަކަށް 60 ޕަސެންޓު ނިސްބަތްވަނީ ޔޫރަފަށެވެ. އަދި ޔޫރަޕްގެ ގިނަ ޓޫރިސްޓުން ރާއްޖެ އަށް އަންނަނީ މެދުއިރުމަތީގެ ކަނެކްޓިން ފްލައިޓުތަކުންނެވެ.

ރާއްޖޭގެ މުޅި އިގްތިސާދު ބިނާވެފައިވާ އެ ދާއިރާ އަށް މިދިޔަ 48 ގަޑިއިރު ތެރޭ އެ ކުރިމަތިވި ގެއްލުމުން އަރައިގަނެވޭނެ މާ ބޮޑު ގޮތްތަކެއް ވެސް ނެތެވެ. އެހާ ބޮޑަށް ބަރޯސަވެފައި އޮތް އެ ދާއިރާ އަށް 50 އަހަރަށް ވުރެ ގިނަ ދުވަސްވީއިރު، ކުއްލިއަކަށް ކުރިމަތިވާ ހާލަތަކުން އަރައިގަތުމަށް އެކަށީގެންވާ ފިޔަވަޅުތަކެއް އެޅާނެ ޕްލޭނެއް ނެތެވެ. އެއީ ޓޫރިޒަމް ދާއިރާ އަށް އަދި މުޅި އިގްތިސާދަށް ވެސް އޮތް އެންމެ ބޮޑު ގޮންޖެހުމެވެ.

ކުޑަ ވަގުތުކޮޅެއްގެ ބަންދުކުރުމާ އެކު، ޓޫރިސްޓުންނަށް 1-2 ދުވަހުގެ ޗުއްޓީ ގެއްލުނު

މެދުއިރުމަތީގެ މުހިއްމު މަންޒިލްތަކުގެ ވައިގެ ސަރަހައްދު އިއްޔެ ބަންދުކުރުމާ ގުޅިގެން، ޔޫރަޕާއި އެމެރިކާގެ ކަނެެކްޓިން ގިނަ ފްލައިޓްތަކަށް ބުރޫ އެރި އެވެ. މީޑިއާ ރިޕޯޓުތައް ބުނެފައިވާ ގޮތުން ގާތްގަނޑަކަށް އެ ސަރަހައްދު ހުރަސްކުރަން ޖެހޭ 2،000 ފްލައިޓަށް އޭގެ އަސަރު ކުރި އެވެ. އިނގިރޭސި ވިލާތާއި ފްރާންސާއި ޖަރުމަނާއި ގްރީސް އަދި އެމެރިކާ އާއި ކެނެޑާ ފަދަ ގައުމުތަކުގެ އެއާލައިންތައް ޑިލޭވެ އަދި ކެންސަލް ވެސް ވި އެވެ. މެދުއިރުމަތީގެ ގިނަ އެއާލައިންތަކުގެ އިތުރުން ސިންގަފޫރު އެއާލައިންގެ ބައެއް ފްލައިޓްތައް ވެސް ކެންސަލްކުރި އެވެ.

އެ ހާލަތު ދިގު ދެމިގެންދިޔަ ނަމަ މުޅި ދުނިޔޭގެ ވައިގެ ދަތުރުފަތުރަށް އަންނާނެ ލޮޅުން އަންދާޒާ ކުރަން ވެސް ދައްޗެވެ. އެކަމުގެ އަސަރު އެންމެ ބޮޑަށް ކުރި އެއް ގައުމަކީ ރާއްޖެ އެވެ.

ރާއްޖޭގައި ހިންގާ އެންމެ ބޮޑު އެއް ޓްރެވެލް އެޖެންސީގެ ވެރިޔާ ޝާޒް ވަލީދު ވިދާޅުވީ، މިދިޔަ ހޯމަ ދުވަހުގެ ރޭ ފެނުނީ ޓޫރިޒަމް ކުރިއަށް ދިއުމުގައި އަމިއްލަ ބާރު ނެތް މިންވަރު ކަމަށާއި އެ ހާލަތު އައުމުން، ދާއިރާގެ އެންމެން ވެސް ގޮތް ހުސްވި ކަމަށެވެ. އޭނާ ވިދާޅުވީ، ރެއާ ހަމައަށް ވެސް، ބައެއް ޓޫރިސްޓުންނަށް ނާދެވުނު ކަމަށާއި ގިނަ ޓޫރިސްޓުންގެ އެއް ދުވަސް ނުވަތަ ދެ ދުވަހުގެ ރާޢްޖޭގެ ޗުއްޓީ ގެއްލުނީ ކަމަށެވެ.

"އަޅުގަނޑުމެން މިތިބީ މިކަން ކަމަށް ތައްޔާރުވެގެނެއް ނޫން. ދެން ތައްޔާރުވާކަށް ވެސް ނޫޅޭ. ކުއްލި ކަންކަމަށް ޖަވާބު ދެވޭނެ ގޮތްތައް އޮންނަން ޖެހޭނެ،" ރިސޯޓް ލައިފް ޓްރެވެލް އެޖެންސީގެ ވެރިޔާ ވިދާޅުވި އެވެ.

އޭނާ ވިދާޅުވީ، ރާއްޖޭގެ އިގްތިސާދު އެހާ ނާޒުކު ދާއިރާއަކަށް ބަރޯސާވިއިރު އެ ދާއިރާ އަށް އަސަރުކުރާ ކާރިސާއެއް ކުރިމަތިވާ ހާލަތްތަކުގައި ކަންކަން ރޭވޭނެ ގޮތްތައް ކުރިއާލައި ޕްލޭންކޮށްފައި އޮތް ނަމަ މީހުން ޕެނިކްވެ، ގޮތް ހުސްވުން ހުއްޓުވޭނެ ކަމަށެވެ.

ޝާޒް ވިދާޅުވިގޮތުގައި، އެ އެޖެންސީ މެދުވެރިކޮށް ރާއްޖެ އަށް އިއްޔެ އަންނަން ތިބި ބައެއް ޓޫރިސްޓުންނަށް އަދިވެސް ނާދެވެ އެވެ. އެކަމާ ގުޅިގެން ކޮންމެވެސް ވަރެއްގެ ގެއްލުމެއް ވެސް ކުރިމަތިވާނެ ކަމަށް ބެލެވޭ ކަމަށް ވިދާޅުވި އެވެ. ސަބަބަކީ، ދުނިޔޭގެ ހަމަނުޖެހުމާއި އިގްތިސާދީ ކަންކަމުގައި އުފެދޭ އެފަަދަ ނުތަނަވަސް ކަމުން ދަތުރުފަތުރު ކުރުން ވެސް ކުރިއަށް އޮތްތަނުގައި މަދުވުމުގެ ފުރުސަތު އޮތުމެވެ.

ޝާޒް ވިދާޅުވީ، މި ހާލަތުގައި ރާއްޖޭގެ އަމިއްލަ އެއާލައިން ވަރުގަދަ ނަމަ ދަތުރުފަތުރު ކުރުމުގައި ޓޫރިސްޓުން ގެންނަން އިތުރު ފްލެކްސިބަލް ގޮތްތައް ވެސް ހޯދުނީސް ކަމަށެވެ. އެހެންވެ، ގައުމީ ވަރުގަދަ އެއާލައިނެއް އުފެއްދުމަކީ ވެސް ވަރަށް މުހިއްމު ކަމެއް ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

ޓޫރިޒަމް ދާއިރާ އިތުރަށް ޑައިވާސިފައި ކުރަންވީ

ބޭރުން ކުރިމަތިވާ ހަމަނުޖެހުންތަކާއި އިގްތިސާދީ ކަންކަމާ ގުޅިގެން ޓޫރިޒަމަށް ބަރޯސާވާ އިރު، ރާއްޖޭގެ ޓޫރިޒަމް އެހާ ބޮޑަށް ނާޒުކު ވަނީ އަދިވެސް އެއް ބައްރަކަށް ބަރޯސާވެފައި އޮތުމުންނެވެ. ރާއްޖެ އަށް އެންމެ ގިނަ ޓޫރިސްޓުން އަންނަނީ ޔޫރަޕުންނެވެ. މިދިޔަ އަހަރު ރާއްޖެ އަށް ދެ މިލިއަން ޓޫރިސްޓުން އައި އިރު އޭގެ ތެރެއިން 1.2 މިލިއަން އައީ ޔޫރަޕްގެ ގައުމުތަކުންނެވެ.

އިނަ މޯލްޑިވްސްގެ ވެރިޔާ މުހައްމަދު ފިރާގު ވިދާޅުވީ، ހީކުރި ވަރަށް ވުރެ ލިބުނު ގެއްލުން ކުޑަ ނަމަވެސް، މިއީ ކުރިއަށް އޮތްތަނުގައި ވަރަށް ބޮޑަށް ވިސްނަން ޖެހޭ ކަންކަން ކަމަށެވެ. އޭނާ ވިދާޅުވީ، ގަތަރު އެއާލައިންގެ ބައެއް ފްލައިޓް ކެންސަލްވީ، ޔޫރަޕުގެ ކަނެކްޓިން ފްލައިޓުތަކުން އަންނަން ޖެހޭ މީހުންނަށް ނާދެވުމުން ކަމަށެވެ.

އޭނާ ވިދާޅުވީ، ޓޫރިޒަމް ދާއިރާ މިހާރަށް ވުރެ ޑައިވާސިފައިކޮށް، އޮސްޓްރޭލިއާ އާއި އިރުމަތީ އޭޝިއާގެ ވިއެޓްނާމާއި ކޮރެއާ އާއި ޖަފާނު ފަދަ ގައުމުތަކަށް މިހާރަށް ވުރެ ބޮޑަށް އިސްކަން ދީގެން ފުޅާކުރަން ޖެހޭ ކަމަށެވެ. އޭރުން ވަކި ސަރަހައްދެއްގެ ދަތުރުފަތުރަށް އަރާ ބުރޫއެރުންތަކުން ފަސޭހައިން ސަލާމަތް ވާނެ ކަމަށް ވިދާޅުވި އެވެ.

"އަޅުގަނޑުމެންގެ ކޮމްޕެޓިޓާސް ފުދޭވަރަކަށް މަސައްކަތް ކުރޭ. އަޅުގަނޑުމެން މި ތިބެނީ ސިކުޑިން ޔޫރަޕަށް ގޮސް ހުސްވެފައި. ސީރިއަސްކޮށް އެބަޖެހޭ މާކެޓް ޑައިވާސިފައި ކުރަން،" ފިރާގު ވިދާޅުވި އެވެ.

އޭނާ ވިދާޅުވިގޮތުގައި، ގައުމުތަކުގެ ވަކި ވަކި އިގްތިސާދީ ކުރިއެރުންތަކަށް ބަލައިގެން، އެންމެ ބޮޑަށް ކުރިއަށްދާ މަންޒިލްތަކަށް ފޯކަސް ކުރަން ޖެހެ އެވެ.

ޓޫރިޒަމަށް އެކަނި ބަރޯސާވުން ހުއްޓާލަން ޖެހޭ

މިއީ މިދިޔަ ވިއްސަކަށް އަހަރު ތެރޭގައި ވެސް ސަރުކާރުތަކުން ދައްކަމުން އަންނަ ވާހަކަ އެކެވެ. ހަމައެކަނި މައްސަލައަކީ އެކަންކަން ޕްލޭނުކޮށް، އަމަލީ ގޮތުން ފިޔަވަޅުތައް އަޅަން ޖެހޭ މަރުހަލާގައި މާބޮޑު ކަމެއް ނުކުރެވުމެވެ. އެކަން ސީރިއަސްކޮށް ނަގައި، ރަނގަޅު ޕްލޭނެއްގެ ދަށުން ކަންކަން ކުރުމުގެ ބަދަލުގައި ސަރުކާރުތަކަށް މުހިއްމުވީ، އާންމުންނަށް ފެންނަން ހުންނާނެ، އިމާރާތްތަކާއި އުމްރާނީ ތަރައްގީތައް އިސްކުރާށެވެ. އެކަން ވެސް އޮންނަނީ ސިޔާސީ ވެފަ އެވެ.

"ސިންގަލް ސެކްޓާ" އަކަށް އިގްތިސާދު ބިނާވެ، ޓޫރިޒަމް ދާއިރާ އަށް މުޅި އިގްތިސާދުގެ 80 ޕަސެންޓު ބަރޯސާވުމުން ހަނގުރާމަ ފަދަ "އެކްސްޓާނަލް ޝޮކް" އެއް ދިމާވާ ހާލަތުގައި ރާއްޖެ އަށް ކުރެވޭނެ އެއްވެސް ކަމެއް ނެތެވެ.

ކުރީގެ އިކޮނޮމިކް މިނިސްޓަރު އަހުމަދު މުހައްމަދު ވިދާޅުވީ، ރާއްޖެ އަށް ޓޫރިސްޓުން އަންނަ އެންމެ ބޮޑު ދެ ރޫޓަކީ ދޯހާ އާއި ދުބާއީ އިން ކަމަށްވާއިރު، އެ ދެ ސަރަހައްދު ބަންދުވުމުން، ޓޫރިސްޓުން އައުން އެ ހުއްޓުނީ ކަމަށެވެ.

"ދެން އޮންނާނީ އީސްޓުން އަންނަ ބައެއް. އެކަމަކު މިހާރު މި އޮތް ހާލަތުން ދުނިޔެ އަށް އަންނާނެ ކޮންމެވެސް ވަރެއްގެ ބޮޑު ބަދަލެއް. އެކަން [ހަނގުރާމަ] ދިގުލައިފި ކަމުގައިވާ ނަމަ އިރުމަތިން އަންނަ މީހުން ވެސް މަދުވުމުގެ ފުރުސަތު އެބައޮތް،" އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

މީޑިއާ ރިޕޯޓުތައް ބުނާ ގޮތުން، އިރާނާއި އިޒްރޭލުގެ ހަމަނުޖެހުންތަކަށް ކޮންމެވެސް ވަރެއްގެ ހައްލެއް ލިބި، ހަނގުރާމަ ހުއްޓާލުމުގެ އަޑު ވަނީ ގަދަވެފަ އެވެ. އެހެންވެ، އެއީ ރާއްޖެ އަށް ލިބުނު ބޮޑު ނަސީބެއް ކަމުގައި އަހުމަދު ފާހަގަކުރެއްވި އެވެ.

އޭނާ ވިދާޅުވީ، އިގްތިސާދަށް މިވަގުތު އެންމެ މުހިއްމީ ފުޑް ސެކިއުރިޓީ އަށް އިންވެސްޓް ކުރުން ކަަމަށެވެ. ރާއްޖެ އަށް އެންމެ މުހިއްމު ކާބޯތަކެތި އުފައްދައި، އެ ނޫން ސެކްޓާތައް ފުޅާ ކުރެވިއްޖެ ނަމަ ހާލަތެއް ދިމާވެ، އެހެން ގައުމެއްގެ އެއާ ސްޕޭސް ބަންދުކުރި ނަމަވެސް އިގްތިސާދު ހިންގާނެ ކަންކަން އޮތުން ވަރަށް މުހިއްމު ކަމަށް އަހުމަދު ވިދާޅުވި އެވެ.

އޭނާ ވިދާޅުވީ، މަސްވެރިކަމާއި ދަނޑުވެރިކަމަށް ސީރިއަސްކޮށް ޕްލޭންތަކެއް ހަދައި، އެ ދެ ދާއިރާ ފުޅާކުރަން ހާއްސަ މަސައްކަތްތަކެއް ރާވަން ޖެހޭ ކަމަށެވެ.

"މީގެން އަސްލު އެނގޭ އެއްޗަކީ ސަރުކާރެއް ނޫން ވަންނަން ޖެހޭނީ ވިޔަފާރިތަކުގެ ތެރެއަށް. ރާއްޖޭގެ ޓޫރިޒަމް ސެކްޓާ އެހާ ވަރުގަދައީ ޕްރައިވެޓް ސެކްޓަރުން އެކަން ކުރާތީ. މަސްވެރިކަމުގެ ތެރެއަށް ވެސް ސަރުކާރުން އަތް ގަދަކޮށްގެން، އެންމެ ބޮޑު ކުންފުނި އުފައްދައިގެން ކުރިއެރުމެއް ނުފެނުނެއް ނޫންތޯ،" އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

ފަހުގެ ތާރީހުގައި ވެސް އިގްތިސާދަށް ބޮޑެތި އަސަރުތަކެއް ކުރިމަތިވި އެތައް ކަމެއް ދިމާވި އެވެ. ސުނާމީ އާއި ފައިނޭންޝަލް ކްރައިސިސްގެ އިތުރުން ކޮވިޑްގެ ހާލަތު ވެސް ދިމާވި އެވެ. ކޮންމެ ފަހަރަކު އެފަދަ ހާލަތްތަކުގައި ބޮޑެތި ޕްލޭންތައް ހެދި ނަމަވެސް، ތަންފީޒީ މަރުހަލާގައި އޮންނަނީ ފެއިލް ވެފަ އެވެ. ސަރުކާރުތަކުން އިސްކަންދޭ ކަންކަން ބަދަލުވަނީ އެވެ. މިހާރު ކުރި ފަޅާފައިިވާ މެދުއިރުމަތީގެ ހަނގުރާމަ، ދިގުލައިގެން ގޮސްފި ނަމަ އޭގެއިން ކުރާނެ އަސަރެއް އަންދާޒާ ކުރަން ވެސް ދައްޗެވެ. އެހެންވެ، ހަމައެކަނި އޮތް ހައްލަކީ ދުރާލާ ވިސްނައިގެން އިންޑަސްޓްރިއަލް ޑިވެލޮޕްމެންޓަށް މަސައްކަތްކޮށް ޓޫރިޒަމަށް ބަރޯސާވާ ވަރު ކުޑަ ކުރުމެވެ.